سطوح حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال و انواع آن

حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال از جمله مفاهیم ضروری است که تحلیلگران تکنیکال باید با مفهوم و کاربرد آن آشنا باشند. سطوح حمایت و مقاومت از اتصال تعداد زیادی نقاط کف و سقف ایجاد می‌شوند. این خطوط بیانگر اتصال نقاط مهمی هستند که در آن‌ها نیروهای عرضه و تقاضا به هم می‌رسند و در محدوده حمایت تمایل به خرید (تقاضا) و در محدوده مقاومت تمایل به فروش (عرضه) بیشتر می‌شود. در ادامه این مقاله به آموزش حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال، انواع آن، نحوه رسم و چگونگی تشخیص آن پرداخته شده است.

• برای درک بهتر مفاهیم تحلیل تکنیکال و آشنایی کامل با نمودارها و نرم‌افزار در این تحلیل مطالعه مقاله تحلیل تکنیکال پیشنهاد می‌شود.

تعریف حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال

در این قسمت پیش از تعریف سطوح حمایت و مقاومت بهتر است در ابتدا به شناخت نقاط سقف و کف پرداخته شود. نقاط سقف به نقاطی گفته می‌شود که در یک بازه زمانی مشخص در بالاترین قیمت خود قرار دارند و در مقابل نیز به پایین‌ترین قیمت‌ها نیز نقاط کف گفته می‌شود.

سطوح حمایت:

خط متشکل از اتصال پایین‌ترین نقاط قیمت در موج نزولی (نقاط کف) در یک بازه زمانی مشخص را خط حمایت می‌گویند. منظور از حمایت سطحی است که در آن از کاهش بیشتر قیمت جلوگیری می‌شود و تمایل به خرید به اندازه‌ای زیاد است که بر فشار فروش غلبه می‌کند. عموما تکنیکالیست‌ها بر این باورند زمانی‌که قیمت به سطح حمایت می‌رسد، تقاضا از عرضه بیشتر می‌شود و همین امر از سقوط قیمت‌ها به زیر سطح حمایت تا حد ممکن جلوگیری می‌کند. این سطوح برای خریداران جذابیت بسیاری دارد و با رسیدن قیمت به این سطح با افزایش تقاضا و در نهایت افزایش قیمت مواجه خواهند شد.

سطوح مقاومت:

خطی که از اتصال و امتداد بالاترین نقاط سقف ایجاد می‌شود، مقاومت نام دارد. در سطوح مقاومت بر خلاف حمایت، عرضه و فروش زیاد می‌شود و از رشد بیشتر قیمت جلوگیری می‌کند. بنابراین زمانی که قیمت به مقاومت نزدیک می‌شود، فروشندگان تمایل بیشتری به فروش دارند و در این زمان خریدار کمتر است. از این رو سطح مقاومت مورد توجه  فروشندگان است، زیرا با رسیدن قیمت به این سطح، فروشندگان اقدام به عرضه می‌کنند و همین امر موجب کاهش قیمت و روند نزولی می‌شود. لازم به ذکر است هنگامی که افزایش قیمت به بالای خط مقاومت ادامه پیدا کند، خط مقاومت نشان‌دهنده بیشتر بودن تقاضا نسبت به عرضه خواهد بود.

انواع حمایت و مقاومت ها در تحلیل تکنیکال

در حالت کلی سطوح حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال به دو نوع ثابت (static) و متغیر (dynamic) تقسیم می‌شوند. برای مشخص کردن سطوح حمایت و مقاومت از سه خط افقی، صعودی و نزولی استفاده می‌شود. شناسایی این خطوط برای معامله‌گران در بازار از اهمیتی زیادی برخوردار است، زیرا بررسی آن‌ها به صورت روزانه باعث تحلیل سطح قیمت‌ها می‌شود و از ایجاد ضرر در معاملات جلوگیری می‌کند. در ادامه به بررسی این سطوح پرداخته شده است:

سطوح حمایت و مقاومت ثابت (static)

هنگامی که سقف قیمت‌ها (خطوط حمایت) و کف قیمت‌ها (خطوط مقاومت) در یک سطح یکسانی قرار داشته باشند، با اتصال آن‌ها خطوط مقاومت و حمایت افقی مطابق تصویر زیر شکل می‌گیرند. در تصویر زیر خط بالا به‌عنوان خط مقاومت (Resistance line) و خط پایینی به‌عنوان خط حمایت (Support line) در نظر گرفته می‌شود. خطوطی افقی در سطوح ثابت بیانگر این است که قیمت با هر بار رسیدن به این خطوط، با حمایت یا مقاومت برخورد داشته است.

سطوح حمایت و مقاومت متغیر در تحلیل تکنیکال (dynamic)

محدوده‌های متغیر با استفاده از خط روند نشان داده می‌شوند. در این محدوده خطوط به صورت شیب‌دار هستند و از افزایش یا کاهش قیمت در روندهای صعودی و نزولی جلوگیری می‌کنند. در حالت کلی این محدوده منجر به ایجاد یک کانال قیمتی در جهت صعود یا نزول می‌شود.

• مقاله پیشنهادی: انواع خط روند در تحلیل تکنیکال

نحوه رسم سطوح حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال

برای رسم خط مقاومت می‌بایست بالاترین نقاط نمودار قیمت سهم را شناسایی و به هم وصل کرد (با توجه به روند شکل‌گرفته، می‌تواند این خط افقی یا شیب‌دار باشد)، همچنین با تشخیص و اتصال پایین‌ترین نقاط نمودار قیمت می‌توان خط حمایت را رسم کرد. لازم به ذکر است برای رسم سطوح، این خطوط نباید کندل‌های قیمت را قطع کنند؛ زیرا در صورتی که خط مقاومت یا حمایت توسط نمودار قیمت سهام قطع شود و از آن عبور کند به معنی آن است که سهام با قیمتی بالاتر از خط مقاومت یا پایین‌تر از خط حمایت، خرید و فروش شده است. در این صورت دیگر این سطوح حمایت و مقاومت محسوب نمی‌شوند.

روش‌های تشخیص سطوح حمایت و مقاومت

تشخیص درست و استفاده از قوانین حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال موجب عملکرد خوب در تحلیل می‌شوند. زیرا بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای با شناخت درست این سطوح می‌توانند با بررسی زمان ورود و خروج درست از سهم را تشخیص دهند. برای تشخیص این سطوح در تحلیل تکنیکال می‌توان از راه‌های مختلفی استفاده کرد که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است:

1. یکی از این روش‌ها بررسی اتفاقات گذشته بازار است، زیرا با بررسی روندها و الگوهای تکرارشونده قبلی می‌توان سطوح حمایت و مقاومت را تشخیص داد.
2. برای تشخیص سطوح حمایت و مقاومت می‌توان از اندیکاتورها استفاده کرد. این اندیکاتورها عموما در سایت کارگزاری‌ها و برنامه‌های معامله‌گری وجود دارد و با انجام محاسبات بر روی قیمت‌های قبلی می‌توان این خطوط را شناسایی کرد.
3. معامله‌گران حرفه‌ای برای تشخیص حمایت و مقاومت زمان‌هایی را پیدا می‌کنند که در آن‌ها قیمت به اعداد رند رسیده است. زیرا این معامله‌گران می‌دانند افراد با تجربه عموما در محدوده قیمت‌های رند معامله می‌کنند. به این علت که در چنین قیمت‌هایی ارزش دارایی به میزان قابل قبولی افزایش یا کاهش می‌یابد. بنابراین با تشخیص محدوده قیمت‌های رند می‌توان سطوح حمایت و مقاومت را رسم کرد.
4. روش آخر که در این مقاله به آن اشاره می‌شود، تشخیص سطح حمایت از طریق شناسایی نقطه برگشت به‌عنوان نقطه‌ای که روند نزولی ایجاد می‌شود، است. برای پیداکردن سطح مقاومت نیز با استفاده از همین نقطه برگشت ولی با ایجاد روند صعودی می‌توان استفاده کرد.

بررسی اعتبار حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال

پس از تشخیص سطوح حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال باید آن‌ها را اعتبارسنجی یا به عبارتی روانشناسی کرد، برای بررسی اعتبار این سطوح فاکتورهای مختلفی را باید مورد ارزیابی قرار داد. میزان معامله در منطقه حمایت و مقاومت بر اساس طول مدتی که قیمت در آن سطح باقی مانده، حجم معاملات و چگونگی انجام‌شدن معاملات اخیر تعیین می‌شود. هرچه تعداد برخورد قیمت با سطوح حمایت و مقاومت بیشتر باشد یا به عبارتی قیمت این سطوح را بیشتر لمس کند، از اعتبار بیشتری برخوردار است. علاوه بر آن برای اعتبارسنجی این سطوح هرچه زمان باقی‌ماندن قیمت در یک سطح حمایت یا مقاومت طولانی‌تر باشد، اعتبار بیشتری برای آن سطح ایجاد می‌کند.

همانطور که گفته شد حجم معاملات راه دیگری برای اعتبار این خطوط است، اگر سطح حمایت با حجم معاملات بالا همراه باشد، نشان‌دهنده تعداد بیشتری از خریداران است و اهمیت آن حمایت را نسبت به زمانی که حجم معامله کمتری اتفاق افتاده باشد، بیشتر می‌کند.

سومین راه تعیین درجه اعتبار حمایت و مقاومت بررسی چگونه انجام شدن معاملات اخیر است. زیرا عموما عکس‌العمل معامله‌گران به حرکت بازار و موضعی که آن‌ها نسبت به بازار دارند، مهم است. تحرکات بیشتر آن‌ها پتانسیل و قدرت بیشتری به سطح حمایت و مقاومت می‌دهد. همچنین هرچه شیب محدوده حمایت و مقاومت بیشتر باشد، بیان‌کننده فشار زیاد است و احتمال شکست را افزایش می‌دهد. اما در صورتی که شیب محدوده افقی‌تر باشد نشان از فشار و هیجانات کم بازار و در نتیجه اعتبار بیشتر است.

مقاله پیشنهادی: آموزش تحلیل تکنیکال

معامله با کمک سطوح حمایت و مقاومت

برای معامله در بورس و بازار سرمایه با استفاده از روش تحلیل تکنیکال، آموزش سطوح حمایت و مقاومت از ابتدایی‌ترین روش‌های معامله‌گری محسوب می‌شود. اما درک و دانش همین روش به معامله‌گران کمک می‌کند تا بتوانند مدیریت ریسک بهتری داشته باشند و برای معاملات خود حد ضرر در نظر بگیرند. در ادامه به بررسی رایج‌ترین استراتژی‌های موجود بر اساس سطوح حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال پرداخته شده است.

معاملات رنج (Range Trading)

رنج تریدینگ یکی از رایج‌ترین استراتژی‌های مرتبط با سطوح حمایت و مقاومت است. به حالتی از بازار که برای مدتی بدون روند یا به عبارتی نه صعودی و نه نزولی بوده است، رنج گفته می‌شود. زیرا در این زمان قیمت از بالا و پایین توسط یک سطح مقاومت و حمایت احاطه شده و در آن محدوده نوسان می‌کند. همچنین در این زمان معامله‌گران با نزدیک‌شدن قیمت به خط حمایت، معامله خرید باز کرده و با نزدیک شدن به خط مقاومت معامله فروش ثبت می‌کنند.

تعیین حد ضرر (Setting Stop-Loss)

از دیگر استراتژی‌های مورد استفاده، تعیین حد ضرر در نزدیکی سطوح حمایت و مقاومت است. این استراتژی یکی از ابزارهای مهم در مدیریت ریسک است، زیرا در حقیقت قیمتی است که معامله‌گر با ضرر از آن خارج می‌شود.

با تعیین خط ضرر، هر تریدر برای خود از قبل مشخص می‌کند که بیشترین ضرری که در یک معامله متحمل خواهد شد، چقدر است. در این روش، خط ضرر کمی بالاتر از خط مقاومت یا کمی پایین‌تر از خط حمایت تعیین می‌شود. بنابراین در صورتی که قیمت در مسیری خلاف جهت انتظار پیش‌روی کند و از سطوح حمایت و مقاومت عبور کند، با فعال‌شدن حد ضرر، معامله‌گر از آن سهم خارج می‌شود و از ضرر بیشتر جلوگیری می‌کند.

استراتژی شکست (Breakout Strategy)

این استراتژی یکی دیگر از استراتژی‌های مهم است که بیان می‌کند هنگامی که قیمت، یکی از سطوح حمایت یا مقاومت را می‌شکند، به احتمال بسیار زیاد یک حرکت صعودی یا نزولی شدید خواهد داشت. پس بهتر است معامله‌گران صبور باشند تا قیمت، سطوح حمایت یا مقاومت را شکسته و در ادامه یک معامله در جهت روند باز کنند؛ زیرا پیش‌بینی می‌شود قیمت تا سطح مقاومت یا حمایت بعدی حرکت کرده و معامله‌گران به سود خوبی برسند.

لازم به ذکر است در هنگام شکست این سطوح می‌بایست به تثبیت قیمت بعد از بازگشت قیمت یا به اصلاح Pullback  به سطح شکسته توجه کرد. در اکثر اوقات، در صورتی که قدرت روند فعلی بازار زیاد باشد، قیمت پس از شکست حمایت یا مقاومت، یک یا چندین مرتبه به آن پولبک می‌زند و سپس به روند خود ادامه می‌دهد. اما اگر روند فعلی قدرت کافی نداشته باشد، این شکست واقعی نیست و روند قیمت برعکس خواهد شد.

استراتژی خط روند (Trending Strategy)

هنگامی که رفتار قیمت در بازار، دارای روند است، می‌توان با کمک سطوح حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال از استراتژی خط روند استفاده کرد. در این استراتژی، تکنیکالیست‌ها نمودار قیمتی را بررسی کرده و با مشاهده یک روند صعودی، دو یا چند نقطه مربوط به پایین‌ترین قیمت را به هم وصل کرده و سطح حمایت روند فعلی را رسم می‌کنند. به همین طریق با شناسایی روند نزولی و مشخص کردن چند نقطه در بالاترین قیمت در آن روند، خط مقاومت را پیدا می‌کنند. زمانی که قیمت به نزدیکی این سطوح می‌رسد، نسبت به آن‌ها واکنش داده و برمی‌گردد، سپس در یک کانال صعودی یا نزولی به حرکت خود در روند اصلی ادامه می‌دهد. بنابراین زمانی که قیمت به سطح حمایت یا مقاومت برخورد کرده و تغییر مسیر داده است، بهترین زمان برای ورود به معامله محسوب می‌شود.

تبدیل حمایت به مقاومت و برعکس از طریق درجه نفوذ

هرگاه قیمت در داخل سطوح حمایت و مقاومت به مقدار کافی نفوذ کند، نقش این سطوح معکوس شده و به یکدیگر تبدیل می‌شوند. به بیان دیگر سطح مقاومت به حمایت و سطح حمایت به مقاومت تبدیل می‌شود.

همچنین نفوذ قیمت در سطح حمایت به مقدار کافی، موجب تبدیل این سطح به مقاومت می‌شود و بالعکس. هرچه درجه نفوذ قیمت در خطوط حمایت و مقاومت بیشتر باشد، درجه اعتبار این خطوط بیشتر می‌شود. این قانون در زمانی که خطوط شکسته و نقش معکوس پیدا می‌کنند اهمیت بسیاری دارد.

منظور از کافی‌بودن درجه نفوذ چیست؟

تحلیلگران نظرات گوناگونی برای کافی بودن و اعتبار درجه نفوذ دارند. برخی از آن‌ها 3 درصد از نفوذ در داخل سطوح حمایت و مقاومت بزرگ و اصلی را معیار شکسته شدن آن‌ها قرار می‌دهند. برای حمایت و مقاومت‌های کوتاه مدت نفوذ کمتری مثلا در حد 1 درصد کافی به نظر می‌رسد. در عمل هر معامله‌گری باید شخصا در مورد اعتبار نفوذ صحبت کند.

جمع‌بندی

سطوح حمایت و مقاومت از ابزارهای تحلیل تکنیکال هستند که آشنایی با آن‌ها و استفاده درست از آن‌ها باعث دریافت سود بیشتر و کنترل ریسک در معاملات می‌شود. سطوح حمایت و مقاومت را می‌توان از مفاهیم پایه در تحلیل تکنیکال دانست که با استفاده از آن می‌توان معاملات گوناگونی انجام داد. در نتیجه در این مقاله تلاش شده است تا به طور کامل به بررسی مفهوم حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال، انواع و همچنین نحوه روانشناسی آن پرداخته شود.