اسیلاتور چیست؟ نحوه استفاده از اسیلاتور در تحلیل تکنیکال
در این مقاله به معرفی یک روش تعقیب‌کننده روند در تحلیل تکنیکال تحت عنوان اسیلاتور پرداخته خواهد شد. هنگام ثبات بازار که در آن قیمت‌ها روی یک خط افقی در حال نوسان هستند و موقعیت ثبات بازار به گونه‌ای است که بسیاری از سیستم‌های تعقیب‌کننده روند کارایی خوبی از خود نشان نمی‌دهند، اسیلاتور کاربرد بسیار مناسبی دارد. در واقع اسیلاتور ابزاری است که به معامله‌گر این امکان را می‌دهد تا در دوره تثبیت بازار و ثبات قیمت‌ها و زمانی که روندی در بازار دیده نمی‌شود بتواند سود کسب کند.
- برای آشنایی با تحلیل تکنیکال و همچنین نحوه عملکرد ابزارهای مختلف در آن، مطالعه مقاله آموزش تحلیل تکنیکال پیشنهاد می‌شود.
اسیلاتور در تحلیل تکنیکال چیست؟
اسیلاتور (نوسان‌نما) یک ابزار تحلیل تکنیکال است که با تعیین بازه‌های بالا و پایین بین دو مقدار قیمتی مشخص، یک شاخص تشخیص روند را ایجاد می‌کند و در بین این دو بازه نوسان می‌کند. استفاده از اسیلاتورها در ارتباط با تحلیل نمودارهای قیمت در طی روندهای بازار یکی از کاربردهای ارزشمند آن‌ها است. این اسیلاتورها اخطارهای مناسبی را در نقاط هیجانی بازار که غالبا خرید هیجانی و فروش هیجانی نامیده می‌شوند به معامله‌گر اعلام می‌کنند. همچنین اسیلاتورها می‌تواند معامله‌گر را از رو به پایان بودن جنبش یک روند، پیش از آن که وقوع این اتفاق قطعی شود، با خبر کنند. اسیلاتورها می‌توانند با نشان‌دادن واگرایی‌ها در این باره که روند در آستانه کامل‌شدن است، اخطار دهند.
- مقاله پیشنهادی: واگرایی چیست؟
تفسیر نوسان‌نماها
اغلب نوسان‌نماها دارای ساختاری شبیه به هم هستند. آن‌ها در پایین نمودار قیمت به صورت یک باند افقی ترسیم می‌شوند. هر چند قیمت دارای نوسان به سمت بالا، پایین یا خنثی است ولی اساس یک اسیلاتور بورسی به شکل یک باند مستقیم و صاف است. البته لازم به ذکر است احتمالا وقوع کف‌ها و سقف‌ها در نمودار یک اسیلاتور بر سقف‌ها و کف‌ها در نمودار قیمت سهم منطبق است. همچنین برخی از اسیلاتورها دارای یک نقطه میانی هستند که فضا را به دو رنج افقی بالایی و پایینی تقسیم می‌کند و بین صفر تا 100 تقسیم‌بندی می‌شوند.
به عنوان یک قانون کلی هنگامی که یک اسیلاتور به بالاترین یا پایین‌ترین مقدار خود می‌رسد، این گونه تعبیر می‌شود که حرکت فعلی قیمت خیلی سریع یا خیلی تند بوده و لازم است که در آن تصحیح یا توقفی اتفاق بیفتد. در ادامه به عنوان یک قانون کلی دیگر، منطقی است معامله‌گر در زمانی که اسیلاتور در پایین‌ترین وضعیت خود قرار دارد خرید کرده و هنگامی که در بالاترین وضعیت خود قرار دارد، اقدام به فروش کند. عبور از نقطه میانی به عنوان سیگنال خرید یا فروش ارزیابی می‌شود.
موارد مهم استفاده اسیلاتور در بورس چیست؟
در سه حالت، کاربرد و اهمیت اسیلاتور بورسی به بیشترین مقدار خود می‌رسد. این سه موقعیت در تمامی نوسان‌نماها مشترک و به شرح زیر هستند.
- اسیلاتورها زمانی که به نقاط بحرانی خود در نزدیکی بالاترین یا پایین‌ترین مقدار در فضای بین باندهای خود رسیده باشند، بسیار کاربرد دارند. هنگامی که اسیلاتور نزدیک به بالاترین حد خود باشد، اینگونه تفسیر می‌شود که خرید هیجانی در حال وقوع است. همچنین زمانی که شاخص اسیلاتور در کمترین حد خود باشد، گفته می‌شود که فروش هیجانی در حال وقوع است. این اخطاری است مبنی بر آن که روند بیش از حد بسط یافته و امکان روند در خلاف روند فعلی وجود دارد.
- واگرایی بین اسیلاتور و قیمت در زمانی که اسیلاتور در یکی از نقاط بحرانی خود است، معمولا اخطار مهمی خواهد بود.
- عبور از خط صفر (یا نقطه میانی) اخطار مهمی برای انجام معامله در جهت روند قیمت ارزیابی می‌شود.
انواع اسیلاتورها
نوسان‌گرهای تحلیل تکنیکال انواع مختلفی دارند که تکنیکالیست‌ها با توجه به نیاز خود در موقعیت‌ها و حالت‌های مختلف برای تصمیم‌گیری بهتر در معاملات از آن‌ها استفاده می‌کنند.
اسیلاتور قدرت نسبی (RSI)
RSI روی صفحه مدرج بین اعداد صفر تا 100 ترسیم می‌شود و حرکت خط RSI به سمت اعداد بالاتر از 70 نشان‌دهنده حرکت بازار به سمت خریدهای هیجانی و حرکت این شاخص به سمت اعداد کمتر از 30 نشان‌دهنده حرکت بازار به سمت فروش‌های هیجانی است. در حالتی که RSI زیر 30 است، اخطار جدیدی محسوب می‌شود و معامله‌گران منتظر وقوع کف هستند و روند قیمت را برای مشاهده نشانه‌ای از برگشت در بازار تعقیب می‌کنند. آن‌ها زمانی که اسیلاتور عدد زیر 30 را نشان می‌دهد با دقت بیشتری عمل می‌کنند. خیلی از حالت‌های واگرایی یا کف‌های دوقلو ممکن است در حالتی که اسیلاتور حالت فروش هیجانی را نشان می‌دهد، اتفاق بیفتد. تقاطع RSI با عدد 30 نقطه‌ای است که برای خیلی از معامله‌گران اثبات چرخش بازار است و انتظار شروع روند صعودی را دارند. در مقابل نیز در حالت خریدهای افراطی تقاطع با خط 70 را می‌توان به عنوان اخطار فروش تلقی کرد.
نوسان‌گر استوکاستیک
اسیلاتور استوکاستیک بر پایه این نظریه بنا شده است که قیمت‌های پایانی در حالت افزایشی تمایل دارند که به سمت بالاترین قیمت دوره و در حالت کاهشی به سمت پایین‌ترین قیمت دوره بروند. در این فرآیند از دو خط با نام‌های K% و D% استفاده می‌شود. هدف از این اسیلاتور بورسی این است که بازه زمانی‌ای که قیمت‌های پایانی فعلی با قیمت‌های پایانی در آن بازه ارتباط دارند را پیدا کند.
مهم‌ترین اخطار قابل رویت حالت واگرایی است که در این حالت بین خط D% و خط قیمت در حالتی که خط D% وارد مرزهای خرید و فروش هیجانی شده است. واگرایی کاهشی زمانی اتفاق می‌افتد که خط D% بالاتر از عدد 80 باشد و دو قله بسازد که قله دوم مقدار کمتری نسبت به قله اول داشته باشد، در حالی که قیمت کماکان صعودی باشد و در نمودار قیمت رشد را مشاهده کرد. واگرایی افزایشی نیز زمانی رخ می‌دهد که خط D% کمتر از عدد 20 باشد و این نمودار دو قعر بسازد که قعر دوم حد بالاتری از قعر اول داشته باشد، اما در همین فاصله در نمودار قیمت شاهد ادامه روند کاهشی باشیم. با فرض وقوع تمام حالات فوق اخطار واقعی خرید یا فروش زمانی صادر می‌شود که خط سریعتر K% با خط D% برخورد و آن را قطع کند. تصویر زیر شاخص RSI را برای نماد خودرو نشان می‌دهد.
برای اسیلاتور RSI عدد 14 یکی از رایج‌ترین اعداد است. برای رسم خط K درصد که حساس‌ترین خط است از رابطه زیر استفاده می‌شود.
| {(H14 – L14)} / {( C-L14)}K = 100 % |
مطابق این فرمول C نشان‌دهنده آخرین قیمت پایانی، H14 بالاترین قیمت برای 14 دوره قبل و L14 کمترین قیمت برای 14 دوره قبل است. این فرمول محدوده‌ای که در آن قیمت پایانی در ارتباط با حدود کلی قیمت است را به صورت درصدی از صفر تا 100 مشخص می‌کند. اعداد بالا (بالاتر از 80) نشان‌دهنده نزدیکی قیمت پایانی در سقف و اعداد پایین (کمتر از 20) نشان‌دهنده نزدیکی قیمت پایانی به کف است. خط D% میانگین متحرک 3 دوره خط K% است. به کمک این رابطه نوعی از استوکاستیک‌ها به دست می‌آید که به استوکاستیک‌های سریع شناخته می‌شوند. همچنین با قراردادن حالت دیگری از سه میانگین متحرک D% حالت ملایم‌تری به نام استوکاستیک آرام یا آهسته تشکیل می‌شود.
اسیلاتور مکدی (MACD)
نوسان‌گرMACD توسط گرالداپل معرفی شد. این شاخص از خط مکدی (خط سریعتر) که نشان‌دهنده اختلاف بین دو میانگین متحرک نمایی حاصل از قیمت‌های پایانی و خط اخطار (خط کندتر) که یک میانگین صاف‌شده نمایی 9 دوره‌ای خط مکدی است، تشکیل شده است. اخطارهای خرید و فروش واقعی در زمان تقاطع دو خط صادر می‌شوند. زمانی که این خطوط تا حد زیادی در بالای خط صفر فاصله بگیرند، شرایط خرید هیجانی و وقتی در پایین خط صفر فاصله زیادی ایجاد کنند، فروش هیجانی رخ می‌دهد. بهترین اخطار زمانی است که قیمت‌ها کاملا در زیر خط صفر قرار می‌گیرند.
واگرایی بین روند خطوط MACD و خط قیمت پدید می‌آید. واگرایی منفی یا کاهشی زمانی است که خطوط مکدی کاملا در بالای خط صفر (خرید هیجانی) قرار بگیرند و زمانی که قیمت به روند افزایشی ادامه می‌دهد شروع به کاهش کنند. در مقابل نیز واگرایی مثبت یا افزایشی زمانی است که خطوط مکدی کاملا در پایین خط صفر (فروش هیجانی) قرار بگیرند و زودتر از قیمت شروع به افزایش کنند. در بیشتر مواقع این اخطار مناسبی برای وقوع کف قیمت است. تصویر زیر اسیلاتور مکدی را برای نماد خودرو نشان می‌دهد.
تفاوت اندیکاتور و اسیلاتور
اندیکاتور و اسیلاتور هر دو ابزارهای تحلیلی هستند که در تحلیل تکنیکال بازار مالی از جمله بورس کاربرد دارند. در حالت کلی اسیلاتورها زیرمجموعه‌ای از اندیکاتورها هستند. اما با توجه به کاربرد هر یک دارای تفاوت‌هایی هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است.
تفاوت در مکان قرارگیری در نمودار قیمت: محل قرارگیری اندیکاتورها معمولا بر روی نمودارهای قیمت و در کنار خطوط روند است، اما اسیلاتورها در محلی (پنجره‌ای) جداگانه در بیرون نمودار و معمولا در پایین آن نشان داده می‌شوند.
نوسان بین دو محدوده: از دیگر تفاوت‌های این دو ابزار می‌توان به محدود نوسان آن‌ها بین صفر تا صد اشاره کرد. اسیلاتورها ابزاری برای شناسایی شرایط اشباع خرید و اشباع فروش در بازار هستند. در صورتی که اندیکاتورها ابزارهایی هستند که برای تحلیل روندها، حجم معاملات، الگوها، فشار خرید و فروش و دیگر عوامل مرتبط با حرکت قیمت در بازارهای مالی به کار می‌روند.
تشخیص واگرایی: عمدتا اسیلاتورها قادر به شناسایی واگرایی‌ها هستند. اندیکاتورها در تشخیص روند بازار کاربرد دارند.
جمع‌بندی
اسیلاتورها نوعی اندیکاتور هستند که در تحلیل تکنیکال بازارهای مالی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله به بررسی مفهوم اسیلاتور بورس و تفاوت‌های آن با اندیکاتور پرداخته شده است. با توجه به این موضوع که اسیلاتورها انواع مختلفی دارند هر تکنیکالیست با توجه به استراتژی یا نوع معامله خود از آن‌ها بهره‌مند می‌شود.
