اندیکاتور MFI چیست؟ نحوه محاسبه و استراتژی معاملاتی آن

در تحلیل تکنیکال اندیکاتورها ابزارهای مهمی برای بررسی و پیش‌بینی وضعیت بازار هستند. اندیکاتور MFI یکی از این ابزارها است که با بررسی تغییرات قیمت و حجم معاملات به شناسایی فرصت‌های مناسب معاملاتی و جریان نقدینگی در بازار کمک می‌کند. در این مقاله به شرح کامل اندیکاتور MFI و نحوه محاسبه و کاربرد آن در معاملات پرداخته می‌شود.

تعریف اندیکاتور MFI

اندیکاتور شاخص جریان نقدینگی (Money Flow Index) یکی از اندیکاتورهای اسیلاتور در تحلیل تکنیکال است که با استفاده از داده‌های حاصل از تغییرات قیمت و حجم معاملات یک دارایی، وضعیت و اشباع معاملات (خرید و فروش) را در یک بازه زمانی (14 روز) بررسی می‌کند. به دلیل اینکه مقدار این اندیکاتور بین 0 تا 100 نوسان دارد، در دسته اسیلاتورها قرار می‌گیرد. معامله‌گران با استفاده از اندیکاتور MFI می‌توانند نواحی اشباع خرید و فروش، واگرایی در بازار و روند‌های برگشتی یا ادامه‌دهنده را شناسایی کنند و با توجه به آن اقدام به معامله کنند.

نحوه محاسبه اندیکاتور MFI

اندیکاتور MFI با استفاده از دو فاکتور تغییرات قیمت و حجم معاملات در یک بازه زمانی مشخص برای سهم محاسبه می‌شود. محاسبه این اندیکاتور پنج مرحله دارد که به شرح زیر است:

1.محاسبه قیمت عادی یا Typical

برای محاسبه قیمت تیپیکال باید میانگین قیمت بسته شدن سهم، بالاترین قیمت و پایین‌ترین قیمت سهم در هر روز از بازه زمانی مورد نظر به دست آورد که فرمول زیر نحوه اندازه‌گیری مقدار میانگین قیمت عادی را نشان می‌دهد.

لازم به ذکر است که قیمت عادی، طبق فرمول اصلی اندیکاتور در یک بازه زمانی ۱۴ روزه و برای تمام روزها محاسبه می‌شود.

2.محاسبه جریان پول خام (Raw Money Flow)

در این مرحله باید قیمت عادی هر روز را در حجم معاملات همان روز ضرب کرد تا جریان پول خام را به دست آورد و این فرآیند برای تمام روزها در بازه 14 روزه انجام می‌شود.

3.محاسبه جریان مثبت و منفی نقدینگی

این مرحله پس از به دست آوردن قیمت عادی و جریان پول خام صورت می‌گیرد. در این مرحله قیمت عادی هر روز با روز قبل مقایسه می‌شود و در نتیجه جریان‌های مثبت و منفی شناسایی می‌شود. اگر قیمت عادی نسبت روز قبلی خود رشد کرده باشد، جریان مثبت است و اگر کم‌تر شده باشد نیز جریان منفی است.

4.محاسبه نسبت گردش پول

برای به دست آوردن نسبت گردش پول باید مجموع جریان مثبت نقدینگی را بر مجموع جریان منفی نقدینگی تقسیم کرد. جریان مثبت نقدینگی در این فرمول مجموع جریان نقدینگی مثبت برابر با جمع جریان پول خام روزهایی است که جریان مثبت بوده و مجموع منفی جریان نقدینگی نیز جمع جریان پول خام تمام روزهایی است که منفی بوده است.

5.محاسبه مقدار اندیکاتور MFI

با استفاده از نسبت گردش پول، طبق فرمول زیر می‌توان مقدار اندیکاتور MFI را محاسبه کرد. لازم به ذکر است که مقدار به دست آمده همواره عددی بین 0 تا 100 است.

به‌طور مثال اگر برای یک سهم جریان مثبت نقدینگی دو برابر جریان منفی نقدینگی باشند، نسبت گردش پول برابر با 2 است و مقدار MFI از طریق فرمول زیر برابر با 66.6 است.

66.6=(100/3)-100

اگر جریان منفی نقدینگی دو برابر جریان مثبت نقدینگی باشند، نسبت گردش پول 0.5 است و مقدار MFI نیز از طریق این فرمول برابر با 33.3 می‌شود.

33.3=(100/0.5)-100

تحلیل اندیکاتور MFI و استراتژی معاملاتی به کمک آن

معامله‌گران و تحلیلگران می‌توانند با تحلیل اندیکاتور MFI فرصت‌های مناسب برای خرید و فروش، واگرایی بازار، بررسی خط مرکزی و استفاده از این اندیکاتور در کنار دیگر اندیکاتورها و ابزارهای تحلیل تکنیکال اقدام به معامله کنند. در ادامه روش‌های معامله با استفاده از اندیکاتور MFI شرح داده می‌شود.

شناسایی محدوده‌های اشباع خرید و فروش

اندیکاتور MFI در محدوده بین صفر تا یک نوسان دارد و در نواحی‌های خاص نشان‌دهنده افزایش فشار معاملات خرید یا فروش است که در ادامه هر کدام توضیح داده می‌شود.

مناطق اشباع خرید: در اندیکاتور MFI، مقادیر نزدیک به 80 و بالاتر نشان‌دهنده اشباع خرید (Overbought) است. این وضعیت نشان‌دهنده افزایش حجم معاملات خرید و افزایش قیمت است و ممکن است که به برگشت قیمت یا روند نزولی ختم شود. به همین دلیل بهتر است که افراد در اوج (سیگنال فروش) این روند اقدام به فروش سهم کنند.

مناطق اشباع فروش: مقادیر نزدیک به 20 و پایین‌تر در این اندیکاتور نمایانگر اشباع فروش (Oversold) هستند که به معنی افزایش معاملات فروش و کاهش قیمت است. در پایان این روند ممکن است اصلاح قیمت اتفاق بیفتد و روند قیمت صعودی شود. به این ترتیب معامله‌گران می‌توانند در پایین‌ترین نقطه (سیگنال خرید) این روند اقدام به خرید سهم کنند.

تصویر زیر نمایانگر نقاط اشباع خرید و فروش در نمودار شرکت سایپا است.

واگرایی در بازار

واگرایی در بازار به دو شکل مثبت و منفی است که با مقایسه روند تغییرات قیمت با مقدار اندیکاتور MFI بررسی می‌شود.

واگرایی مثبت: زمانی که قیمت کاهش پیدا می‌کند اما مقدار اندیکاتور MFI در حال افزایش باشد یعنی واگرایی مثبت است. در این زمان انتظار می‌رود که قیمت اصلاح شود و به روند صعودی بازگردد. افراد می‌توانند در واگرایی مثبت اقدام به خرید سهم کنند.

واگرایی منفی: اگر قیمت افزایش یابد اما مقدار اندیکاتور MFI کاهش یابد، واگرایی منفی است و انتظار می‌رود قیمت اصلاح شود و در روند نزولی پیش برود. در این صورت می‌بایست که معامله‌گران قبل از شروع روند نزولی، اقدام به فروش سهم کنند.

در نمودار زیر از سهام شرکت سایپا، خطوط قرمز نشان‌دهنده واگرایی منفی و خطوط آبی واگرایی مثبت را نشان می‌دهد.

خط مرکزی

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اندیکاتور MFI خط مرکزی آن است که در عدد 50 قرار دارد. این خط نقش مهمی در تخمین قدرت روند و پیش‌بینی آغاز حرکات صعودی یا نزولی قیمت ایفا می‌کند.

شروع روند صعودی: زمانی که MFI از عدد 50 به سمت بالا می‌رود، این حرکت نشانه‌‌ای برای تقویت روند صعودی و تایید سیگنال خرید است. به‌ویژه اگر در نواحی حمایتی، الگوهای صعودی نیز در پرایس اکشن یا کندل‌شناسی مشاهده شوند.

شروع روند نزولی: عبور MFI از خط مرکزی به سمت پایین می‌تواند تاییدیه‌ای برای آغاز یک روند نزولی و سیگنال فروش باشد.

لازم به ذکر است که خط مرکزی به عنوان تاییدیه‌ای در معاملات به حساب می‌آید و به معامله‌گران کمک می‌کند تا با استفاده از بررسی نمودار نسبت به این خط از سیگنال‌های خرید و فروش مطمئن شوند.

استفاده از اندیکاتور MFI با اندیکاتورهای دیگر

ترکیبMFI با اندیکاتورهایی مانند RSI یا MACD می‌تواند سیگنال‌های دقیق‌تر و قابل‌اعتمادتری برای معاملات ارائه دهد و معامله‌گران از این طریق نقاط ورود و خروج به معاملات را به درستی تشخیص دهند.

ترکیب اندیکاتورهای MFI و RSI: اندیکاتور RSI بر پایه قیمت محاسبه می‌شود. MFI علاوه بر قیمت، از حجم معاملات نیز استفاده می‌کند. با استفاده از حجم معاملات می‌توان روند تغییرات قیمت را تایید کرد و از شناسایی سیگنال‌های خرید و فروش در مناطق اشباع اطمینان یافت.

ترکیب اندیکاتورهای MFI و MACD: اندیکاتور MFI قدرت و جهت روند تغییرات قیمت را نشان می‌دهد و MACD تغییرات روند و مومنتوم را مشخص می‌کند. ترکیب این دو اندیکاتور باهم می‌تواند به تایید سیگنال‌های برگشتی کمک کند.

مزایا و معایب اندیکاتور MFI

اندیکاتور MFI یک ابزار مفید در تحلیل تکنیکال است که ترکیبی از قیمت و حجم معاملات را برای شناسایی جریان پول در بازار به کار می‌گیرد و در این مواردی که مطرح می‌شود به معامله‌گران کمک می‌کند:

• پیش‌بینی روند تغییرات با استفاده از نقاط اشباع خرید و فروش و واگرایی در بازار
• تایید سیگنال‌های ورود و خروج به معامله با محاسبه حجم معاملات

اندیکاتور MFI در کنار سیگنال‌ها و پیش‌بینی‌های تایید شده ممکن است که در برخی زمینه‌ها کارآمد نباشد که این موارد به شرح زیر هستند:

• ارائه سیگنال کاذب در بازارهای بدون روند و پرنوسان
• احتمال بروز خطا در بازارهایی با حجم کم معاملات
• ناتوانی در پیش‌بینی روندهای بلند مدت
• عدم توجه به شرایط بازار و عملکرد شرکت

جمع‌بندی

اندیکاتور MFI یا شاخص جریان نقدینگی یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال است که به عنوان یک اندیکاتور اسیلاتور با دو فاکتور قیمت و حجم معاملات در یک بازه زمانی مشخص برای سهم محاسبه می‌شود. این اندیکاتور به افراد کمک می‌کند تا بتوانند محدوده‌های پرفشار در معاملات خرید و فروش را شناسایی کنند و با استفاده از مقدار حجم معاملات سیگنال‌های خرید و فروش را در این نقاط تایید کنند. تحلیلگران و معامله‌گران باید از این اندیکاتور در کنار ابزارهای دیگر استفاده کنند تا بتوانند سیگنال‌های خرید و فروش را به درستی تشخیص دهند و با اطمینان بیشتری معامله کنند.