آشنایی با الگوی سر و شانه + استراتژی معاملاتی آن
سرمایه‌گذاران با کمک یکی از روش‌های تحلیل بازار سرمایه یعنی تحلیل تکنیکال، سعی در پیش‌بینی روند قیمتی و شناسایی زمان مناسب برای ورود یا خروج در معامله دارند. در این روش معامله‌گران برای درک روند آتی بازار از الگوهای متفاوتی استفاده می‌کنند، که یکی از آن‌ها الگوی سر و شانه است. این الگو در دو نوع الگوی سر و شانه سقف و کف با شناسایی تغییرات احتمالی روند قیمتی بازار به افراد در انجام سرمایه‌گذاری پرسودتر کمک می‌کند. در این مقاله به معرفی و نحوه شناسایی الگوی سر و شانه و انواع آن و همچنین استراتژی معاملاتی این الگو پرداخته شده است.
مقاله پیشنهادی: «تحلیل تکنیکال چیست»
الگوی سر و شانه چیست؟
الگوی سر و شانه (Head and Shoulders) یکی از الگوهای قابل اعتماد در تحلیل تکنیکال است و جزو الگوهای بازگشتی به شمار می‌آید. الگوهای بازگشتی در پایان یک روند صعودی یا نزولی تشکیل شده و جهت روند قیمت را تغییر می‌دهند. الگوی Head and Shoulders نیز به عنوان یک الگوی بازگشتی در انتهای یک روند صعودی است، که خبر از تغییر روند قیمت به سمت نزولی می‌دهد. این الگو از سه قله قیمتی یعنی یک سر و دو شانه سمت راست و چپ تشکیل شده است. به قله‌ی وسط که همیشه بلندترین قله نیز هست، در اصطلاح «سر» می‌گویند و دو قله‌ی دیگر در شانه راست و چپ سر تقریبا هم اندازه و با ارتفاع کمتری از آن وجود دارند. همچنین به خط برخود سر و شانه‌ها خط گردن می‌گویند.
انواع الگوی Head and Shoulders
الگوی سر و شانه به دو حالت الگوی سر و شانه سقف و الگوی سر و شانه کف تقسیم می‌شود، که در ادامه هر کدام از آن‌ها به تفصیل توضیح داده خواهد شد:
الگوی سر و شانه سقف
الگوی سر و شانه سقف دارای یک قله بلند در وسط به نام سر و دو قله تقریبا هم‌اندازه در سمت راست و چپ آن به نام شانه است. این الگو در روندهای صعودی تشکیل شده و روند قیمتی را به سمت نزولی تغییر می‌دهد. انتهای اولین سیر صعودی، یک قله به وجود می‌آید که همان شانه چپ است. سپس پس از یک سیر نزولی مجدد قیمت صعودی شده و انقدر ادامه پیدا می‌کند تا سقفی بالاتر از سقف شانه چپ تشکیل شود که به آن بالاترین قله یا سر می‌گویند. مجدد به همین منوال شانه سمت راست تشکیل خواهد شد، که این قله تقریبا هم اندازه قله اول یا شانه سمت چپ خواهد بود.
در الگوی سر و شانه سقف خط گردن گاهی افقی و گاهی نیز شیب رو به بالا خواهد داشت، که در این مواقع نشان از قوی بودن بازار می‌دهد. اما مواقعی که خط گردن شیب رو به پایین داشته باشد، شانه سمت راست ضعیفی ساخته می‌شود و نشان از ضعیف بودن بازار و شروع یک روند نزولی می‌دهد.
الگوی سر و شانه کف
الگوی سر و شانه کف به سر و شانه معکوس نیز معروف است. این الگو دارای سه دره یعنی یک دره‌ی میانی عمیق و دو دره یا شانه سمت راست و چپ با عمق کم‌تر است. سر و شانه کف در روند نزولی تشکیل شده و پس از تشکیل شانه سمت چپ روند صعودی می‌گیرد. سپس روند نزولی با شدت بیشتری که «سر» یا دره میانی را بسازد و مجدد صعودی شده تا روند نزولی پس از آن شانه سمت راست را بسازد. این شانه تقریبا هم‌اندازه با شانه سمت چپ و کم عمق‌تر از «سر» خواهد بود.
سنجش میزان اعتبار الگوی سر و شانه
در ابتدا برای تایید الگوی سر و شانه باید به حجم معاملات و نقطه شکست خط گردن دقت شود. خط گردن (خط قطع‌کننده‌ی سر و شانه‌ها) هرچه شیب کمتری داشته باشد، الگو اعتبار بیشتری خواهد داشت.
همچنین برای سنجش میزان اعتبار الگو از سطوح حمایت و مقاومت قبلی آن دارایی نیز می‌توان کمک گرفت. برای مثال اگر قیمت هدف نزدیک به سطح حمایت قبلی باشد، نشان‌دهنده قدرت بالای الگو است. در آخر برای اعتبار بخشیدن به الگوی Head and Shoulders از سطوح اصلاحی فیبوناچی نیز می‌توان کمک گرفت.
استراتژی معاملاتی Head and Shoulders
پس از تشکیل الگوی h&sh سقف باید منتظر خط گردن (در بالا نمایش داده شده) بود. که با انتهای این خط معامله‌گران منتظر یک روند نزولی هستند. در این مواقع به منظور جلوگیری از زیان بیشتر بهتر است حد ضرر در نظر گرفته و از معامله خارج شد. در این الگو برای تعیین حد سود معمولا فاصله عمودی بین بالاترین نقطه سر و خط گردن در نظر گرفته می‌شود.
پس از تشکیل الگو h&sh کف نیز باید منتظر زمان شکست خط گردن به منظور ورود به معامله بود. همچنین شانه راست این الگو مبنای معتبرتری برای تعیین حد ضرر است.
به طور کلی الگوی سر و شانه معمولا نشان‌دهنده تغییر روند است. همچنین به وسیله‌ی این الگو می‌توان برای خود حد ضرر در نظر گرفت و از معامله خارج شد. اما معمولا برای تعیین حد سود کاربرد زیادی نداشته و بهتر است از دیگر ابزارهای تحلیل تکنیکال به این منظور استفاده کرد.
جمع‌بندی
الگوی سر و شانه یکی الگوهای محبوب در تحلیل تکنیکال است. در این الگو معامله‌گران برای شناسایی ورود و خروج از معامله از خط گردن کمک می‌گیرند. همچنین با در نظر گرفتن حدود سود و زیان می‌توان سود بیشتری و زیان کمتری در معامله داشت و ریسک معامله را کاهش داد.
