اکوئیتی در فارکس چیست و چرا از بالانس حساب مهم‌تر است؟

اکوئیتی در فارکس (Equity in Forex)، ارزش واقعی و لحظه‌ای حساب یک معامله‌گر است. این شاخص از مجموع موجودی نقدی حساب (بالانس) و سود یا زیان شناور (تحقق‌نیافته) تمام معاملات باز محاسبه می‌شود. به عبارت ساده‌تر، اکوئیتی نشان می‌دهد که اگر یک معامله‌گر در همین لحظه تمام پوزیشن‌های باز خود را ببندد، چه مقدار پول در حساب او باقی خواهد ماند. به همین دلیل، اکوئیتی، که به آن «ارزش ویژه حساب» هم گفته می‌شود، به عنوان مهم‌ترین معیار برای سنجش سلامت مالی یک حساب معاملاتی شناخته می‌شود.

تفاوت بالانس و اکوئیتی در فارکس چیست؟

به زبان ساده، بالانس، موجودی حساب بدون در نظر گرفتن سود یا زیان معاملات باز است؛ در حالی که اکوئیتی، ارزش واقعی و شناور حساب با احتساب همین سود و زیان‌ها است. درک این تمایز برای هر معامله‌گری ضروری است، زیرا به طور مستقیم بر تصمیم‌گیری‌ها و مدیریت ریسک اثر می‌گذارد. می‌توان هر کدام را به طور دقیق‌تر و کامل‌تر بدین شکل توضیح داد:

• بالانس (Balance): بالانس حساب، نشان‌دهنده میزان سرمایه‌ای است که پیش از محاسبه سود یا زیان معاملات باز، در حساب وجود دارد. بالانس تنها زمانی تغییر می‌کند که یک معامله به طور کامل بسته شود یا معامله‌گر وجهی را به حساب واریز یا از آن برداشت کند.
• اکوئیتی (Equity): اکوئیتی یک شاخص پویا است که با نوسانات بازار و تغییر ارزش معاملات باز، به طور مداوم در حال تغییر است. زمانی که هیچ معامله بازی در حساب وجود نداشته باشد، مقدار اکوئیتی و بالانس با یکدیگر برابر خواهد بود.

مثال: فرض شود بالانس حساب یک معامله‌گر ۵۰۰۰ دلار است. او یک معامله لانگ بر روی جفت ارز EUR/USD باز می‌کند و حال ۲۵۰ دلار در سود قرار دارد. در این حالت، بالانس و اکوئیتی حساب وی به شکل زیر خواهد بود:

• بالانس حساب: ۵۰۰۰ دلار (تغییر نمی‌کند)
• اکوئیتی حساب: ۵۲۵۰ دلار (۵۰۰۰ دلار بالانس + ۲۵۰ دلار سود شناور)

حال اگر معامله دیگری بر روی GBP/JPY باز کند که ۱۰۰ دلار در زیان قرار بگیرد، اکوئیتی حسابش به شکل زیر محاسبه می‌شود:

• اکوئیتی جدید: ۵۱۵۰ دلار (۵۰۰۰ دلار بالانس + ۲۵۰ دلار سود – ۱۰۰ دلار زیان)

فرمول محاسبه اکوئیتی در فارکس

فرمول محاسبه اکوئیتی بسیار ساده و شفاف است و به درک بهتر وضعیت مالی حساب‌های معاملاتی کمک شایانی می‌کند.

اکوئیتی = بالانس حساب + سود یا زیان شناور (Unrealized Profit/Loss)

این محاسبه برای تمام پوزیشن‌های باز به صورت تجمعی انجام می‌شود. برای درک عمیق‌تر، سناریوی زیر را می‌توان در نظر گرفت:

1. یک معامله‌گر حسابی با بالانس اولیه ۱۰۰۰۰ دلار افتتاح می‌کند. در این لحظه، چون هیچ معامله بازی وجود ندارد، اکوئیتی نیز ۱۰۰۰۰ دلار است.
2. او یک پوزیشن لانگ (Long) روی جفت ارز EUR/USD باز می‌کند که پس از مدتی ۵۰۰ دلار سود شناور نشان می‌دهد.
   • اکوئیتی حساب: ۱۰۰۰۰ + ۵۰۰ = ۱۰۵۰۰ دلار
3. سپس، یک پوزیشن شورت (Short) روی جفت ارز GBP/JPY باز می‌کند که ۳۰۰ دلار وارد زیان می‌شود؛ در حالی که پوزیشن لانگ او همچنان در ۵۰۰ دلار سود قرار دارد.
   • مجموع سود و زیان شناور: ۵۰۰ دلار منهای ۳۰۰ دلار = ۲۰۰ دلار سود
   • اکوئیتی نهایی حساب: ۱۰۰۰۰ + ۲۰۰ = ۱۰۲۰۰ دلار

در تمام این مدت، تا زمانی که این پوزیشن‌ها بسته نشوند، بالانس حساب همچنان ۱۰۰۰۰ دلار باقی می‌ماند. این مثال به خوبی نشان می‌دهد که مفهوم اکوئیتی در فارکس چگونه تحت تاثیر نوسانات ارزش جفت ارزهای مختلف قرار می‌گیرد.

ارتباط اکوئیتی با مدیریت ریسک

اکوئیتی مفهوم اصلی سیستم مدیریت ریسک در پلتفرم‌های معاملاتی است. کارگزاران از این شاخص برای تعیین توانایی معامله‌گر در حفظ پوزیشن‌های باز استفاده می‌کنند. اگر اکوئیتی به سطوح بحرانی کاهش یابد، ریسک فعال‌شدن اقدامات حفاظتی کارگزار افزایش می‌یابد.

سطح مارجین (Margin Level) یک شاخص درصدی است که از تقسیم اکوئیتی بر مارجین استفاده‌شده (Used Margin) طبق فرمول زیر به دست می‌آید:

Margin Level (%) = (Equity ÷ Used Margin) × 100

سطح مارجین (%) = (اکوئیتی تقسیم بر مارجین استفاده شده) ضربدر ۱۰۰

«مارجین استفاده‌شده» آن بخش از مارجین است که توسط کارگزار برای باز نگه داشتن معاملات بلوکه شده است.

کاهش اکوئیتی (به دلیل افزایش زیان شناور) مستقیما باعث افت سطح مارجین می‌شود. اگر این سطح به درصد مشخصی (که بسته به قوانین کارگزار متغیر است) برسد، اخطار کال مارجین (Margin Call) صادر می‌شود. در این حالت، معامله‌گر دیگر قادر به باز کردن معامله جدید نخواهد بود، چرا که مارجین آزاد یا فری مارجین (Free Margin) حساب او، که از تفاضل اکوئیتی و مارجین استفاده‌شده به دست می‌آید، برای پوشش یک پوزیشن جدید کافی نیست. معامله‌گر باید برای جلوگیری از زیان بیشتر، یا حساب خود را شارژ کند یا بخشی از معاملات زیان‌ده را ببندد. در غیر این صورت، با ادامه زیان و رسیدن سطح مارجین به آستانه استاپ اوت (Stop Out)، کارگزار به صورت خودکار اقدام به بستن معاملات (یا همان لیکوئید کردن) می‌کند.

اکوئیتی منفی و پیامدهای آن

اکوئیتی منفی زمانی رخ می‌دهد که مجموع زیان‌های شناور از بالانس حساب بیشتر شود. این وضعیت بسیار خطرناک است و نشان می‌دهد که اگر تمام معاملات در آن لحظه بسته شوند، در صورت نبود سیاست حفاظت از بالانس منفی از سوی بروکر، معامله‌گر به کارگزار بدهکار خواهد شد.

برای جلوگیری از این اتفاق، کارگزاران از مکانیزم استاپ اوت (Stop Out) استفاده می‌کنند که در سطحی پایین‌تر از کال مارجین فعال می‌شود. در این راستا، بسیاری از کارگزاران معتبر نیز سیاست حفاظت از بالانس منفی (Negative Balance Protection) را ارائه می‌دهند تا اطمینان حاصل شود که زیان معامله‌گر هرگز از کل سرمایه واریزی او فراتر نمی‌رود.

جمع‌بندی

در جمع‌بندی نهایی، باید تاکید کرد که تکیه صِرف بر «بالانس» حساب برای ارزیابی وضعیت مالی، رویکردی ناقص و گمراه‌کننده است. بالانس یک معیار ایستا (Static) و تنها نمایانگر سرمایه پس از تسویه کامل معاملات است. در مقابل، «اکوئیتی» به عنوان یک شاخص پویا (Dynamic)، تصویر شفاف و لحظه‌ای از ارزش واقعی حساب را با در نظر گرفتن تمام سود و زیان‌های تحقق‌نیافته به نمایش می‌گذارد.

اهمیت این تمایز در آن است که اکوئیتی، شالوده اصلی تمامی محاسبات مربوط به مدیریت ریسک محسوب می‌شود. مفاهیمی حیاتی مانند «سطح مارجین» به طور مستقیم از اکوئیتی نشات می‌گیرند و همین شاخص است که فاصله یک حساب تا سطوح بحرانی «کال مارجین» و «استاپ اوت» را تعیین می‌کند. بنابراین، درک مفهوم اکوئیتی در فارکس و مدیریت نوسانات آن، نه تنها یک الزام فنی، بلکه بنیان انضباط معاملاتی و کلید اصلی برای بقا و موفقیت پایدار در بازار پرنوسان فارکس است.