میانگین متحرک نمایی چیست و نحوه محاسبه و استراتژی معاملاتی آن چگونه است؟

اندیکاتور میانگین متحرک نمایی (Exponential Moving Average) یک مدل از اندیکاتور میانگین متحرک است. اندیکاتور میانگین متحرک در تحلیل تکنیکال کاربرد زیادی دارد و بر اساس میانگین قیمت یک سهم در یک بازه زمانی به دست می‌آید. مبنای محاسبه میانگین متحرک نمایی نیز، میانگین قیمت در یک بازه زمانی است اما در این اندیکاتور به قیمت‌های دارایی در روزهای جدیدتر (نزدیک به انتهای بازه زمانی) وزن بیشتری داده می‌شود. تصویر زیر EMA را در نمودار قیمت نماد غشصفا نشان می‌دهد.

• پیشنهاد می‌شود برای آشنایی بیشتر با اندیکاتور میانگین متحرک و کاربرد آن مقاله میانگین متحرک مطالعه شود.

نحوه محاسبه EMA

اندیکاتور میانگین متحرک نمایی در سایت‌های تحلیلی بازار قابل دسترس است و افراد برای استفاده از آن نیازی به محاسبه ندارند. با این حال ممکن است برخی سرمایه‌گذاران قصد داشته باشند که خودشان با محاسبه اندیکاتور EMA، آن را در بازه زمانی دلخواه خود رسم کنند. بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت کاربردی برای محاسبه EMA عموما 12 و 26 روزه هستند. همچنین این اندیکاتور در بلندمدت در بازه‌های 50 و 100 روزه محاسبه می‌شود. در ادامه فرمول محاسبه اندیکاتور میانگین متحرک نمایی نمایش داده شده است. فرمول محاسبه اندیکاتور میانگین متحرک نمایی شامل سه مرحله است:

1. محاسبه ضریب هموارسازی

K = 2 ÷ (N + 1)

N تعداد دوره‌های زمانی است. این ضریب تعیین می‌کند قیمت روز جاری چه وزن نسبی نسبت به EMA روز قبل داشته باشد.

2. محاسبه میانگین متحرک ساده (SMA) برای اولین نقطه

SMA اولین روز = جمع قیمت‌های پایانی N روز ÷ N

این مقدار به عنوان EMA اولیه استفاده می‌شود.

3. محاسبه EMA روز جاری

EMA امروز = (قیمت پایانی امروز − EMA روز قبل) × K + EMA روز قبل

هر چه K بزرگتر باشد، EMA نسبت به تغییرات قیمت اخیر حساس‌تر می‌شود. هر چه K کوچکتر باشد، EMA نرم‌تر و کمتر تحت‌تاثیر نوسانات روزانه قرار می‌گیرد.

انتخاب دوره زمانی EMA اهمیت زیادی در تحلیل روند و تعیین سیگنال‌ها دارد. دوره‌های کوتاه‌مدت (مثل ۱۲ و ۲۶ روزه) برای بررسی نوسانات سریع و معاملات کوتاه‌مدت کاربرد دارند، در حالی که دوره‌های میان‌مدت و بلندمدت (مثل ۵۰ و ۲۰۰ روزه) برای شناسایی روندهای اصلی و تعیین سطوح حمایت و مقاومت داینامیک مناسب‌تر هستند. با توجه به هدف تحلیل، معامله‌گر می‌تواند EMA مناسب را انتخاب کرده و آن را در ترکیب با سایر ابزارها به کار ببرد.

EMA وزن بیشتری به قیمت‌های جدید می‌دهد و بنابراین برای شناسایی روندهای کوتاه‌مدت مناسب است. SMA اولیه تنها برای شروع محاسبه EMA به کار می‌رود و پس از آن EMA روزانه ادامه پیدا می‌کند. ترکیب EMA با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال باعث افزایش دقت سیگنال‌ها می‌شود.

لازم به ذکر است فرمول‌های فوق اهمیت دارند، اما در تحلیل عملی تاثیر زیادی ندارند؛ برای تحلیل واقعی، باید به تایم‌فریم انتخاب شده برای EMA توجه شود.

کاربرد میانگین متحرک نمایی

اندیکاتور میانگین متحرک نمایی به‌عنوان یک ابزار دنبال‌کننده روند، برای شناسایی و تایید جهت حرکت بازار استفاده می‌شود و نقاط برخورد آن با قیمت می‌تواند سیگنال‌های اولیه ورود یا خروج را فراهم کند.

شناسایی و تایید روند: وقتی قیمت بالاتر از EMA قرار داشته باشد و شیب EMA صعودی باشد، روند بازار صعودی محسوب می‌شود. بالعکس، اگر قیمت پایین‌تر از EMA باشد و شیب EMA نزولی باشد، روند نزولی تایید می‌شود.

تعیین حمایت و مقاومت داینامیک: در روندهای صعودی، خطوط EMA مانند EMA(50) و EMA(200) معمولا نقش حمایت پویا را ایفا می‌کنند و قیمت در برخورد با آن‌ها تمایل به بازگشت دارد. در روندهای نزولی، همین خطوط نقش مقاومت پویا پیدا می‌کنند و قیمت معمولا از آن‌ها عبور نمی‌کند.

جز اصلی اندیکاتور MACD: مکدی از اختلاف دو EMA با بازه‌های زمانی مختلف تشکیل می‌شود و حرکت آن سیگنال‌های تغییر روند و قدرت حرکت قیمت را نشان می‌دهد.

استراتژی معاملاتی با میانگین‌ متحرک نمایی

اندیکاتور میانگین متحرک نمایی برای تشخیص و تایید روند بازار کابرد دارد و به تنهایی برای انجام معاملات استفاده نمی‌شود و باید از آن در کنار دیگر ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده کرد. با این حال استراتژی معاملاتی با EMA از طریق تحلیل نمودار EMA Cross، مشخص کردن سطوح حمایت و مقاومت و همچنین ترکیب اندیکاتور میانگین متحرک نمایی با دیگر اندیکاتورها انجام می‌شود که در ادامه هر مورد شرح داده می‌شود.

• تحلیل EMA Cross

برای استراتژی معاملاتی با اندیکاتور EMA باید از EMA Cross استفاده کرد که نحوه عملکرد آن با استفاده از دو اندیکاتور میانگین متحرک نمایی در بازه زمانی کوتاه‌مدت و بلندمدت است. برای سیگنال‌گیری با این روش باید به نقاط تلاقی دو اندیکاتور توجه داشت. زمانی که نمودار اندیکاتور میانگین متحرک نمایی کوتاه‌مدت از پایین نمودار بلندمدت را قطع می‌کند، به این نقطه Golden Cross گفته می‌شود و زمان مناسبی برای معاملات خرید است.

همچنین اگر نمودار EMA کوتاه‌مدت، نمودار بلندمدت را از بالا قطع کند، اصطلاحا به این نقطه برخورد Death Cross گفته می‌شود که سیگنال فروش است. تصویر زیر سیگنال خرید و فروش را در نمودار شرکت شیر پاستوریزه پگاه اصفهان با استفاده از EMA Cross نشان می‌دهد.

• ترکیب میانگین متحرک نمایی با MACD و RSI

اندیکاتور EMA به تنهایی برای اتخاذ استراتژی معاملاتی استفاده نمی‌شود اما با ترکیب آن با دیگر اندیکاتورها می‌توان اقدام به معامله کرد. در اینجا به تایید سیگنال‌های خرید و فروش این اندیکاتور با RSI و MACD اشاره می‌شود.

سیگنال خرید: برای تایید سیگنال خرید دریافت شده از اندیکاتور میانگین متحرک نمایی، باید MACD زیر سطح صفر قرار گیرد و از پایین به سمت بالا خط سیگنال را قطع کند. زمانی که اندیکاتور RSI از زیر 30 به سمت بالا حرکت کند، می‌توان سیگنال خرید دریافت شده با اندیکاتور EMA را تایید کرد.

سیگنال فروش: برای تایید سیگنال فروش دریافت شده از اندیکاتور EMA باید RSI از بالای ۶۰ به سمت پایین حرکت کند. زمانی که اندیکاتور میانگین متحرک نمایی به سمت پایین کراس کند و MACD نیز از بالا به سمت پایین خط نمودار را قطع کند، می‌توان سیگنال فروش دریافت شده از اندیکاتور EMA را تایید کرد.

مقایسه جامع میانگین متحرک ساده و میانگین متحرک نمایی 

میانگین متحرک ساده و میانگین متحرک نمایی دو ابزار اصلی برای تحلیل روند قیمت هستند، اما نحوه محاسبه، میزان واکنش به نوسانات و نوع کاربرد هر یک تفاوت‌های مهمی ایجاد می‌کند. مقایسه این دو اندیکاتور بر اساس اصول رایج تحلیل تکنیکال به شکل زیر است:

۱. ساختار محاسباتی و نحوه وزن‌دهی

میانگین متحرک ساده و میانگین متحرک نمایی هر دو ابزارهایی برای تحلیل روند قیمت هستند، اما نحوه محاسبه و وزن‌دهی آن‌ها متفاوت است. در میانگین متحرک ساده، قیمت‌های تمام روزهای دوره انتخاب‌شده وزن برابر دارند و بنابراین هر تغییر در قیمت‌های اخیر تاثیر یکسانی با قیمت‌های قدیمی‌تر دارد، در حالی که در میانگین متحرک نمایی وزن بیشتری به قیمت‌های جدید داده می‌شود و تغییرات اخیر با شدت بیشتری در اندیکاتور منعکس می‌شوند. نتیجه این تفاوت آن است که میانگین متحرک نمایی حساس‌تر است و سریع‌تر تغییر می‌کند، در حالی که میانگین متحرک ساده نرم‌تر و یکنواخت‌تر باقی می‌ماند و تصویر کلی‌تر و پایدارتر از روند قیمت ارائه می‌دهد.

۲. سرعت واکنش به تغییرات قیمت

یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌ها بین میانگین متحرک ساده و میانگین متحرک نمایی، نحوه واکنش آن‌ها به نوسانات ناگهانی قیمت است. میانگین متحرک نمایی به دلیل وزن‌دهی بیشتر به قیمت‌های جدید، تغییرات ناگهانی را فورا منعکس می‌کند و سرعت واکنش بالاتری دارد، در حالی که میانگین متحرک ساده کندتر عمل می‌کند، زیرا وزن همه روزها یکسان است و تاثیر تغییرات جدید به‌صورت میانگین پخش می‌شود. نتیجه این است که میانگین متحرک نمایی برای بازارهای پرتلاطم و نوسانی مناسب‌تر است، در حالی که میانگین متحرک ساده در روندهای آرام‌تر و بلندمدت دقت و قابلیت اطمینان بیشتری دارد.

۳. میزان تاخیر (Lag)

تمام میانگین‌ها ذاتا تاخیری هستند، اما میزان تاخیر آن‌ها متفاوت است. میانگین متحرک نمایی به دلیل حساسیت بیشتر، نقاط چرخش قیمت را زودتر از میانگین متحرک ساده ثبت می‌کند و بنابراین سیگنال‌های ورود و خروج را سریع‌تر ارائه می‌دهد، هرچند ممکن است نویز بیشتری داشته باشد. در مقابل، میانگین متحرک ساده با میانگین‌گیری یکنواخت و کندتر، به ویژه در دوره‌های طولانی، واکنش دیرتری نشان می‌دهد و سیگنال‌های آن صاف‌تر و مطمئن‌تر هستند، اما دیرتر صادر می‌شوند.

۴. میزان نویز (Noise) و سیگنال‌های اشتباه

میانگین متحرک نمایی در بازارهای رنج و خنثی به دلیل حساسیت بالا، سیگنال‌های بیشتری تولید می‌کند و نوسانات کوچک را نیز به‌عنوان تغییرات روند ثبت می‌کند. در مقابل، میانگین متحرک ساده با رفتار ملایم‌تر، حرکات جزئی بازار را فیلتر کرده و سیگنال‌های اشتباه کمتری ارائه می‌دهد. به همین دلیل، در روندهای قوی میانگین متحرک نمایی عملکرد بهتری دارد، اما در بازارهای خنثی و رنج میانگین متحرک ساده قابل اعتمادتر است.

۵. کاربرد در استراتژی‌های معاملاتی

میانگین متحرک نمایی برای تحلیل‌های کوتاه‌مدت و معاملات نوسانی مناسب‌تر است و در معاملات اسکلپ، دِی‌تریدرها و بررسی‌های سریع کاربرد زیادی دارد، در حالی که میانگین متحرک ساده برای روندهای بلندمدت مناسب‌تر است و سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران موقعیت‌محور بیشتر از آن استفاده می‌کنند.

۶. نقش در اندیکاتورهای دیگر

میانگین متحرک نمایی عنصر اصلی اندیکاتور مکدی است و اختلاف دو میانگین متحرک نمایی پایه‌ای‌ترین ساختار مکدی را تشکیل می‌دهد، در حالی که میانگین متحرک ساده بیشتر در ساختار اندیکاتورهای روند کلاسیک استفاده می‌شود.

۷. نگاه کاربردی در سطح معاملات

میانگین متحرک ساده با وزن‌دهی یکنواخت عمل می‌کند، سرعت واکنش کند و تأخیر آن زیاد است، بنابراین در بازارهای نوسانی کمتر کاربرد دارد و سیگنال‌های آن آرام و ملایم هستند؛ به همین دلیل برای تحلیل‌های بلندمدت مناسب‌تر است. در مقابل، میانگین متحرک نمایی بیشترین وزن را به داده‌های جدید می‌دهد، سریع‌تر واکنش نشان می‌دهد و تاخیر کمتری دارد، به همین دلیل در نوسانات کوتاه‌مدت و میان‌مدت کارایی بیشتری دارد و سیگنال‌های آن سریع و پرنویز هستند.

میانگین متحرک ساده و میانگین متحرک نمایی هر دو ابزارهای مهم برای تحلیل روند هستند، اما هر کدام برای شرایط خاصی کارایی بهتری دارند. ای‌اِم‌اِی به دلیل وزن‌دهی بیشتر به قیمت‌های اخیر، واکنش سریع‌تری نشان می‌دهد، تأخیر کمتری دارد و در معاملات کوتاه‌مدت و نوسانات سریع عملکرد بهتری دارد. در مقابل، اِس‌اِم‌اِی رفتار نرم‌تر و قابل‌اطمینان‌تری ارائه می‌دهد و برای روندهای بلندمدت یا زمانی که نیاز به کاهش نویز بازار وجود دارد، گزینه مناسب‌تری است. هر دو اندیکاتور زمانی بیشترین دقت را دارند که همراه با ابزارهای مکمل مانند مکدی و شاخص قدرت نسبی استفاده شوند.

مقایسه EMA با دیگر انواع میانگین‌های متحرک

میانگین متحرک نمایی نسبت به میانگین‌های ساده و وزنی واکنش سریع‌تری به تغییرات قیمت نشان می‌دهد و این ویژگی آن را برای بررسی نوسانات کوتاه‌مدت مناسب می‌کند. همچنین میانگین متحرک ساده وزن یکسانی برای همه داده‌ها در نظر می‌گیرد و همین موضوع باعث می‌شود که رفتار آن کندتر باشد و تغییر جهت‌ها دیرتر دیده شوند. میانگین متحرک وزنی تمرکز بیشتری روی داده‌های اخیر دارد اما روند تغییرات آن همچنان از EMA آهسته‌تر است و در برخی بازه‌ها سیگنال‌های تاخیردار ارائه می‌دهد. EMA با حفظ پیوستگی و افزایش وزن بخش پایانی داده‌ها تصویری واضح‌تر از قدرت حرکت قیمت ترسیم می‌کند و امکان تشخیص زودهنگام ضعف یا شتاب در روند را فراهم می‌سازد.

اندیکاتور EMA مناسب چه معاملاتی است؟

اندیکاتور میانگین متحرک نمایی نوعی از اندیکاتور میانگین متحرک (MA) است که تفاوت آن با میانگین متحرک ساده در وزن‌دهی به قیمت‌های جدیدتر دارایی است. بنابراین می‌توان گفت EMA یک نوع میانگین متحرک وزنی به حساب می‌آید. از آن جایی که این اندیکاتور بر پایه میانگین قیمت پیش می‌رود، یک اندیکاتور دنبال‌کننده روند به حساب می‌آید و در شناسایی و تایید روند بازار کاربرد دارد. اندیکاتور میانگین متحرک نمایی با توجه بیشتری که نسبت به قیمت‌های جدیدتر دارد، مناسب معاملاتی است که نیاز به تحلیل روندهای کوتاه‌مدت و نوسانات سریع دارند. همچنین با استفاده از EMA می‌توان در بازارهای پرنوسان و رونددار، سیگنال‌های خرید و فروش را شناسایی کرد اما برای تایید یافته‌های این اندیکاتور و ورود به معامله باید از دیگر ابزارهای تحلیل تکنیکال نیز استفاده شود.

جمع‌بندی

میانگین متحرک نمایی با وزن‌دهی بیشتر به قیمت‌های اخیر، نوسانات بازار را سریع‌تر نشان می‌دهد و برای شناسایی روندهای کوتاه‌مدت و میان‌مدت کاربرد دارد. این اندیکاتور در تعیین سطوح حمایت و مقاومت داینامیک و تحلیل نقاط ورود و خروج موثر است و در ترکیب با دیگر ابزارها مانند MACD و RSI دقت سیگنال‌ها افزایش می‌یابد. با این حال، در بازارهای بدون روند ممکن است سیگنال‌های اشتباه تولید کند و به تنهایی کافی نیست.