الگوی ساعت و انواع آن چیست و چه کاربردی دارد؟
سرمایه‌گذاران و تحلیلگران می‌توانند با کمک الگوها نحوه تغییرات قیمت سهم را در بازار سرمایه تشخیص دهند و وضعیت آن را در آینده پیش‌بینی کنند. همچنین این الگوها برای شناسایی نقاط مناسب برای ورود معامله کاربرد دارند. الگوی ساعت یکی از الگوهای تحلیل تکنیکال است که بیشترین کاربرد آن در بورس است. این الگو با مقایسه آخرین قیمت معامله و قیمت پایانی یک سهم، چشم‌اندازی کلی از مثبت یا منفی بودن آن در آینده ارائه می‌دهد. در این مقاله به شرح کامل الگوی ساعت، انواع و تابلوخوانی این الگو پرداخته شده است.
معرفی الگوی ساعت
الگوی ساعت یکی از الگوهای تحلیل تکنیکال است که عمده کاربرد آن در بازار بورس است. این الگو بر مبنای تغییرات قیمت شکل می‌گیرد. به همین سبب بورس تهران با ویژگی‌هایی مانند محدودیت زمان معاملات و همچنین حراجی، بازار مناسبی برای استفاده از این الگو است. الگوی ساعت در زمانی شکل می‌گیرد که قیمت آخرین معامله یک سهم بالاتر یا پائین‌تر از قیمت پایانی آن باشد. قیمت پایانی به معنای میانگین قیمت معامله سهم در کل روز است و آخرین قیمت معامله نیز، قیمتی سهم در آخرین معامله است. به طور کلی اگر در یک روز معاملاتی، نوسانات قیمت سهم در یک محدوده خاص بوده اما قیمت آخرین معامله آن حداقل 1.5 تا 2 درصد بالاتر یا پایین‌تر از قیمت پایانی باشد، الگوی ساعت شکل می‌گیرد. بنابراین اهمیت این الگو بیشتر در نیم ساعت پایانی بازار است که آخرین معاملات در آن زمان انجام می‌شود. تحلیلگران و سرمایه‌گذاران با استفاده از این الگو و مقدار آخرین قیمت معامله می‌توانند پیش‌بینی کنند که قیمت سهم در روز آینده، بیشتر یا کمتر از روز قبل است و با توجه به آن برای فروش یا خرید تصمیم‌گیری کنند.
درواقع الگوی ساعت نشانه اقبال پیدا کردن به یک سهم در زمان کوتاه است. به این معنی که ناگهان حجم معاملات خرید یا فروش یک سهم در ساعات پایانی افزایش می‌یابد و با توجه به افزایش خرید یا فروش سهم، جهت معاملات روز بعد نیز مشخص می‌شود.
لازم به ذکر است درصورتی که حجم معاملات سهم به حجم مبنا نرسد، این الگو شکل نمی‌گیرد. درواقع اعتبار الگوی ساعت بورس با حجم معاملات معنا پیدا می‌کند.
- پیشنهاد می‌شود برای آشنایی بیشتر با مفاهیم قیمت پایانی و آخرین قیمت معامله مقاله مربوط به این موضوعات مطالعه شود: قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی در بورس
آشنایی با انواع الگوی ساعت
الگوی ساعت با توجه به بالاتر یا پایین‌تر بودن قیمت آخرین معامله نسبت به قیمت پایانی، به دو شکل صعودی و نزولی وجود دارد که در ادامه هر یک به طور کامل شرح داده می‌شود.
الگوی ساعت صعودی
زمانی که قیمت آخرین معامله سهم از قیمت پایانی آن بیشتر باشد، الگوی ساعت صعودی شکل می‌گیرد. شکل‌گیری این نوع الگوی ساعت به معنی این است که سهم در روز بعد مثبت خواهد بود. البته لازمه تایید این پیش‌بینی، افزایش حجم معاملات با قیمت صعودی در ساعات پایانی، به خصوص نیم ساعت آخر روز معاملاتی است. درصورتی که قیمت آخرین معامله 1.5 درصد بیشتر از قیمت پایانی باشد، انتظار می‌رود (احتمال 80 درصد) که در روز آینده سهم مثبت باشد. اگر قیمت آخرین معامله 2 درصد یا بیشتر از قیمت پایانی بالاتر باشد، پیش‌بینی می‌شود که سهم در روز بعد صف خرید خواهد بود. تصویر زیر الگوی ساعت صعودی را برای شرکت ایرانخودرو نشان می‌دهد. قیمت آخرین معامله سهام این شرکت در روز 1403/09/28، 2.6 درصد بیش از قیمت پایانی آن بوده و در روز بعد سهم با قیمت بالاتری باز شده است.
الگوی ساعت نزولی
اگر قیمت آخرین معامله از قیمت پایانی آن کمتر باشد، الگوی ساعت نزولی تشکیل می‌شود. این مدل از این الگو معمولا نشان‌دهنده کاهش قیمت سهم در روز آینده است. برای تایید این الگو باید حجم معاملات در ساعات پایانی روز به ویژه نیم ساعت پایانی در محدوده‌ای که قیمت نزولی است بالا باشد. در این صورت اگر قیمت آخرین معامله 1.5 درصد کمتر از قیمت پایانی باشد، احتمالا سهم در روز آینده منفی خواهد بود. همچنین اگر قیمت آخرین معامله 2 درصد یا بیشتر از 2 درصد از قیمت پایانی کمتر باشد، روز بعد سهم در صف فروش خواهد بود. تصویر زیر الگوی ساعت نزولی را برای شرکت ایرانخودرو نشان می‌دهد. قیمت آخرین معامله این سهم در روز 1403/11/23، 2.02 درصد از قیمت پایانی آن کمتر بوده و تشکیل الگوی ساعت نزولی داده است. به این ترتیب سهم در روز بعد با قیمت کمتری نسبت به روز گذشته باز شده است.
تابلوخوانی با الگوی ساعت
برای تابلوخوانی به کمک الگوی ساعت باید در ساعات پایانی روز معاملاتی، به ویژه نیم ساعت پایانی به قیمت معامله سهم توجه داشت. پس از بسته شدن سهم، باید در نظر داشت که حجم معاملات به حجم مبنا یا بیش از آن رسیده باشد، در غیر این صورت الگوی ساعت شکل نخواهد گرفت. سپس با مقایسه آخرین قیمت معامله با قیمت پایانی می‌توان الگوی ساعت را تشخیص داد. برای تایید این الگو باید اختلاف بین آخرین قیمت معامله و قیمت پایانی حداقل 1.5 تا 2 درصد باشد و اگر کمتر باشد، الگو شکل نخواهد گرفت. لازم به ذکر است که افراد برای مشاهده وضعیت هر سهم می‌توانند به سایت tsetmc.com مراجعه کنند. به طور مثال نماد درازک روز 1403/11/28 با قیمت پایانی 8,690 ریال و قیمت آخرین معامله 9,050 بوده که بیش از 4 درصد بالاتر است. همچنین به دلیل اینکه حجم معاملات این سهم بالاتر از حجم مبنا بوده، الگوی ساعت صعودی تشکیل شده است. به این ترتیب در روز بعد مورخ 1403/11/29 با قیمت بالاتر از روز قبل معامله شده است.
- اطلاعات مربوط به صف خرید و فروش در بورس، در مقاله مرتبط با آن در دسترس قرار دارد.
الگوی ساعت مناسب چه کسانی است؟
معامله‌گران و تحلیلگرانی که به تحلیل و پیش‌بینی روزانه سهم نیاز دارند می‌توانند از این الگو در کنار دیگر الگوها و اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال استفاده کنند. به طور کلی الگوی ساعت بر اساس اختلاف بین آخرین قیمت معامله با قیمت پایانی شکل می‌گیرد. اگر قیت آخرین معامله بالاتر از قیمت پایانی باشد، الگوی ساعت صعودی و اگر کمتر باشد نیز الگوی ساعت نزولی تشکیل می‌شود. شکل‌گیری این الگو به معنی قدرت بالای معاملات در زمان کوتاه است و خرید یا فروش یک سهم به طور قابل توجهی در ساعات پایانی افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی با توجه به نوع معاملات افزایش یافته روی سهم و ارزیابی قیمت آن، می‌توان معاملات روز بعد را پیش‌بینی کرد.
