نسبت P/E ttm چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
نسبت P/E یا همان نسبت قیمت به درآمد، یکی از نسبت‌های مهم در تحلیل بنیادی است که ارزش ذاتی سهام را بررسی می‌کند. این نسبت بررسی می‌کند که آیا سهام شرکت بیشتر یا کمتر از ارزش ذاتی خود معامله می‌شود؟
تعریف نسبت P/E ttm
هنگامی که صحبت از تجزیه، تحلیل و ارزیابی سهام می‌شود، یکی از رایج‌ترین نسبت‌های مورد استفاده، نسبت قیمت به درآمد (P/E) است. نسبت P/E به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند ارزش سهام را نسبت به سود آن ارزیابی کنند. این نسبت نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران چقدر حاضرند برای هر ریال سودی که شرکت ایجاد می‌کند، پول پرداخت کنند. نسبت P/E از تقسیم قیمت سهم به سود محاسبه می‌شود.
یکی از راه‌های محاسبه نسبت P/E استفاده از سود محقق‌شده یک شرکت در 12 ماه گذشته (۴ فصل گذشته) است. به این نسبت P/E گذشته‌نگر یا P/E ttm گفته می‌شود. این نسبت از تقسیم قیمت کنونی هر سهم بر سود ۱۲ ماه گذشته محاسبه می‌شود.
در واقع تا پیش از قوانین جدید سازمان بورس شرکت‌ها موظف بودند تا پیش‌بینی سود (EPS) خود را منتشر کنند، پس از آن شرکت‌ها به جای پیش‌بینی سود، عملکرد خود در ادوار مختلف را در سامانه کدال گزارش می‌کنند، بر این اساس به جای سود پیش‌بینی شده برای محاسبه P/E از سود ۱۲ ماه گذشته که محقق شده، استفاده می‌شود. نکته مهم آن است که داده‌های TTM نباید با سال مالی شرکت اشتباه گرفته شود.
کاربرد نسبت P/E ttm در بورس چیست؟
تحلیلگران با استفاده از نسبت p/e ttm جدیدترین اطلاعات مالی مربوط به یک شرکت را به صورت ۱۲ ماهه تجزیه و تحلیل می‌کنند. این اطلاعات اهمیت بالایی دارند، زیرا میزان سودآوری در فصول مختلف را بررسی و درآمدها یا هزینه‌های غیر تکراری و غیرعملیاتی مانند تغییرات موقت در درآمدها، جریان‌های نقدی یا حتی هزینه‌ها را شناسایی می‌کند.
علاوه بر این، سرمایه‌گذاران می‌توانند از این نسبت برای مقایسه شرکت‌های یک صنعت با یکدیگر و با میانگین کل صنعت استفاده کنند.
از طرفی نسبت p/e ttm نشان می‌دهد که سهام شرکت تا چه میزان بیشتر یا کمتر از ارزش ذاتی معامله می‌شود. در واقع نشان می‌دهد شرکت در ۱۲ ماه اخیر چه عملکرد مالی داشته و آیا این موضوع در آینده تکرار خواهد شد؟
نکته مهم آن است، نسبت P/E ttm برای شرکت‌های زیان‌ده مناسب نخواهد بود. علت آن است که نسبت منفی باعث بی‌معنی شدن آن می‌شود. همچنین از این نسبت برای استارتاپ‌ها و شرکت‌هایی که نوسانات بسیاری در فعالیت‌های خود دارند نمی‌توان استفاده کاربردی داشت.
نحوه محاسبه نسبت P/E ttm
همان‌طور که گفته شد، برای محاسبه این نسبت، قیمت فعلی بازار بر سود دوازده ماه گذشته هر سهم شرکت تقسیم می‌شود.
این نسبت از گزارش‌های مالی شرکت‌ها که براساس قوانین سازمان بورس به صورت فصلی، ۶ ماه، ۹ ماهه و سالانه در سامانه کدال منتشر می‌شود، به دست می‌آید. در واقع سرمایه‌گذاران می‌توانند از گزارش‌های دوره‌های، سود هر سهم را برای ۴ فصلی قبلی محاسبه کنند.
برای مثال اگر آخرین گزارش مالی یک شرکت، عملکرد ۶ ماهه نخست سال باشد، برای محاسبه سود هر سهم به صورت ttm، سود سالانه قبل از سود ۶ ماهه نخست همان سال کسر می‌شود تا سود ۶ ماهه دوم سال قبل محاسبه شود. سپس رقم سود ۶ ماهه نخست سال جدید با ۶ ماهه دوم سال قبل با یکدیگر جمع می‌شود. بدین ترتیب سود ۱۲ ماه گذشته محاسبه می‌شود.
همچنین در سامانه TSETMC برای هر سهم به صورت جداگانه نسبت P/E محاسبه شده که مربوط به ttm آن است.
تفاوت نسبت P/E فوروارد و نسبت P/E ttm
نسبت P/E ttm براساس سود ۱۲ ماه گذشته شرکت محاسبه می‌شود. این نسبت براساس اعداد و ارقام واقعی و محقق شده به سادگی محاسبه می‌شود. این درحالی است که P/E فوروارد بر اساس سود پیش‌بینی شده در ۱۲ ماه آینده محاسبه می‌شود که البته برآورد سود در آینده بسیار دشوار است و به فاکتورهای متعددی بستگی دارد. این نسبت برای پیش‌بینی ارزش ذاتی سهم در آینده استفاده می‌شود و نشان می‌دهد که آیا سهام شرکت براساس قابلیت‌های آن در سودآوری ارزندگی دارد؟
سرمایه‌گذاران اغلب در هنگام تجزیه و تحلیل یک شرکت به هر دو نسبت قیمت به درآمد نگاه می‌کنند. به عنوان مثال، اگر نسبت P/E فوروارد کمتر از نسبت P/E ttm باشد، ممکن است به این معنی باشد که تحلیلگران انتظار افزایش سود شرکت در آینده را دارند. اگر نسبت P/E فوروارد بالاتر از نسبت P/E ttm باشد، احتمالا تحلیلگران انتظار دارند که سود شرکت در آینده کاهش یابد.
جمع‌بندی
P/E ttm یک نسبت مالی است که عملکرد مالی یک شرکت را در ۱۲ ماه گذشته نشان می‌دهد. این نسبت اغلب برای ارزیابی عملکرد و سلامت مالی یک شرکت استفاده می‌شود. درک این نسبت به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا روندها، میزان درآمدها و سودآوری یک شرکت را در طول یکسال کامل تجزیه و تحلیل و با استفاده از آن میزان سودآوری و درآمد شرکت را برای آینده پیش‌بینی کنند.
