پراپ تریدینگ چیست؟ آموزش صفر تا صد Prop Trading برای تریدرها

پراپ تریدینگ (Proprietary Trading)، مدلی از فعالیت در بازارهای مالی است که در آن، یک شرکت سرمایه خود را در اختیار تریدرها قرار می‌دهد تا با آن به ترید بپردازند. در این مدل، تریدر پس از اثبات مهارت خود در یک دوره ارزیابی، به یک حساب با سرمایه قابل توجه دسترسی پیدا کرده و بخش بزرگی از سود حاصل (معمولا بین ۷۰ تا ۹۰ درصد) را دریافت می‌کند، در حالی که ریسک از دست دادن سرمایه اصلی بر عهده شرکت است. هرچند این مفهوم دهه‌ها در بانک‌های سرمایه‌گذاری وجود داشته است، اما آنچه به عنوان یک فرصت نوین شناخته می‌شود، مدل آنلاین پراپ تریدینگ است که این امکان را برای تریدرهای خرد (Retail Traders) در سراسر جهان فراهم کرده است. 

این مقاله به صورت جامع، تمام ابعاد این حوزه را از مفاهیم پایه و سازوکار عملکرد آن گرفته تا معرفی گزینه‌های مناسب برای تریدرهای ایرانی، مورد بررسی قرار می‌دهد. هدف، ارائه یک راهنمای کامل برای درک عمیق و فعالیت هوشمندانه در دنیای پراپ تریدینگ است.

سازوکار پراپ تریدینگ چگونه است؟

عملکرد شرکت‌های پراپ تریدینگ مدرن بر پایه یک فرایند کاملا ساختاریافته و مبتنی بر ارزیابی استوار است. این شرکت‌ها به جای استخدام تریدرها به شکل سنتی، از طریق برنامه‌های تامین مالی (Funded Trader Programs)، استعدادهای برتر را در سراسر جهان شناسایی کرده و با آن‌ها به صورت پیمانکاری همکاری می‌کنند. این فرایند به شرکت اجازه می‌دهد تا ریسک خود را به شکلی موثر مدیریت کند و سرمایه خود را تنها به تریدرهایی بسپارد که توانایی سودآوری مستمر و پایبندی به اصول مدیریت ریسک را به اثبات رسانده‌اند.

درک مدل درآمدی این شرکت‌ها برای هر تریدری که قصد ورود به این حوزه را دارد، امری ضروری است. برخلاف یک تصور رایج که شرکت‌ها را به دو دسته کاملا مجزای «متمرکز بر تقسیم سود» و «متمرکز بر هزینه چالش» تقسیم می‌کند، واقعیت پیچیده‌تر است. تقریبا تمام شرکت‌های پراپ تریدینگ آنلاین امروزی، از یک مدل کسب‌وکار هیبریدی استفاده می‌کنند.

در این مدل، هزینه‌ای که تریدرها برای ورود به چالش ارزیابی پرداخت می‌کنند، هم به عنوان یک فیلتر برای حذف افراد غیرجدی و هم به عنوان یک جریان درآمدی برای شرکت عمل می‌کند. با توجه به نرخ بالای شکست در این چالش‌ها، این درآمد بخش قابل توجهی از مدل تجاریِ حتی معتبرترین شرکت‌ها را تشکیل می‌دهد.

بنابراین، تمایز اصلی بین یک شرکت معتبر و یک شرکت مشکوک، در وجود یا عدم وجود درآمد از چالش‌ها نیست، بلکه در تمرکز اصلی و نهایی شرکت است. یک شرکت معتبر (Genuine Prop Firm)، زیرساخت، قوانین منصفانه و انگیزه لازم را برای موفقیت تریدرها و رساندن آن‌ها به مرحله تقسیم سود فراهم می‌کند، زیرا موفقیت بلندمدت شرکت به موفقیت تریدرهایش وابسته است. در مقابل، یک شرکت غیرمعتبر ممکن است با طراحی قوانین مبهم یا شرایط غیرمنصفانه، عمدا نرخ شکست را بالا ببرد تا درآمد خود را از محل هزینه چالش‌ها به حداکثر برساند.

فرایند دریافت سرمایه در پراپ تریدینگ

مسیر تریدرها برای دریافت سرمایه از یک شرکت پراپ تریدینگ (پراپ فرم)، شامل چند مرحله مشخص است که هر کدام به دقت طراحی شده‌اند تا توانایی‌های مختلف او را بسنجند. این فرایند، یک مسیر استاندارد برای اثبات صلاحیت جهت دریافت سرمایه محسوب می‌شود.

گام اول: انتخاب طرح و ثبت‌نام

در اولین قدم، تریدر متقاضی به وب‌سایت یک پراپ فرم مراجعه کرده و بر اساس میزان سرمایه مورد نیاز خود (برای مثال، از ۱۰,۰۰۰ دلار تا ۵۰۰,۰۰۰ دلار) و سبکی که با استراتژی ترید او همخوانی دارد، یکی از طرح‌های ارزیابی را انتخاب می‌کند. برای ورود به این فرایند، پرداخت هزینه ثبت‌نام الزامی است. بسیاری از شرکت‌های معتبر، این هزینه را پس از موفقیت تریدر در چالش و انجام اولین برداشت سود، به او بازمی‌گردانند که این خود نشانه‌ای از تمرکز شرکت بر موفقیت بلندمدت تریدر است.

گام دوم: عبور از چالش ارزیابی (Evaluation Challenge)

این مرحله، هسته اصلی فرایند ارزیابی است و مهارت تریدر را در یک محیط معاملاتی شبیه‌سازی‌شده اما با قوانین کاملا واقعی، محک می‌زند. بیشتر شرکت‌ها از یک مدل ارزیابی دو فازی استفاده می‌کنند:

• فاز اول (Phase 1): تریدر باید در یک بازه زمانی مشخص (یا نامحدود در برخی مدل‌های جدیدتر) به یک سود هدف معین (معمولا بین ۸ تا ۱۰ درصد) دست پیدا کند. مهم‌ترین بخش این مرحله، عدم نقض قوانین مربوط به حد ضرر روزانه و حد ضرر کلی است.
• فاز دوم (Phase 2 – Verification): این فاز معمولا قوانین ساده‌تری دارد و سود هدف آن کمتر (معمولا بین ۴ تا ۵ درصد) است. هدف اصلی این مرحله، تایید ثبات و پایداری استراتژی ترید فرد و اطمینان از اینکه موفقیت در فاز اول اتفاقی نبوده است.

گام سوم: دریافت حساب واقعی (Funded Account)

پس از پشت سر گذاشتن موفقیت‌آمیز هر دو فاز چالش، تریدر یک قرارداد همکاری امضا کرده و یک حساب ترید واقعی با سرمایه شرکت دریافت می‌کند. در این مرحله، دیگر هدف مشخصی برای رسیدن وجود ندارد و تریدر می‌تواند آزادانه ترید کند. با این حال، او همچنان موظف است که به طور کامل قوانین پراپ تریدینگ، به‌ویژه قوانین مربوط به حد ضرر روزانه و حد ضرر کلی را رعایت کند. نقض این قوانین در هر زمانی منجر به از دست رفتن دسترسی به حساب خواهد شد.

گام چهارم: کسب سود و افزایش سرمایه

تریدر با فعالیت در حساب واقعی، سود تولید می‌کند. طبق قرارداد، بخش بزرگی از این سود (معمولا بین ۷۰ تا ۹۰ درصد) به تریدر تعلق می‌گیرد و مابقی سهم شرکت خواهد بود. فرایند برداشت سود معمولا به صورت دو هفته یکبار یا ماهانه انجام می‌شود. علاوه بر این، بسیاری از شرکت‌های معتبر دارای برنامه‌های مقیاس‌پذیری (Scaling Plans) هستند. طبق این برنامه‌ها، اگر یک تریدر بتواند برای چند ماه متوالی سودآور باقی بماند، شرکت سرمایه در اختیار او را به صورت پلکانی افزایش می‌دهد که این امر پتانسیل کسب درآمد او را به شدت بالا می‌برد.

قوانین پراپ تریدینگ

موفقیت در چالش‌های پراپ بیش از آنکه به کسب سودهای بزرگ و سریع وابسته باشد، به توانایی بقا و رعایت دقیق شرایط پراپ تریدینگ و قوانین مدیریت ریسک در آن بستگی دارد. درک عمیق این قوانین، مهم‌ترین گام برای موفقیت در پراپ تریدینگ است.

حد ضرر روزانه (Daily Drawdown)

این قانون، حداکثر زیانی را که یک حساب در طول یک روز معاملاتی (از نیمه‌شب تا نیمه‌شب بعدی به وقت سرور) می‌تواند متحمل شود، مشخص می‌کند. این میزان معمولا بین ۴ تا ۶ درصد ارزش اولیه حساب است. نکته بسیار مهمی که بسیاری از تریدرهای تازه‌کار از آن غافل می‌شوند، این است که این حد ضرر بر اساس ارزش شناور حساب (Equity) محاسبه می‌شود و بر اساس موجودی قطعی (Balance) نیست.

به طور مثال، فرض شود یک حساب ۱۰۰,۰۰۰ دلاری با حد ضرر روزانه ۵٪ (معادل ۵,۰۰۰ دلار) وجود دارد. اگر تریدر یک یا چند پوزیشن باز داشته باشد که در مجموع وارد ۶,۰۰۰ دلار زیان شناور شوند، حتی اگر آن پوزیشن‌ها را فورا ببندد یا قیمت برگردد و در نهایت با سود بسته شوند، قانون حد ضرر روزانه نقض شده است. زیرا ارزش شناور حساب در یک لحظه از مرز مجاز عبور کرده است.

حد ضرر کلی (Overall Drawdown)

این قانون، سقف کل زیانی را که حساب از زمان شروع چالش می‌تواند تجربه کند، تعیین می‌کند و معمولا بین ۸ تا ۱۲ درصد است. این قانون به دو شکل اصلی وجود دارد که درک تفاوت آن‌ها حیاتی است:

• دراودان ثابت (Static Drawdown): این نوع حد ضرر، همیشه نسبت به موجودی اولیه حساب محاسبه می‌شود و با افزایش سود، تغییری نمی‌کند. برای مثال، در یک حساب ۱۰۰,۰۰۰ دلاری با دراودان کلی ۱۰٪، سطح ابطال حساب همیشه ۹۰,۰۰۰ دلار باقی می‌ماند. این مدل برای تریدر بسیار مطلوب‌تر است.
• دراودان شناور یا متحرک (Trailing Drawdown): این مدل بسیار سخت‌گیرانه‌تر است. در این مدل، حد ضرر کلی به بالاترین رکورد سرمایه حساب (High-Water Mark) گره می‌خورد. به عبارت دیگر، حد ضرر همواره به صورت یک فاصله ثابت از بیشترین مقداری که ارزش شناور (Equity) حساب تجربه کرده، محاسبه می‌شود. در نتیجه، هر زمان که تریدر سود جدیدی کسب می‌کند، کف مجاز ضرر نیز به همان نسبت بالا می‌آید و برخلاف مدل ثابت، فضای ریسک او با کسب سود افزایش پیدا نمی‌کند.

سایر قوانین و شرایط پراپ تریدینگ

علاوه بر قوانین حد ضرر، محدودیت‌ها و شرایط دیگری نیز وجود دارند که باید به آن‌ها توجه کرد:

• حداقل روزهای ترید: برخی از شرکت‌ها تریدر را ملزم می‌کنند تا حداقل تعداد روز مشخصی (مثلا ۵ یا ۱۰ روز) در هر فاز فعالیت کند.
• ممنوعیت ترید در زمان اخبار (News Trading): برخی شرکت‌ها باز کردن یا بستن پوزیشن در بازه زمانی کوتاهی قبل و بعد از انتشار اخبار مهم اقتصادی (مانند اعلام نرخ بهره آمریکا) را ممنوع می‌کنند.
• استراتژی‌های ممنوعه (Prohibited Strategies): پراپ فرم‌ها برای جلوگیری از سواستفاده و تریدهای پرریسک غیرواقعی، برخی روش‌ها را ممنوع می‌کنند. این موارد شامل آربیتراژ (Arbitrage)، ترید با فرکانس بسیار بالا (High-Frequency Trading) و هجینگ گروهی (Group Hedging) می‌شود.

مزایای پراپ تریدینگ

ورود به دنیای پراپ تریدینگ، فرصت‌های قابل‌توجهی را پیش روی تریدرهای بااستعداد قرار می‌دهد که شاید از مسیر دیگری قابل دستیابی نباشند. این مدل، موانع بزرگی مانند کمبود سرمایه را از میان برمی‌دارد و مسیری ساختاریافته برای رشد حرفه‌ای فراهم می‌کند. مهم‌ترین مزایای پراپ تریدینگ به طور خلاصه عبارت‌اند از:

• دسترسی به سرمایه کلان: اصلی‌ترین مزیت این روش، امکان ترید با سرمایه‌ای است که تهیه آن برای بسیاری از افراد به صورت شخصی غیرممکن یا بسیار دشوار است. این امر پتانسیل کسب سود را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.
• ریسک مالی محدود: بزرگ‌ترین زیان مالی برای تریدر، به هزینه ثبت‌نام در چالش محدود می‌شود. اصل سرمایه معاملاتی متعلق به شرکت است و هیچ ضرری متوجه دارایی شخصی تریدر نیست.
• ایجاد انضباط در ترید: قوانین پراپ تریدینگ هرچند سخت‌گیرانه، اما تریدرها را به رعایت دقیق اصول مدیریت ریسک و پایبندی به یک برنامه مدون و منسجم وادار می‌کند. این امر به رشد حرفه‌ای و شکل‌گیری عادات صحیح در ترید کمک شایانی می‌کند.
• پتانسیل درآمدی بالا: با توجه به تقسیم سود بالا (معمولا ۸۰/۲۰ به نفع تریدر) و وجود برنامه‌های افزایش سرمایه (Scaling Plans)، یک تریدر موفق می‌تواند درآمدی قابل توجه و در مقیاس جهانی کسب کند.

معایب پراپ تریدینگ

در کنار مزایای جذاب، فعالیت در حوزه پراپ تریدینگ با چالش‌ها و ریسک‌هایی نیز همراه است که نادیده گرفتن آن‌ها می‌تواند به شکست و سرخوردگی منجر شود. هر تریدری پیش از ورود به این فضا باید با نگاهی واقع‌بینانه این معایب را نیز در نظر بگیرد.

• فشار روانی شدید: ترید تحت قوانین سخت‌گیرانه و ترس دائمی از نقض قوانین، فشار روانی بسیار زیادی را به تریدر تحمیل می‌کند. این فشار می‌تواند بر کیفیت تصمیم‌گیری تاثیر منفی بگذارد و منجر به اشتباهات احساسی شود.
• قوانین محدودکننده: این قوانین ممکن است با برخی از استراتژی‌های سودآور، به‌ویژه استراتژی‌هایی که نیاز به حد ضررهای بزرگ‌تر یا انعطاف‌پذیری بیشتر در مدیریت پوزیشن دارند، سازگار نباشد.
• هزینه چالش‌ها: شکست‌های مکرر در چالش‌ها می‌تواند به یک هزینه قابل توجه و مستمر برای تریدر تبدیل شود، بدون اینکه هیچ‌گاه به حساب اصلی و مرحله سودآوری دست یابد.
• ریسک کلاهبرداری: این صنعت متاسفانه مستعد فعالیت شرکت‌های کلاهبردار است. تریدر باید مراقب علائم خطر باشد؛ از جمله:
  • عدم پرداخت سود: عموما شامل بهانه‌تراشی‌های واهی و غیرمنطقی برای عدم پرداخت سود به تریدرهای موفق می‌شود.
  • شرایط معاملاتی غیرعادی: استفاده از بروکرهای بی‌نام‌ونشان با اسلیپیج و اسپرد غیرطبیعی که منجر به فعال شدن حد ضررها به شکلی مشکوک می‌شود.
  • قوانین پنهان: وجود قوانین مبهم یا پنهان در قرارداد که در زمان برداشت سود، علیه تریدر استفاده می‌شود.

راهنمای انتخاب بهترین سایت های پراپ تریدینگ

انتخاب یک پراپ فرم معتبر، مهم‌ترین تصمیمی است که یک تریدر در این مسیر می‌گیرد. این انتخاب برای کاربران ایرانی به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی با پیچیدگی‌های بیشتری همراه است.

معیارهای کلیدی برای انتخاب یک پراپ فرم معتبر

یک تریدر هوشمند به جای تمرکز صرف بر تبلیغات، باید با استفاده از معیارهای زیر به ارزیابی شرکت‌ها بپردازد:

1. سابقه و اعتبار: شرکت چه مدت زمانی است که فعالیت می‌کند و چه اعتباری در جامعه جهانی تریدرها دارد؟ سابقه پرداخت‌های موفق و منظم به تریدرها مهم‌ترین معیار است.
2. نظرات کاربران: بررسی نظرات واقعی کاربران در پلتفرم‌های بی‌طرف مانند Trustpilot می‌تواند دیدگاه بسیار خوبی از عملکرد واقعی شرکت ارائه دهد.
3. شفافیت قوانین: آیا تمام قوانین، به‌ویژه موارد مربوط به برداشت سود، مراحل ارزیابی و شرایط ابطال حساب، به صورت شفاف، دقیق و بدون ابهام در وب‌سایت بیان شده‌اند؟
4. کیفیت پشتیبانی: سرعت، دقت و کیفیت پاسخگویی تیم پشتیبانی به سوالات و مشکلات، یک شاخص مهم برای سنجش اعتبار شرکت است.
5. شرایط ترید: اسپرد، کمیسیون و سرعت اجرای معاملات در پلتفرم ارائه‌شده توسط شرکت چگونه است؟ همکاری با بروکرهای معتبر یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.

شرکت‌های پراپ تریدینگ ایرانی

در سال‌های اخیر، چند شرکت پراپ تریدینگ ایرانی نیز فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. مزیت اصلی این شرکت‌ها، امکان پرداخت ریالی هزینه چالش، پشتیبانی به زبان فارسی و عدم نگرانی از بابت تحریم‌ها است. با این حال، تریدرها باید در انتخاب آن‌ها دقت بیشتری به خرج دهند و مواردی مانند سابقه فعالیت، شفافیت در قراردادها و نظرات دیگر کاربران را به دقت بررسی کنند.

شرکت‌های پراپ تریدینگ خارجی

شرکت‌های پراپ تریدینگ خارجی و معتبر بین‌المللی مانند FTMO، FundedNext یا The Funded Trader، معمولا از اعتبار جهانی بالاتری برخوردارند، سرمایه‌های بزرگ‌تری ارائه می‌دهند و جامعه کاربران گسترده‌تری دارند. بهترین پراپ تریدینگ برای ایرانیان در میان گزینه‌های خارجی، شرکتی است که به صورت رسمی یا غیررسمی محدودیتی برای کاربران ایرانی اعمال نکند. چالش اصلی در کار با این شرکت‌ها، پرداخت هزینه چالش (که معمولا از طریق ارزهای دیجیتال انجام می‌شود) و ریسک تغییر ناگهانی سیاست‌های آن‌ها در قبال کاربران ایرانی به دلیل تحریم‌ها است.

پراپ تریدینگ برای چه تریدری مناسب است؟

پراپ تریدینگ یک شمشیر دو لبه است؛ از یک سو، فرصتی بی‌نظیر برای تریدرهای ماهر و کم‌سرمایه جهت رسیدن به درآمدهای بزرگ است و از سوی دیگر، یک آزمون بسیار سخت برای سنجش انضباط، مدیریت ریسک و کنترل روان‌شناختی محسوب می‌شود. این مسیر برای همه مناسب نیست و ورود به آن بدون آمادگی کافی، به احتمال زیاد به از دست رفتن هزینه چالش و سرخوردگی منجر خواهد شد.

این مسیر برای تریدرهایی مناسب است که دارای ویژگی‌های زیر باشند:

• داشتن یک استراتژی ترید سودآور و آزموده‌شده: تریدر باید یک برنامه معاملاتی (Trading Plan) مشخص داشته باشد که آن را برای مدتی طولانی در حساب دمو یا واقعی آزموده و از سودآوری مستمر آن اطمینان حاصل کرده باشد.
• تسلط کامل بر مدیریت ریسک: توانایی محاسبه دقیق حجم پوزیشن بر اساس میزان ریسک و پایبندی بی‌چون‌وچرا به حد ضرر، باید به بخشی جدایی‌ناپذیر از شخصیت تریدر حرفه‌ای تبدیل شده باشد.
• برخورداری از انضباط روانی بالا: یک تریدر حرفه‌ای باید بتواند تحت فشار شدید، آرامش خود را حفظ کرده و از تصمیمات احساسی مانند ترید انتقامی (Revenge Trading) پرهیز کند و حتی پس از چند ضرر متوالی به برنامه خود پایبند بماند.

نتیجه‌گیری

برای تریدرهایی که تصمیم به ورود به این دنیا را دارند، توصیه می‌شود که با یک حساب کوچک شروع کنند، یک شرکت معتبر را با دقت فراوان انتخاب کرده و همواره یادگیری و بهبود مستمر را در اولویت کار خود قرار دهند. موفقیت در پراپ تریدینگ، چه پراپ تریدینگ ارز دیجیتال و چه فارکس، یک دوی سرعت نیست، بلکه یک ماراتن است که نیازمند صبر، انضباط و تعهد به رشد مداوم است.