اتریوم چیست؟ اجزا، معماری و نحوه عملکرد اتریوم

فناوری بلاک‌چین به یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های قرن تبدیل شده است و نقشی کلیدی در شکل‌گیری اقتصاد دیجیتال ایفا می‌کند. در این میان، بین تمام پروژه‌های بلاک‌چینی، اتریوم (Ethereum) به‌عنوان یک پلتفرم پیشرو توانسته است مرزهای جدیدی را برای استفاده از فناوری‌های غیرمتمرکز تعریف کند. برخلاف بیت‌کوین که غالبا به‌عنوان ابزاری برای ذخیره و انتقال ارزش محسوب می‌شود، اتریوم بستری بسیار گسترده‌تر را فراهم کرده که اجرای قراردادهای هوشمند و ایجاد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را امکان‌پذیر می‌سازد. این مقاله به بررسی عمیق مفهوم، تاریخچه، نحوه کار، کاربردها، مزایا و معایب، و آینده اتریوم می‌پردازد تا دیدگاه جامعی درباره آن به شما ارائه دهد.

 اتریوم به زبان ساده چیست؟

اتریوم یک بلاک‌چین غیرمتمرکز و متن‌باز است که امکان اجرای قراردادهای هوشمند و توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) را فراهم می‌کند. رمزارز بومی این شبکه، اتر (ETH) نام دارد که از نظر ارزش بازار، پس از بیت‌کوین، دومین ارز دیجیتال بزرگ جهان محسوب می‌شود. این پلتفرم نه‌تنها به‌عنوان یک شبکه مالی غیرمتمرکز عمل می‌کند، بلکه بستری را برای توسعه‌دهندگان فراهم آورده است تا برنامه‌ها و سرویس‌های دیجیتال خود را بدون نیاز به واسطه‌های سنتی اجرا کنند.

اتریوم در سال ۲۰۱۳ توسط برنامه‌نویسی جوان به نام ویتالیک بوترین طراحی شد. سایر بنیان‌گذاران این پروژه شامل گوین وود، چارلز هاسکینسون، آنتونی دی یوریو و جوزف لوبین بودند. توسعه اتریوم در سال ۲۰۱۴ آغاز شد و از طریق یک کمپین جذب سرمایه جمعی (Crowdfunding) تامین مالی شد. در نهایت، شبکه اصلی اتریوم در ۳۰ جولای ۲۰۱۵ به طور رسمی راه‌اندازی شد.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اتریوم، امکان استفاده از قراردادهای هوشمند است. قرارداد هوشمند، نوعی برنامه کامپیوتری است که در صورت تحقق شرایط ازپیش‌تعیین‌شده، به‌صورت خودکار عملیات را اجرا می‌کند. این فناوری به کاربران امکان می‌دهد تا بدون نیاز به نهادهای واسطه، تراکنش‌های مالی و سایر تعاملات دیجیتال را انجام دهند. به همین دلیل، اتریوم یکی از پایه‌های اصلی امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) محسوب می‌شود. در پلتفرم‌های دیفای، فعالیت‌های مالی، مانند وام‌دهی، استقراض و مبادله دارایی‌ها، بدون نیاز به بانک‌ها یا موسسات مالی سنتی، انجام می‌شوند.

علاوه بر کاربردهای مالی، اتریوم به‌عنوان بستری برای توکن‌های غیرمثلی (NFTs) نیز شناخته می‌شود. این توکن‌ها نشان‌دهنده مالکیت دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد مانند آثار هنری، موسیقی و آیتم‌های مجازی هستند. همچنین، بسیاری از ارزهای دیجیتال دیگر بر پایه استاندارد ERC-20 اتریوم توسعه یافته‌اند و فعالیت آن‌ها بر روی بلاک‌چین اتریوم صورت می‌گیرد.

اتریوم در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ یک تغییر اساسی را تجربه کرد که به آن «ادغام» (The Merge) گفته می‌شود. در این به‌روزرسانی، الگوریتم اجماع اتریوم از اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) تغییر یافت که منجر به کاهش ۹۹ درصدی مصرف انرژی شبکه شد. این تغییر، علاوه بر افزایش کارایی و پایداری شبکه، مسیر را برای ارتقای بیشتر این بلاک‌چین هموارتر کرد.

به‌طورکلی، اتریوم نه‌تنها یک سیستم مالی غیرمتمرکز است، بلکه به‌عنوان یک کامپیوتر جهانی (World Computer) عمل می‌کند که در آن کاربران می‌توانند بدون نیاز به واسطه‌ها، قراردادهای هوشمند ایجاد کرده و برنامه‌های خود را اجرا کنند. اتریوم از نظر مقیاس‌پذیری، برنامه‌پذیری، امنیت و غیرمتمرکز بودن، یکی از قدرتمندترین و تاثیرگذارترین پروژه‌های صنعت بلاک‌چین محسوب می‌شود که همچنان در حال گسترش و تکامل است.

برای آشنایی عمیق‌تر با مفاهیم بلاک‌چین و درک بهتر این مطلب مطالعه مقاله «بلاک‌چین چیست؟» پیشنهاد می‌شود.

تاریخچه اتریوم؛ از یک ایده تا تبدیل‌شدن به دومین بلاک‌چین بزرگ جهان

اتریوم (Ethereum) در طول سال‌های گذشته از یک پروژه نوظهور به یکی از مهم‌ترین پلتفرم‌های بلاک‌چینی تبدیل شده است. این پلتفرم که ابتدا در سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین پیشنهاد شد، نه‌تنها با ارز دیجیتال اصلی خود (ETH) بلکه به‌عنوان یک زیرساخت برای اجرای قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز شناخته می‌شود. در این بخش از مقاله، تاریخچه توسعه اتریوم از زمان شکل‌گیری ایده آن تا پیشرفت‌های اخیرش مورد بررسی قرار گرفته است.

شکل‌گیری ایده و شروع پروژه (۲۰۱۳–۲۰۱۴)

ایده‌ اولیه اتریوم در اواخر سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، برنامه‌نویسی جوان و یکی از بنیان‌گذاران Bitcoin Magazine، در یک وایت پیپر (white paper) مطرح شد. بوترین به تفصیل بیان کرده بود که چگونه فناوری بلاک‌چین می‌تواند فراتر از استفاده برای ارزهای دیجیتال و به‌ویژه بیت‌کوین، در بسیاری از دیگر کاربردهای عملی مورد استفاده قرار گیرد.

بنیان‌گذاران اتریوم

در ژانویه ۲۰۱۴، در کنفرانس بیت‌کوین آمریکای شمالی در میامی، اتریوم به طور رسمی شد. در جریان این کنفرانس، شخصیت‌هایی مانند گاوین وود (Gavin Wood)، چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson) و آنتونی دی یوریو (Anthony Di Iorio) که سرمایه‌گذار اولیه پروژه بود، در یک خانه در میامی گرد هم آمدند تا درباره ابعاد مختلف اتریوم بحث کنند. دی یوریو دوست خود جوزف لوبین را نیز دعوت کرد و یک خبرنگار به نام مورگن پک نیز برای مستندسازی این رویداد حضور داشت.

شش ماه بعد، تیم بنیان‌گذاران در زوگ سوئیس گرد هم آمدند. در این نشست، بوترین اعلام کرد که اتریوم به‌عنوان یک پروژه غیرانتفاعی پیش خواهد رفت. در آن زمان، چارلز هاسکینسون از پروژه خارج شد و بعدا پروژه کاردانو را راه‌اندازی کرد.

اتریوم یکی از معدود پروژه‌های بلاک‌چینی است که فهرست بلندی از بنیان‌گذاران دارد. آنتونی دی یوریو در این باره می‌گوید:
«اتریوم توسط ویتالیک بوترین، من، چارلز هاسکینسون، میهای آلیسی و امیر چتریت در دسامبر ۲۰۱۳ بنیان‌گذاری شد. سپس، جوزف لوبین، گاوین وود و جفری ویلکه در اوایل ۲۰۱۴ به‌عنوان بنیان‌گذاران اضافه شدند.»

دلیل نام‌گذاری اتریوم

بوترین نام «اتریوم» را پس از جستجو در فهرست عناصر علمی تخیلی در ویکی‌پدیا انتخاب کرد. او بعدها گفت که این نام را به این دلیل برگزید که خوش‌آهنگ بود و شامل واژه «اتر» (ether) بود که به واسطه نامرئی و فرضی‌ای اشاره دارد که در گذشته تصور می‌شد نور در آن حرکت می‌کند. او می‌خواست اتریوم همانند یک لایه نامرئی و زیربنایی برای اجرای اپلیکیشن‌ها عمل کند.

توسعه و جذب سرمایه (۲۰۱۴)

در اوایل ۲۰۱۴، توسعه رسمی نرم‌افزار اتریوم تحت یک شرکت سوئیسی به نام Ethereum Switzerland GmbH یا EthSuisse آغاز شد. اولین گام، مشخص‌کردن نحوه اجرای قراردادهای هوشمند بر روی بلاک‌چین بود. در این راستا، گاوین وود، مدیر ارشد فناوری (CTO) وقت پروژه، در یلو پیپر (Yellow Paper) اتریوم معماری ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine) را تشریح کرده بود.

عرضه اولیه اتریوم

کمی بعد، یک بنیاد غیرانتفاعی به نام Ethereum Foundation در سوئیس تاسیس شد. برای تامین مالی پروژه، تیم اتریوم یک عرضه اولیه کوین (ICO) برگزار کرد. در این فروش عمومی که از جولای تا آگوست ۲۰۱۴ ادامه داشت، مشارکت‌کنندگان با بیت‌کوین، توکن اتر (ETH) خریداری کردند. این عرضه اولیه موفق شد با جمع‌آوری ۳۱ هزار بیت‌کوین حدود ۱۸.۴ میلیون دلار سرمایه جذب کند. در آن زمان، قیمت اولیه هر واحد اتریوم (ETH) حدود ۰.۳ دلار تعیین شده بود.

راه‌اندازی شبکه اصلی و هک دائو (۲۰۱۴–۲۰۱۶)

در طول ۱۸ ماه، چندین نسخه آزمایشی اتریوم توسعه یافت. آخرین نمونه پیش از انتشار عمومی، Olympic نام داشت که به کاربران اجازه می‌داد بلاک‌چین را برای یافتن باگ‌ها آزمایش کنند.

در نهایت، در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۵، نسخه رسمی اتریوم با نام Frontier راه‌اندازی شد و بلوک پیدایش (genesis block) ایجاد گردید. این بلوک اولیه شامل ۸,۸۹۳ تراکنش بود که مقادیر مختلفی از اتر را به آدرس‌های مشخصی اختصاص می‌داد. پاداش استخراج برای هر بلاک در این فاز ۵ اتر تعیین شد.

نوسانات اولیه قیمت اتریوم

یک هفته بعد، ETH در صرافی کراکن (Kraken) لیست شد. به دلیل قیمت بالای تقریبا ۳ دلاری در اولین روز معاملاتی، بازده کوتاه‌مدت بسیار بالا باعث شد بسیاری از سرمایه‌گذاران اولیه اتر خود را بفروشند. قیمت طی یک هفته به حدود ۰.۵ دلار سقوط کرد و تا زمان به‌روزرسانی شبکه اصلی در سپتامبر نوسان زیادی داشت.

در اکتبر ۲۰۱۵، بنیاد اتریوم کنفرانس توسعه‌دهندگان Devcon-1 را برگزار کرد که توجه بسیاری را به خود جلب کرد. پس از چندین ماه نوسان، زمانی که به‌روزرسانی Homestead در مارچ سال بعد انجام شد، قیمت ETH به ۱۰ دلار رسید و مارکت کپ (ارزش بازار) آن میلیارد دلاری شد.

اتریوم کلاسیک

یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اتریوم، بحران The DAO در سال ۲۰۱۶ بود. پروژه The DAO، یک DAO (سازمان مستقل غیرمتمرکز – دائو) بود که روی پلتفرم اتریوم ساخته شد و در یک عرضه عمومی، ۱۵۰ میلیون دلار سرمایه جذب کرد. بااین‌حال، در ژوئن ۲۰۱۶، یک هکر ناشناس از یک آسیب‌پذیری امنیتی در کد قرارداد هوشمند آن سوءاستفاده کرد و ۵۰ میلیون دلار اتر را به سرقت برد.

این رخداد، بحثی داغ در جامعه اتریوم ایجاد کرد: آیا باید هارد فورک انجام شود و وجوه سرقت‌شده بازگردانده شود؟ در نهایت، جامعه رای به انجام یک هارد فورک بحث‌برانگیز داد. این تصمیم باعث شد شبکه به دو بلاک‌چین جداگانه تقسیم شود:

• اتریوم (Ethereum – ETH): که تاریخچه تراکنش‌ها را اصلاح کرد و وجوه دزدیده‌شده را بازیابی کرد.
• اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic – ETC): که همان بلاک‌چین اصلی و قدیمی است که به مسیر خود بدون تغییر ادامه داد و اصل “تغییرناپذیری بلاک‌چین” را حفظ کرد.

این جدایی تاریخی، یکی از مهم‌ترین نقاط عطف در تاریخ اتریوم محسوب می‌شود و نشان‌دهنده تعارض بین اصول فنی و منافع اجتماعی در دنیای بلاک‌چین بود.

پذیرش گسترده و جهش عظیم قیمت (۲۰۱۷)

پس از عبور از بحران دائو و انجام فورک تاریخی که منجر به انشعاب شبکه به دو شاخه اتریوم و اتریوم کلاسیک شد، اتریوم به مسیر توسعه خود ادامه داد و در سال‌های بعد با پیشرفت‌های متعددی مواجه شد. در مارچ ۲۰۱۷، تعدادی از استارت‌آپ‌های حوزه بلاک‌چین، گروه‌های تحقیقاتی و شرکت‌های بزرگ جهانی از جمله مایکروسافت، جی‌پی مورگان، اینتل و چندین سازمان دیگر، «اتحادیه اتریوم سازمانی» (Enterprise Ethereum Alliance – EEA) را تشکیل دادند. این اتحادیه با هدف تسهیل استفاده از فناوری بلاک‌چین اتریوم در شرکت‌های بزرگ شکل گرفت و به سرعت رشد کرد. تا ماه می همان سال، تعداد اعضای آن به ۱۱۶ سازمان رسید و در ماه جولای به بیش از ۱۵۰ عضو افزایش یافت.

بازی کریپتوکیتیز و شروع داستان NFT در اتریوم

در سال ۲۰۱۷، پروژه مشهور کریپتوکیتیز (CryptoKitties) که یک بازی بلاک‌چینی و اپلیکیشن غیرمتمرکز (DApp) بر بستر شبکه اتریوم بود، به محبوبیت زیادی دست یافت. این بازی، شامل آثار هنری گربه‌های دیجیتالی به‌عنوان NFT بود که به کاربران این امکان را می‌داد که گربه‌های دیجیتالی منحصر‌به‌فردی را خرید و فروش کنند.

با وجود آن که این پروژه موجب جلب توجه گسترده‌ای به قابلیت‌های شبکه اتریوم شد، اما درعین‌حال، مشکلات مقیاس‌پذیری این شبکه را نیز به نمایش گذاشت. تراکنش‌های این بازی باعث افزایش بار شبکه و بالا رفتن هزینه کارمزد (Gas Fee) شد که نشان داد اتریوم برای پذیرش عمومی در مقیاس کلان، نیاز به بهبودهای اساسی در مقیاس‌پذیری دارد.

در این راستا، در ژانویه ۲۰۱۸، یک EIP (پروپوزال بهبود اتریوم) تحت رهبری ویلیام انتریکن منتشر شد که ERC-721: Non-Fungible Token Standard نام داشت. این پروپوزال، ERC-721، اولین استاندارد رسمی NFT در اتریوم را معرفی کرد. این استانداردسازی به اتریوم اجازه داد تا به مرکز بازار چند میلیارد دلاری NFTها تبدیل شود.

افزایش ده‌ها برابری قیمت

در سال ۲۰۱۷، اتریوم شاهد رشد چشمگیر قیمت بود. در ابتدای این سال، اتریوم به دلیل مشکلات شبکه بیت‌کوین و علاقه بیشتر کاربران به استفاده از بلاک‌چین‌های دیگر، افزایش چشمگیری در قیمت تجربه کرد. قیمت ETH از حدود ۱۰ دلار به ۳۰۰ دلار رسید و پس از یک اصلاح کوچک، در انتهای سال به بیش از ۸۸۰ دلار صعود کرد.

سقوط دراماتیک، ادامه توسعه و اوج‌گیری دوباره (۲۰۱۸–۲۰۲۱)

در ژانویه ۲۰۱۸، ارز اتریوم از نظر ارزش بازار همچنان به‌عنوان دومین رمزارز بزرگ پس از بیت‌کوین باقی ماند. در همین سال، قیمت اتر به اوج تاریخی خود در آن زمان، یعنی حدود ۱۴۰۰ دلار رسید. بااین‌حال، بازار ارزهای دیجیتال در ادامه سال ۲۰۱۸ دچار ریزش شدیدی شد و قیمت اتریوم با کاهش قابل‌توجهی به زیر ۱۰۰ دلار سقوط کرد.

بازار نزولی و توسعه در سایه

اگرچه سال ۲۰۱۷ برای اتریوم سالی پررونق بود، اما بازار کریپتو ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۱۸ به‌طورکلی وارد یک روند نزولی شد. اتریوم در این بازه دچار نوسانات زیادی شد و بیش از ۹۰ درصد ارزش خود را از دست داد. بااین‌حال، در این دوره نیز ارتقاهای مهمی صورت گرفت. در فوریه ۲۰۱۹، به‌روزرسانی Constantinople به‌ طور موفقیت‌آمیز پیاده‌سازی شد که به طور عمده به بهبود مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه تراکنش‌ها کمک کرد.

در مارچ ۲۰۲۱، شرکت ویزا (Visa) نیز اعلام کرد که تراکنش‌های استیبل‌کوین‌ها را از طریق شبکه اتریوم پردازش خواهد کرد که این امر نشان‌دهنده پذیرش فزاینده اتریوم در میان شرکت‌های بزرگ مالی بود. همچنین در آوریل همان سال، شرکت‌های جی‌پی مورگان، UBS و مسترکارت اعلام کردند که مبلغ ۶۵ میلیون دلار در شرکت ConsenSys، که یکی از توسعه‌دهندگان اصلی زیرساخت‌های مرتبط با اتریوم است، سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

فصل گرم دیفای و معرفی استیکینگ

در سال ۲۰۲۰، اتریوم شاهد تحولی جدید در زمینه کاربردهای بلاک‌چین بود. به‌ویژه در تابستان ۲۰۲۰، به‌دنبال رشد سریع پروژه‌های دیفای، اتریوم به محبوب‌ترین بستر برای توسعه و پیاده‌سازی این پروژه‌ها تبدیل شد. با افزایش تقاضا برای استفاده از اتریوم در پروژ‌های دیفای که موجب افزایش تقاضا برای اتر (ETH) نیز شد و همچنین راه‌اندازی قراردادهای استیکینگ به‌عنوان پیش‌نیاز انتقال به اثبات سهام (PoS)، قیمت اتریوم وارد یک روند صعودی قدرتمند شد. پس از ثبت رکوردهای متوالی، در نهایت روند رشد قیمت که از سال ۲۰۲۰ شروع شده بود، در نوامبر ۲۰۲۱ با رسیدن قیمت به ۴,۸۹۱ دلار متوقف شد.

رو به آینده: اتریوم ۲ و گسترش پروژه‌های لایه ۲ (۲۰۲۲–اکنون)

یکی از مهم‌ترین تغییرات در تاریخ اتریوم، مهاجرت از مکانیسم اجماع اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) بود که در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ با نام “The Merge” (ادغام) اجرا شد. این تغییر اساسی، مصرف انرژی شبکه اتریوم را ۹۹ درصد کاهش داد و راه را برای مقیاس‌پذیری بیشتر هموار کرد. شبکه جدید که با مکانیسم اثبات سهام کار می‌کند، با نام اتریوم ۲ (Ethereum 2.0) شناخته می‌شود. 

بااین‌‌حال، برخی از تحلیلگران معتقدند که کاهش مصرف انرژی لزوما به کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک زیادی نمی‌کند، چرا که بسیاری از ماینرهای سابق اتریوم به استخراج رمزارزهای دیگر روی آوردند که همچنان از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کنند.

میزبانی بهتر از گسترش شبکه‌های لایه ۲

در سال ۲۰۲۳، اتریوم دو ارتقا فنی مهم، Shanghai و Capella را تکمیل کرد. در ۱۲ ژوئن، ویتالیک بوترین در در یک پست وبلاگ خود اعلام کرد که برای دستیابی به پایداری بلندمدت اتریوم، گسترش لایه ۲ (Layer 2) یکی از تحولات مهم تکنولوژیک است. در ۱۳ مارچ ۲۰۲۴ نیز ارتقا «دنکون» (Dencun) اجرایی شد. این ارتقا، هزینه تراکنش‌ها را در بسیاری از شبکه‌های لایه ۲ که بر روی بلاک‌چین اتریوم بنا شده‌اند، کاهش داد.

اگر اتریوم را به یک پادشاهی تشبیه کنیم، لایه ۲ مانند شهرهای این پادشاهی است و توسعه این شهرها ارتباط نزدیکی با صعود و سقوط پادشاهی دارد. لایه ۲ مانند ساخت یک پل هوایی در یک بزرگراه برای حل مشکل ازدحام ترافیک است. راه‌حل‌های لایه ۲ مانند Optimism و Arbitrum اکوسیستم‌ها و اپلیکیشن‌های غنی، از جمله در حوزه‌های دیفای و NFTها را به وجود آورده‌اند. با محبوبیت مفهوم لایه ۲، راه‌حل‌های لایه ۲ بیشتر و بیشتری در حال ظهور هستند.

اتریوم، از گذشته تا آینده

اتریوم از سال ۲۰۱۳ که توسط ویتالیک بوترین معرفی شد، تا امروز مسیر طولانی و پر فراز و نشیبی را طی کرده است. این پلتفرم نه‌تنها تعریف جدیدی از بلاک‌چین ارائه داد، بلکه به بستری برای نوآوری‌های متعدد تبدیل شد. با تغییرات اخیر در مدل اجماع (از PoW به PoS) و بهینه‌سازی‌های مستمر، به نظر می‌رسد که اتریوم همچنان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های بلاک‌چینی در جهان باقی خواهد ماند.

اتریوم فقط یک رمزارز نیست؛ بلکه زیرساختی برای دنیای غیرمتمرکز آینده است.

اتریوم چگونه کار می‌کند؟

اتریوم، یک شبکه همتا‌ به همتا (P2P) است که مانند یک رایانه جهانی غیرمتمرکز عمل می‌کند. این شبکه با استفاده از فناوری بلاک‌چین، داده‌ها و تراکنش‌ها را به طور غیرمتمرکز پردازش و ذخیره می‌کند.

برای درک نحوه عملکرد اتریوم، باید با اجزا و ساختار کلی آن آشنا شد. در این راستا، جزئیات بیشتری از اتریوم، از جمله نحوه پردازش تراکنش‌ها و ساختار شبکه آن، در این بخش به طور دقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نحوه عملکرد بلاک‌چین اتریوم

اتریوم برای ذخیره، پردازش و تامین امنیت تراکنش‌ها از یک دفتر کل توزیع‌شده به نام بلاک‌چین استفاده می‌کند، مشابه بیت‌کوین. بااین‌حال، اتریوم به واسطه قابلیت‌هایی که به آن افزوده شده است، از جمله پشتیبانی از قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps)، فراتر از یک سیستم پرداخت ساده عمل می‌کند.

بلاک‌چین شبیه به یک زنجیره از بلاک‌ها (به فارسی بلوک نیز گفته می‌شود) است. این بلاک‌ها به ترتیب زمانی و به‌صورت متوالی ایجاد می‌شوند و داده‌ها داخل این بلاک‌ها ذخیره می‌شوند. تفاوت اتریوم با سیستم‌های متمرکز در این است که هیچ‌گونه سرور مرکزی برای ذخیره داده‌ها وجود ندارد.

همچنین، این دفتر کل، مشابه با سایر بلاک‌چین‌ها به‌صورت عمومی و شفاف در دسترس همه کاربران است و به طور هم‌زمان در هزاران گره (Node) مختلف در سراسر جهان ذخیره می‌شود. در واقع، بلاک‌چین اتریوم به‌عنوان یک پایگاه داده غیرمتمرکز عمل می‌کند که اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها و وضعیت‌های مرتبط با قراردادهای هوشمند را ذخیره می‌کند.

با این ویژگی‌ها، اتریوم در برابر حملات سایبری یا هر نوع دست‌کاری داده‌ها، مقاوم است زیرا برای هر گونه تغییر در داده‌ها، نیاز به ایجاد تغییر در هزاران نسخه از بلاک‌چین در سراسر جهان است که این امر تقریبا غیرممکن در نظر گرفته می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، اطلاعات در اتریوم به طور دائمی و غیرقابل‌تغییر ثبت می‌شود.

ساختار و محتویات بلاک‌های اتریوم

هر بلاک در بلاک‌چین اتریوم حاوی اطلاعات مختلفی است، مانند:

• تراکنش‌ها: مجموعه‌ای از تراکنش‌های انجام شده.
• هش رمزنگاری‌شده بلاک قبلی: این هش به طور مستقیم به بلاک قبلی اشاره دارد و برای ایجاد یک زنجیره غیرقابل‌تغییر ضروری است.
• اطلاعات اعتبارسنج (ولیدیتور): این اطلاعات نشان می‌دهند که کدام اعتبارسنج (Validator) بلاک را پیشنهاد داده است.
• امضای دیجیتال: تایید می‌کند که اعتبارسنج‌ها به‌درستی بلاک را تایید کرده‌اند.

حدودا هر ۱۲ ثانیه، بلاک جدیدی به بلاک‌چین اتریوم اضافه می‌شود و با این کار، داده‌های جدید در شبکه به‌روزرسانی می‌شوند. این زمان تایید کوتاه‌تر از بیت‌کوین است که حدود ۱۰ دقیقه زمان می‌برد تا بلاک‌های جدید تایید شوند. همچنین، این زنجیره از بلاک‌ها یا همان بلاک‌چین، به‌صورت غیرقابل‌تغییر طراحی شده است؛ یعنی وقتی اطلاعاتی در آن ثبت شود، قابل‌حذف یا تغییر نیست.

پردازش بلاک‌ها

 این بلاک‌ها توسط نودها در سراسر شبکه پردازش می‌شوند و از طریق فرایند اجماع، صحت آنها تایید می‌شود. اتریوم به طور مداوم یک نسخه از دفتر کل خود را در اختیار هر نود قرار می‌دهد. نودها به‌عنوان مشارکت‌کنندگان در شبکه، مسئول پیشنهاد بلاک‌های جدید و تایید تراکنش‌های موجود هستند. این ساختار باعث می‌شود که اتریوم از یک سیستم متمرکز به یک سیستم غیرمتمرکز و مقاوم در برابر حملات تبدیل شود.

گره‌ها و نقش آن‌ها در شبکه اتریوم

شبکه اتریوم از هزاران گره (Node) توزیع‌شده تشکیل شده است که به یکدیگر متصل هستند. این گره‌ها، که می‌توانند سرورها، سیستم‌های کامپیوتری نهادهای بزرگ یا کامپیوترهای شخصی از سراسر جهان باشند، از لحاظ فنی مسئول انجام محاسبات پیچیده‌ای جهت تایید و ثبت تراکنش‌ها هستند. 

گره‌ها به طور مداوم اطلاعات مربوط به وضعیت شبکه و تراکنش‌ها را ذخیره می‌کنند. هر نود در شبکه اتریوم معمولا با یک زیرمجموعه کوچک از نودها ارتباط برقرار می‌کند و تراکنش‌های تایید نشده (تراکنش‌هایی که هنوز به بلاک‌چین افزوده نشده‌اند) را به همتایان خود ارسال می‌کند. این تراکنش‌ها به‌طور موقت در «استخر تراکنش» (Mempool) نودها ذخیره می‌شوند. هنگامی که یک گره تراکنش جدیدی را دریافت می‌کند، آن را به سایر گره‌ها ارسال می‌کند و در صورت تایید، آن را به بلاک‌چین اضافه می‌کند. این سیستم به‌طور خودکار موجب هم‌زمانی تمامی گره‌ها می‌شود و به‌طور دقیق از یکپارچگی شبکه و اطلاعات اطمینان حاصل می‌کند.

مزایای استفاده از گره‌های غیرمتمرکز برای تایید تراکنش‌ها

استفاده از گره‌های توزیع‌شده و غیرمتمرکز دارای مزایای زیر است:

• عدم وجود نقطه تکی شکست (SPOF): شبکه غیرمتمرکز اتریوم به واسطه تعدد گره‌ها از هرگونه آسیب‌پذیری ناشی از نقطه تکی شکست جلوگیری می‌کند.
• شفافیت و قابلیت اطمینان: تمامی تراکنش‌ها و داده‌ها برای تمامی اعضای شبکه قابل مشاهده هستند و اطلاعات به‌صورت غیرقابل‌تغییر ثبت می‌شوند.
• مقاومت در برابر سانسور: هیچ نهادی نمی‌تواند به طور یک‌طرفه تراکنش‌ها را متوقف کند یا تغییر دهد.

مکانیسم اثبات سهام (PoS) و نحوه اعتبارسنجی در اتریوم

اتریوم از مدل اثبات سهام (PoS) برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و تولید بلاک‌های جدید استفاده می‌کند. این مدل جایگزین مدل اثبات کار (PoW) شد که در آن برای استخراج بلاک‌ها نیاز به انجام محاسبات پیچیده و مصرف انرژی زیاد بود.

در مدل اثبات سهام اتریوم، هر اعتبارسنج باید ۳۲ اتر (ETH) را به‌عنوان وثیقه در شبکه سپرده‌گذاری (استیک) کند تا بتواند در فرایند اعتبارسنجی شرکت کند. اعتبارسنج‌ها به طور تصادفی به یکی از دو نقش زیر منصوب می‌شوند:

1. پیشنهاددهنده بلاک (Block Proposer): اعتبارسنجی که مسئول ایجاد بلاک جدید و افزودن تراکنش‌ها به آن است.
2. گواهی‌دهنده (Attester): اعتبارسنج‌هایی که مسئول تایید صحت بلاک پیشنهادی هستند.

نحوه تایید بلاک‌ها

در این سیستم، برای هر بلاک جدید، یک اعتبارسنج مسئول پیشنهاد آن بلاک می‌شود و گروهی از گواهی‌دهندگان باید صحت آن را تایید کنند. طبق پروتکل اتریوم، بلاک‌چینی که بیشترین وزن انباشته گواهی‌ها را در هر زمان داشته باشد، به‌عنوان زنجیره اصلی در نظر گرفته می‌شود.

به اعتبارسنج‌ها برای ارائه پیشنهادات و گواهی‌های معتبر پاداش داده می‌شود. پاداش‌های یک اعتبارسنج از طریق تراکنش‌ها در همان زنجیره‌ای که پیشنهاد یا گواهی آنها را شامل می‌شود، پرداخت می‌شود و بنابراین ارزش بازار کمی خواهد داشت یا اصلا نخواهد داشت، مگر اینکه آن زنجیره به زنجیره اصلی تبدیل شود. این امر به اعتبارسنج‌ها انگیزه می‌دهد که از زنجیره‌ای که فکر می‌کنند سایر اعتبارسنج‌ها آن را به‌عنوان زنجیره اصلی می‌بینند، پشتیبانی کنند، که منجر به درجه بالایی از اجماع می‌شود.

ارز اتر (ETH) و نقش آن در شبکه اتریوم

اتر (ETH) رمزارز بومی شبکه اتریوم است که برای پاداش به اعتبارسنج‌ها و پرداخت کارمزد تراکنش‌ها استفاده می‌شود. نقش اتر در شبکه اتریوم بسیار مهم است و به‌عنوان واحدی برای پرداخت هزینه‌های مختلف در سیستم عمل می‌کند.

کارمزد تراکنش‌ها

کارمزد تراکنش‌ها در اتریوم از دو بخش تشکیل شده است:

1. هزینه پایه (Base Fee): مقداری که برای پردازش هر تراکنش باید پرداخت شود و این مقدار از بین می‌رود (سوزانده می‌شود).
2. انعام (Tip): هزینه‌ای که به اعتبارسنجی که تراکنش را در بلاک قرار داده است پرداخت می‌شود.

این مدل باعث کاهش تورم اتریوم شده و به مرور زمان می‌تواند مقدار کل اتر در شبکه را کاهش دهد.

حساب‌ها و آدرس‌ها در اتریوم

در اتریوم دو نوع حساب وجود دارد:

1. حساب‌های کاربران (Externally Owned Accounts – EOAs)
2. حساب‌های قرارداد هوشمند (Smart Contract Accounts)

هر حساب در اتریوم دارای یک آدرس منحصربه‌فرد است که شامل ۴۲ کاراکتر هگزادسیمال می‌شود و با 0x شروع می‌شود.

• نمونه یک آدرس اتریوم:
  0xb794f5ea0ba39494ce839613fffba74279579268

این آدرس‌ها از طریق الگوریتم رمزنگاری ECDSA و تابع هش Keccak-256 ایجاد می‌شوند. آدرس‌ها در واقع نماینده حساب‌های مختلف در شبکه اتریوم هستند که برای شناسایی حساب‌های مختلف در شبکه، و ارسال یا دریافت تراکنش‌ها استفاده می‌شوند.

ماشین مجازی اتریوم (EVM)

ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine – EVM)، محیط اجرای تراکنش‌ها در اتریوم است. در واقع، EVM مسئول پردازش تراکنش‌ها و اجرای کدهای قراردادهای هوشمند در شبکه اتریوم است.

گس

در اتریوم، هر عملیات محاسباتی که در شبکه انجام می‌شود، هزینه‌ای به نام «گس» (Gas) دارد. گس در حقیقت نشان‌دهنده میزان انرژی و منابع محاسباتی است که برای انجام یک عملیات در ماشین مجازی اتریوم (EVM) نیاز است. گس معمولا بر حسب گیگاوی (gigawei – Gwei) بیان می‌شود.

کاربردهای اتریوم چیست؟

اتریوم، بلاک‌چینی است که فراتر از ارائه یک ارز دیجیتال و پرداخت‌های ساده می‌رود و امکان ایجاد و اجرای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کند. این بلاک‌چین به کاربران و توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا علاوه بر استفاده از ارز دیجیتال آن (ETH) برای پرداخت هزینه‌ها و انجام تراکنش‌ها، به ساخت و مدیریت برنامه‌های متنوعی بپردازند که در فضای غیرمتمرکز و بدون نیاز به واسطه‌های سنتی و سازمان‌های مرکزی اجرا می‌شوند. ازآنجایی‌که این بلاک‌چین امکانات بسیار وسیعی را برای ایجاد نوآوری‌های جدید و کارآمد فراهم می‌آورد، کاربردهای زیادی در زمینه‌های مختلف پیدا کرده است.

چرا باید از اتریوم استفاده کرد؟

اتریوم به‌عنوان یک پلتفرم متن‌باز، قابل‌اطمینان و مقاوم، بسیاری از مشکلات رایج در سیستم‌های مالی و سازمان‌های سنتی را حل کرده و کاربرانی از سراسر جهان را قادر ساخته است تا به شیوه‌ای سریع، امن و بدون نیاز به واسطه‌های شخص ثالث به انجام امور مالی، تبادل اطلاعات و ساخت برنامه‌های پیچیده بپردازند. ازآنجاکه اتریوم از مفهوم «قرارداد هوشمند» استفاده می‌کند، اجرای هر برنامه به‌صورت خودکار و بر اساس قوانین از پیش تعریف‌شده انجام می‌شود و هیچ‌گونه امکان دخالت انسانی در این فرایند وجود ندارد. همین ویژگی‌ها، باعث می‌شود اتریوم نه‌تنها در زمینه مالی، بلکه در بسیاری از صنایع و کسب‌وکارها به‌عنوان یک راه‌حل حیاتی شناخته شود.

موارد استفاده و کاربردهای اتریوم

در ادامه، به بررسی موارد استفاده و کاربردهای متنوع اتریوم در زمینه‌های مختلف پرداخته می‌شود که نشان‌دهنده میزان اهمیت و کاربردی بودن این بلاک‌چین در دنیای امروز است.

۱. پرداخت‌های ارزان‌تر و سریع‌تر در سطح جهانی

یکی از مهم‌ترین کاربردهای اتریوم در زمینه تراکنش‌های مالی بین‌المللی است. اتریوم از طریق رمزارز بومی و توکن‌های مبتنی بر شبکه خود، امکان ارسال پول در سراسر جهان را با هزینه بسیار پایین و سرعت بالا فراهم می‌کند. برخلاف سیستم‌های بانکی که ممکن است انتقال پول بین کشورها روزها به طول انجامد، با استفاده از اتریوم این تراکنش‌ها تنها در کسری از دقیقه انجام می‌شوند و هزینه‌ها نیز به‌شدت کاهش می‌یابد. همین ویژگی اتریوم را به یک ابزار کاربردی برای کسب‌وکارها و افرادی تبدیل کرده است که نیاز به انجام پرداخت‌های بین‌المللی سریع و ارزان دارند.

ابزاری برای مقابله با شرایط بحرانی

اتریوم در شرایط بحرانی کشورها نقشی حیاتی برای مردم آن‌ها ایفا کرده است. در بسیاری از نقاط جهان، مردم به دلیل مشکلات سیاسی، اقتصادی، یا تحریم‌های اقتصادی، دسترسی به سیستم‌های بانکی سنتی ندارند، در این شرایط مردم اغلب برای نقل‌وانتقال پول و حفظ ارزش دارایی‌های خود از ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، در کشورهایی مانند ونزوئلا، کوبا و اوکراین، که بنا به دلایل مختلف مردم از سیستم بانکی و یا موسسات مالی جهانی محروم شده‌اند، استفاده از ارزهای دیجیتال مانند اتریوم روشی سریع و قابل‌اعتماد برای انجام انتقالات مالی بوده است.

۲. قدرت‌بخشیدن به خالقان محتوا

اتریوم یک بستر ایدئال برای هنرمندان، نویسندگان و سایر تولیدکنندگان محتوا است تا بتوانند آثار خود را به‌صورت دیجیتال و در قالب توکن‌های غیرمثلی (NFT) به فروش برسانند. تنها در سال ۲۰۲۱، هنرمندان و خالقان محتوا از طریق اتریوم حدود ۳.۵ میلیارد دلار کسب درآمد کردند. این شبکه به خالقان محتوا این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به واسطه‌ها (مانند گالری‌های هنری یا پلتفرم‌های سنتی)، آثار خود را به‌طور مستقیم به مخاطبان خود عرضه کنند.

۳. تحول صنعت بازی

در صنعت بازی‌های آنلاین، اتریوم با استفاده از قراردادهای هوشمند و توکن‌های غیرمثلی، به گیمرها این امکان را می‌دهد که مالکیت واقعی دارایی‌های درون بازی را داشته باشند و آن‌ها را با پول واقعی مبادله کنند. برخلاف بازی‌های سنتی که در آن بازیکنان نمی‌توانند آیتم‌های بازی خود را با ارزهای واقعی معامله کنند، بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین به کاربران این امکان را می‌دهند که دارایی‌های درون بازی را به ارز دیجیتال تبدیل کرده و آن‌ها را حتی در بازارهای خارج از بازی به فروش برسانند. این نوع از بازی‌ها به‌ویژه آنهایی که از بلاک‌چین اتریوم استفاده می‌کنند، بسیار محبوب شده‌اند.

۴. ایجاد توکن و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps)

اتریوم امکان ایجاد توکن‌ها و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌آورد. این اپلیکیشن‌ها، بدون نیاز به واسطه‌ها و با امنیت و شفافیت بیشتری نسبت به نمونه‌های سنتی و متمرکز عمل می‌کنند. علاوه‌براین، بسیاری از توکن‌ها، مانند SHIB و PAXG، بر بستر شبکه اتریوم ایجاد شده و فعالیت می‌کنند.

۵. توکن‌های غیرمثلی (NFTs)

یکی از جذاب‌ترین کاربردهای اتریوم، توکن‌های غیرمثلی یا NFT‌‌‌ها هستند. این توکن‌ها، به‌عنوان دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد، به افراد این امکان را می‌دهند که داشتن مالکیت دارایی‌های دیجیتال، از جمله آثار هنری دیجیتال، آیتم‌های داخل بازی‌ها، و حتی املاک مجازی را اثبات کنند و این دارایی‌ها را بدون نیاز به شخص ثالث یا واسطه‌ای از فردی به فرد دیگر منتقل کنند.

اتریوم با استفاده از استانداردهایی مانند ERC-721 امکان ایجاد این نوع توکن‌ها را فراهم کرده است. پروژه‌هایی مانند CryptoPunks و Bored Ape Yacht Club از معروف‌ترین مجموعه‌های NFT در اتریوم هستند که توانسته‌اند توجهات زیادی را به خود جلب کنند و حجم معاملات بسیار بالایی را تجربه کنند.

۶. امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)

دیفای (DeFi) یا «امور مالی غیرمتمرکز» به مجموعه‌ای از برنامه‌ها اشاره دارد که از برخی بلاک‌چین‌ها به‌ویژه اتریوم برای انجام تراکنش‌های مالی بدون نیاز به واسطه‌های سنتی مانند بانک‌ها استفاده می‌کنند. دیفای در حقیقت یک سیستم مالی جایگزین است که هرکسی با دسترسی به اینترنت می‌تواند از آن بهره ببرد. دیفای، با حذف واسطه‌ها و تسریع فرایندهای مالی، هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و به همه افراد، در هر نقطه از جهان، این امکان را می‌دهد تا به خدمات مالی دسترسی داشته باشند.

۷. سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز (DAOs)

یکی از ویژگی‌های جالب اتریوم، امکان ایجاد سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز یا DAOها است. این نوع سازمان‌ها به‌جای داشتن مدیریت مرکزی، از قراردادهای هوشمند و کدهای کامپیوتری برای مدیریت تصمیمات و منابع استفاده می‌کنند. در این مدل، تصمیم‌گیری‌ها از طریق سیستم رای‌گیری مبتنی بر توکن‌های حاکمیتی انجام می‌شود و هیچ فرد واحدی نمی‌تواند تصمیمات مهم را به‌تنهایی اتخاذ کند.

8. شبکه‌های لایه 2 (Layer 2)

اتریوم به طور مداوم در حال بهبود است و به‌ویژه در زمینه افزایش مقیاس‌پذیری تلاش‌های زیادی انجام داده است. راه‌حل‌های لایه ۲ مانند Arbitrum و Optimism به‌منظور افزایش توان پردازشی و کاهش هزینه‌ها در شبکه اتریوم معرفی شده‌اند. این راه‌حل‌ها، که بر بستر اتریوم اجرا می‌شوند، توانایی پردازش تراکنش‌ها با هزینه کمتر و سرعت بالاتر را فراهم می‌آورند. شبکه‌های لایه ۲ اتریوم، به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند دیفای و NFTها، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.

مزایا و معایب اتریوم

در این بخش، به تفصیل برخی از مهم‌ترین مزایا و معایب اصلی اتریوم توضیح داده می‌شود.

مزایای اتریوم

اتریوم، به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین بلاک‌چین‌های جهان، مزایای متعددی دارد که آن را به پلتفرمی منحصربه‌فرد تبدیل کرده است. در اینجا، ۳ مورد از مهم‌ترین این مزایا شمرده شده است.

غیرمتمرکز بودن: یکی از مهم‌ترین مزایای آن غیرمتمرکز بودن است. برخلاف سیستم‌های سنتی که توسط نهادهای مرکزی کنترل می‌شوند، در اتریوم تصمیم‌گیری‌ها از طریق یک شبکه توزیع‌شده از کاربران انجام می‌شود. این موضوع باعث افزایش امنیت، شفافیت و مقاومت در برابر سانسور می‌شود.

برای مثال، در پلتفرم‌های رسانه‌ای سنتی مانند X (توییتر سابق)، اگر فردی محتوای بحث‌برانگیزی منتشر کند، مدیران می‌توانند آن را حذف کرده و حساب کاربری او را مسدود کنند. اما در یک شبکه اجتماعی مبتنی بر اتریوم، چنین تصمیماتی تنها در صورتی اجرا می‌شوند که اکثریت جامعه به آن رای دهند. این ویژگی باعث افزایش آزادی بیان و ایجاد یک فضای آزاد برای تبادل ایده‌ها می‌شود.

مقاوم در برابر حملات سایبری: یکی دیگر از مزایای اتریوم، مقاومت در برابر حملات سایبری و خرابکاری است. در شبکه‌های سنتی، یک سرور مرکزی می‌تواند مورد حمله قرار گیرد و اطلاعات کاربران در معرض خطر قرار گیرد. اما در اتریوم، برای ایجاد تغییرات مخرب، یک فرد یا گروه مخرب باید حداقل ۵۱٪ از قدرت شبکه را در اختیار داشته باشد که در عمل تقریبا غیرممکن است.

عدم نیاز به واسطه‌ها با قراردادهای هوشمند: از دیگر قابلیت‌های برجسته اتریوم، قراردادهای هوشمند هستند. این قراردادها امکان اجرای خودکار توافقات را بدون نیاز به واسطه فراهم می‌کنند. برای مثال، در سیستم‌های سنتی فریلنسری مانند Upwork، کاربران باید از این پلتفرم برای پیدا کردن کارفرما و تنظیم قرارداد استفاده کنند. این پلتفرم‌ها معمولا کارمزدهای بالایی از هر معامله دریافت می‌کنند. اما در دنیای وب ۳، کارفرما و فریلنسر می‌توانند یک قرارداد هوشمند تنظیم کنند که به طور خودکار پس از تحویل کار، مبلغ توافق‌شده را آزاد کند. ازآنجایی‌که این قراردادها در بلاک‌چین ثبت می‌شوند، هیچ‌یک از طرفین نمی‌تواند مفاد آن را تغییر دهد.

معایب اتریوم

با وجود تمام مزایای ذکرشده، اتریوم هنوز چالش‌هایی دارد که باید برطرف شوند. ۲ مورد از مهم‌ترین ایراداتی که به اتریوم وارد است، در ادامه آورده شده است.

مقیاس‌پذیری: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این شبکه، مقیاس‌پذیری (Scalability) است. ویتالیک بوترین این بلاک‌چین را به‌عنوان بستری برای میلیون‌ها کاربر تصور کرده بود که به‌طور همزمان تعامل دارند. اما درحال‌حاضر، همچنان انجام تراکنش‌ها زمان‌بر و پرهزینه است. 

پیچیدگی تعامل با اتریوم: مشکل دیگر دسترسی و کاربری سخت برای افراد تازه‌کار است که به دلیل پیچیدگی این پلتفرم است. توسعه بر روی بلاک‌چین اتریوم هزینه‌بر است و بسیاری از کاربران عادی درک درستی از نحوه تعامل با آن ندارند. به طور کلی، فرایند کار و تعامل با بلاک‌چین اتریوم برای کاربران عادی که به سیستم‌های مالی سنتی عادت دارند، می‌تواند گیج‌کننده و پیچیده باشد.

با اینکه اتریوم دارای مستندات جامعی است که می‌تواند به کاربران جدید در یادگیری نحوه استفاده از بلاک‌چین کمک کند، اما دانستن تئوری بلاک‌چین با استفاده واقعی از آن بسیار متفاوت است. برای پذیرش گسترده‌تر، باید رابط کاربری و تجربه استفاده از این پلتفرم بهینه‌تر و ساده‌تر شود.

نقشه راه و آینده اتریوم

اتریوم یکی از پیشروترین پروژه‌های بلاک‌چینی در جهان محسوب می‌شود که از زمان راه‌اندازی خود تاکنون تحولات زیادی را تجربه کرده است. این بلاک‌چین همچنان در حال تکامل است تا چالش‌های خود را برطرف کند. در این بخش، نگاهی به نقشه راه اتریوم و تغییرات مهم پیش روی آن در آینده انداخته شده است.

فازهای پیش رو

یکی از بزرگ‌ترین تغییراتی که اتریوم تجربه کرده است، انتقال از الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) بود که تحت عنوان The Merge در سال ۲۰۲۲ انجام شد. این تغییر باعث شد که شبکه از یک سیستم انرژی‌بر به یک سیستم پایدارتر و مقیاس‌پذیرتر تبدیل شود. این تنها اولین گام در یک نقشه راه گسترده‌تر است که اتریوم را برای آینده‌ای بهتر آماده می‌کند.

پس از The Merge، نقشه راه اتریوم شامل فازهای مهمی است که به حل مشکلات فعلی و بهبود عملکرد شبکه کمک می‌کنند. این فازها عبارت‌اند از:

The Surge (افزایش مقیاس‌پذیری با شاردینگ)

یکی از مهم‌ترین اهداف اتریوم، افزایش مقیاس‌پذیری آن است. درحال‌حاضر، تعداد تراکنش‌هایی که شبکه می‌تواند در هر ثانیه پردازش کند، محدود است و باعث افزایش هزینه‌های گس (Gas Fees) می‌شود. “The Surge” شامل پیاده‌سازی شاردینگ (Sharding) است که شبکه را به چندین زنجیره کوچک‌تر تقسیم می‌کند تا پردازش تراکنش‌ها به‌صورت هم‌زمان و با سرعت بالاتر انجام شود. این تغییر به طور قابل‌توجهی کارایی اتریوم را افزایش خواهد داد.

The Scourge (حل مشکلات مربوط به تمرکز و سانسور)

با افزایش محبوبیت اتریوم، برخی از نهادها تلاش کرده‌اند تا بر شبکه تسلط پیدا کنند. فاز “The Scourge” بر بهبود عدم تمرکز و مقاومت در برابر سانسور تمرکز دارد. این فاز به گونه‌ای طراحی شده که کنترل نهادهای متمرکز مانند صرافی‌های بزرگ و استخرهای استیکینگ را کاهش دهد و اتریوم را به یک شبکه واقعا غیرمتمرکز تبدیل کند.

The Verge (بهینه‌سازی ذخیره‌سازی و پردازش داده‌ها)

درحال‌حاضر، حجم داده‌های ذخیره‌شده در بلاک‌چین اتریوم بسیار زیاد است که این امر نیاز به سخت‌افزارهای قدرتمند را افزایش داده است. فاز “The Verge” راهکارهایی را برای بهینه‌سازی فرایند ذخیره‌سازی داده‌ها و کاهش نیاز به منابع محاسباتی ارائه می‌کند. یکی از مفاهیم کلیدی در این بخش “Verkle Trees” است که به کاهش حجم داده‌های مورد نیاز برای تایید تراکنش‌ها کمک می‌کند.

The Purge (کاهش پیچیدگی شبکه)

یکی دیگر از مشکلات فعلی اتریوم، پیچیدگی کدهای آن است. فاز “The Purge” با حذف اطلاعات و تاریخچه‌های غیرضروری، فرایند پردازش تراکنش‌ها را ساده‌تر کرده و بهره‌وری شبکه را افزایش می‌دهد.

The Splurge (بهبود تجربه کاربری و امنیت)

آخرین فاز از نقشه راه فعلی، “The Splurge” است که شامل بهینه‌سازی‌های مختلف برای افزایش امنیت، کارایی و تجربه کاربری شبکه اتریوم می‌شود. هدف این مرحله، رفع نواقص باقی‌مانده و ارائه یک پلتفرم پایدارتر و کاربردی‌تر برای کاربران و توسعه‌دهندگان است.

آینده اتریوم؛ چه چیزی در انتظار است؟

با اجرای این فازها، انتظار می‌رود که اتریوم در آینده به یک بلاک‌چین مقیاس‌پذیرتر، کم‌هزینه‌تر، سریع‌تر و غیرمتمرکزتر تبدیل شود. در نتیجه، با بهبود عملکرد شبکه، شرکت‌ها و کاربران بیشتری از اتریوم برای انجام تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند استفاده خواهند کرد. همچنین، با کاهش هزینه تراکنش‌ها و افزایش مقیاس‌پذیری، انتظار می‌رود که اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز کاربردی‌تر شوند و توسعه‌دهندگان بیشتری به این حوزه ورود کنند.

جمع‌بندی

اتریوم از یک ایده نوآورانه در ذهن ویتالیک بوترین تا تبدیل‌شدن به دومین بلاک‌چین بزرگ جهان، مسیری طولانی و پرچالش را پیموده است. این شبکه توانسته است تحولی عظیم در صنعت مالی، بازی‌های دیجیتال و تعاملات آنلاین ایجاد کند. با وجود تمام مزایای آن مانند غیرمتمرکز بودن، امنیت بالا و امکان ایجاد قراردادهای هوشمند، اتریوم هنوز با چالش‌هایی مانند مقیاس‌پذیری و داشتن پیچیدگی برای کاربران تازه‌وارد مواجه است.

بااین‌حال، نقشه راه اتریوم که شامل چندین فاز ارتقا و توسعه می‌شود، نشان‌دهنده تلاش توسعه‌دهندگان آن برای حل این مشکلات و تبدیل اتریوم به یک شبکه سریع‌تر، ارزان‌تر و کاربرپسندتر است. در نهایت، اتریوم نه‌تنها یک بلاک‌چین قدرتمند با رمزارز بومی مشهور خود است، بلکه یک اکوسیستم گسترده برای توسعه فناوری‌های غیرمتمرکز محسوب می‌شود که به عقیده بسیاری از صاحب‌نظران، آینده دنیای دیجیتال را شکل خواهد داد.