کد استاندارد طلا چیست؟ بررسی اجرا و نحوه دریافت آن
کد استاندارد طلا مجموعه ای از اعداد و حروف است که بر روی مصنوعات طلا حک می‌شود و اطلاعات مهمی نظیر عیار، محل ساخت و حتی روش تولید را در بر می‌گیرد. این کدها به مثابه شناسنامه کالا عمل کرده و به کاهش تقلب، فعالیت‌های غیرقانونی و فروش طلای داخلی به نام مصنوعات وارداتی کمک فراوانی می‌کند. در ایران، فروش مصنوعات طلای وارداتی ممنوع اعلام شده است، بنابراین درج کدهای شناسایی بر روی طلای تولید داخل اهمیت دوچندانی دارد.
در این مقاله به معرفی کد استاندارد طلا، اجزا، نحوه دریافت و همچنین ارتباط آن با اصالت طلا پرداخته شده است.
اجزای کد استاندارد طلا
بر روی هر قطعه طلای ساخته شده، معمولا دو نوع کد اصلی شامل کد عیار طلا و مارک سازنده آن حک می‌شود. این کدها شامل ترکیبی از اعداد و حروف انگلیسی هستند که هر بخش معنای مشخصی دارد و اطلاعاتی از قبیل عیار، رنگ، محل ساخت و روش تولید قطعه را ارائه می‌دهند. در تصویر زیر نمونه‌ای از این کد روی انگشتر طلا دیده می‌شود.
در ادامه به نحوه شناسایی هر یک از این موارد در کد استاندارد طلا پرداخته شده است.
تشخیص عیار طلا در کد استاندارد طلا
عیار طلا نشان‌دهنده میزان خلوص فلز در آلیاژ است و یکی از مهم‌ترین بخش‌های کد استاندارد به شمار می‌آید. نمایش عیار طلا به دو روش زیر انجام می‌شود:
سیستم قیراط (Karat – K): در این روش، عددی بین صفر تا ۲۴ در کنار حرف K (مخفف Karat) حک می‌شود تا عیار طلای قطعه مشخص شود. برای نمونه، ۲۴K بیانگر طلای خالص با خلوص ۹۹.۹ درصد و ۱۸K نشان‌دهنده طلای ۱۸ عیار است.
سیستم درصد خلوص (Millesimal Fineness): در این روش، یک عدد سه‌رقمی درصد خلوص را نشان می‌دهد. به طور مثال، عدد ۹۹۹ برای طلای ۲۴ عیار و ۷۵۰ برای طلای ۱۸ عیار استفاده می‌شود. در ایران، طلای ۱۸ عیار رایج‌ترین نوع است و فروش مصنوعات با عیار کمتر از آن قانونی نیست. در برخی کشورها، مصنوعات طلا با عیارهای پایین‌تر مانند ۱۴، ۱۲ و ۱۰ نیز تولید می‌شوند. در روش درصد خلوص، با قرار دادن یک ویرگول پس از رقم دوم عدد سه‌رقمی، می‌توان درصد خلوص دقیق را محاسبه کرد.
رنگ طلا در کد استاندارد طلا
کد رنگ طلا در برخی مصنوعات با حروف انگلیسی حک می‌شود تا رنگ فلز را مشخص کند. به طور کلی رنگ طلا با سه حرف W، Y و P نمایش داده می‌شود که در ادامه به معنی هر یک پرداخته می‌شود.
- W نشان‌دهنده طلای سفید (White) است.
- Y نشان‌دهنده طلای زرد (Yellow) است.
- P بیانگر طلای صورتی یا رزگلد (Pink) است.
شناسایی محل ساخت طلا با کد استاندارد طلا
شناسایی کارگاه یا شهر ساخت طلا بر اساس کد واحد تولیدی و شهر تعیین می‌شود. کارخانه‌ها و کارگاه‌های طلاسازی در ایران موظف هستند این کد را بر روی مصنوعات خود حک کنند تا طلای ایرانی از خارجی متمایز شود. حروف اختصاری شهرهای اصلی تولیدکننده عبارتند از:
- T برای تهران
- E برای اصفهان
- M برای مشهد
معمولا در کنار این حروف، یک عدد نیز حک می‌شود که شماره واحد صنفی تولیدکننده را نشان می‌دهد و وجود این کدها بیانگر تولید قطعه در ایران است.
تشخیص روش ساخت با کد استاندارد طلا
شناسایی روش ساخت طلا با آگاهی از وجود روکش یا نحوه آبکاری تعریف می‌شود. برخی کدهای استاندارد طلا نشان می‌دهند که قطعه از فلزات دیگر ساخته شده و تنها دارای روکش طلا است:
GP :(Gold Plated) نشان می‌دهد که قطعه تنها دارای روکش طلا است و به‌صورت کامل از طلا ساخته نشده است.
HGP :(Heavy Gold Plated) نشان‌دهنده روکش طلای ضخیم‌تر از حد معمول است.
GF :(Gold Filled) نشان می‌دهد که قطعه با طلا پر شده است.
GE :(Gold Electroplated) نشان می‌دهد که قطعه با طلا آبکاری شده است.
روش‌های خواندن کد استاندارد طلا
برای بررسی کد استاندارد طلا، ابتدا باید به دنبال اعداد سه‌رقمی مانند ۷۵۰ یا حرف K بود که میزان عیار طلا را مشخص می‌کنند. این نشانه‌ها معمولا بر روی قسمت داخلی یا پشت مصنوعات حک می‌شوند و بیان می‌کنند که قطعه از چه میزان خلوص طلا تشکیل شده است. علاوه بر این، حروف و اعداد دیگری که همراه با کد عیار حک می‌شوند، اطلاعات تکمیلی درباره ویژگی‌های قطعه ارائه می‌کنند، از جمله رنگ طلا (سفید، زرد یا صورتی)، محل ساخت و شماره واحد تولیدی. با توجه به این نشانه‌ها می‌توان جزئیات مربوط به ترکیب، محل ساخت و روش تولید قطعه را به دقت شناسایی کرد.
نحوه دریافت کد استاندارد طلا
برای اطمینان از اصالت طلا باید کد استاندارد آن استعلام شود که روش‌های آن به شرح زیر هستند:
استعلام کد استاندارد طلا: شهروندان می‌توانند با ارسال کد GT به شماره پیامکی 10001517 (سامانه پیامکی سازمان ملی استاندارد)، از صحت پروانه استاندارد یا مجوز فرآورده‌های مشمول استاندارد اجباری مانند مصنوعات طلا آگاه شوند. در صورت معتبر نبودن کد، پیامی با عنوان «شماره سریال طلا اشتباه است» دریافت می‌شود.
طلای آب‌شده: برای این نوع طلا، می‌توان از طریق سایت اتحادیه طلا و جواهر تهران (reygiri.com) یا تماس با اتحادیه طلا و جواهر شهر محل سکونت، اصالت کد 6 رقمی حک شده بر روی آن را استعلام کرد. شماره تلفن اتحادیه طلای تهران 02188931833 است.
شمش طلا: پیگیری کد استاندارد طلا برای شمش‌ها از طریق کد سریال و کد QR که بر روی هولوگرام سه‌بعدی پشت شمش حک شده، صورت می‌گیرد. برخی سامانه‌های آنلاین نیز امکان استعلام کد شمش طلا را فراهم می‌کنند. استعلام کد استاندارد طلا به خریداران کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری اقدام به خرید طلا کنند. لیست کدهای استاندارد طلا تهران با حرف T مشخص می‌شود.
آیا کد استاندارد طلا اصالت را تضمین می‌کند؟
اگرچه درج کد استاندارد بر روی مصنوعات طلا با هدف تضمین اصالت و جلوگیری از تقلب انجام می‌شود. اما این اقدام به تنهایی نمی‌تواند صحت کامل طلای خریداری‌شده را تضمین کند. یکی از محدودیت‌ها این است که کد ممکن است در اثر استفاده طولانی مدت فرسوده شده یا اصلا از ابتدا بر روی قطعه حک نشده باشد. در چنین شرایطی نمی‌توان به طور قطع گفت که طلای فاقد کد، تقلبی است. علاوه بر این، کد نمی‌تواند تضمین کند که قطعه از طلای خالص ساخته شده یا صرفا دارای روکش طلا است. برخی افراد سودجو ممکن است مصنوعات روکش‌شده را بدون ذکر این موضوع به فروش برسانند.
محدودیت دیگر، امکان تقلب در درج عیار طلا است. گاهی تولیدکنندگان یا فروشندگان متقلب عیار بالاتری از میزان واقعی طلا را بر روی مصنوعات حک می‌کنند. هرچند طبق قوانین، سازندگان ملزم به نمایش عیار طلا تا حداکثر اختلاف ۰.۵ قیراط هستند، اما اگر عیار واقعی کمتر از حد قانونی باشد، امکان درج کد بالاتر وجود ندارد. به همین دلیل، برای اطمینان از اصالت طلا، توصیه می‌شود خرید از فروشندگان معتبر و تحت نظارت اتحادیه صنف طلا و جواهر انجام شود و همواره فاکتور رسمی و معتبر دریافت شود تا به عنوان سند معتبر خرید عمل کند.
جمع‌بندی
کد استاندارد طلا مجموعه‌ای از اعداد و حروف است که بر روی مصنوعات طلا حک می‌شود و اطلاعاتی مانند عیار، رنگ، محل ساخت و روش تولید قطعه را ارائه می‌دهد. این کد به‌عنوان شناسنامه طلا عمل کرده و به کاهش تقلب، تمایز طلای داخلی از وارداتی و تضمین نسبی اصالت کالا کمک می‌کند. با این حال، کد به تنهایی نمی‌تواند اصالت کامل طلا را تضمین کند؛ زیرا فرسایش، نبود حک صحیح یا روکش‌های غیرمشخص می‌تواند موجب ابهام شود. برای اطمینان از صحت طلا، استعلام کد استاندارد از طریق سامانه‌های معتبر و خرید از فروشندگان رسمی و دارای فاکتور قانونی ضروری است. به این ترتیب، کد استاندارد طلا نقش مهمی در شناسایی، اطمینان از کیفیت و حفظ حقوق خریدار ایفا می‌کند.
