فرگمنت (Fragment) چیست؟ | راهنمای بازار رسمی تلگرام برای دارایی‌های دیجیتال
فرگمنت (Fragment)، یک پلتفرم غیرمتمرکز و بازار رسمی و آنلاین تلگرام برای خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد این پیام‌رسان است. این دارایی‌ها شامل موارد خاصی مانند نام‌های کاربری جذاب (کلکسیونی) و شماره‌های مجازی ناشناس با پیش‌شماره +888 می‌شود که مالکیت آن‌ها بر بستر بلاک‌چین تون (The Open Network – TON) برای همیشه ثبت می‌شود. تمام معاملات در این پلتفرم از طریق حراج یا فروش مستقیم و با استفاده از رمزارز تون‌کوین (Toncoin) صورت می‌پذیرد. علاوه بر این، فرگمنت نقش درگاه پرداخت رسمی تلگرام را نیز ایفا می‌کند و امکان خرید خدماتی چون اشتراک پرمیوم و تبلیغات را با همین رمزارز فراهم می‌سازد. به این ترتیب، فرگمنت با تکیه بر پایگاه کاربری میلیاردی تلگرام، یک اکوسیستم اقتصادی کاملا جدید و بومی را در دل این پیام‌رسان ایجاد کرده است.
تاریخچه فرگمنت
داستان فرگمنت با تاریخ پر فراز و نشیب پروژه بلاک‌چین تلگرام گره خورده است. درک این پیشینه برای فهم جایگاه استراتژیک فرگمنت ضروری است.
پروژه شبکه باز تلگرام
در سال ۲۰۱۸، پاول و نیکولای دوروف، بنیان‌گذاران تلگرام، پروژه بلندپروازانه‌ای به نام شبکه باز تلگرام (Telegram Open Network) را معرفی کردند. هدف اصلی، ساخت یک بلاک‌چین سریع، مقیاس‌پذیر و یکپارچه با پیام‌رسان تلگرام بود تا با استفاده از پایگاه کاربری عظیم آن، پذیرش انبوه ارز دیجیتال جدیدی به نام گرام (Gram) را ممکن سازد. این پروژه با جذب سرمایه ۱.۷ میلیارد دلاری در یک عرضه خصوصی، توجه جهانی را به خود جلب کرد.
ممانعت SEC و تولد دوباره توسط جامعه
در اکتبر ۲۰۱۹، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) با طرح یک شکایت حقوقی، فروش توکن‌های گرام را مصداق عرضه ثبت‌نشده اوراق بهادار دانست و پروژه را متوقف کرد. این چالش حقوقی در نهایت تلگرام را مجبور کرد تا در سال ۲۰۲۰ رسما از پروژه کناره‌گیری کند و سرمایه جذب‌شده را به سرمایه‌گذاران بازگرداند.
با این حال، تلگرام در یک اقدام مهم، کدهای منبع پروژه را به صورت متن‌باز (Open Source) منتشر کرد. این تصمیم به جامعه‌ای از توسعه‌دهندگان مستقل اجازه داد تا پروژه را با نام جدید «The Open Network» و با رمزارز بومی تون‌کوین (Toncoin) احیا کنند. این حرکت، پروژه را از یک طرح متمرکز به یک اکوسیستم جامعه‌محور و مقاوم در برابر فشارهای خارجی تبدیل کرد.
راه‌اندازی فرگمنت
در اکتبر ۲۰۲۲، تلگرام با راه‌اندازی پلتفرم فرگمنت، بازگشتی استراتژیک به اکوسیستم TON داشت. فرگمنت به عنوان بازار رسمی و مورد تایید تلگرام برای معامله دارایی‌های دیجیتال معرفی شد. این حرکت، تلگرام را قادر ساخت تا بدون درگیری مستقیم قانونی، از مزایای فناوری بلاک‌چینی که خود طراحی کرده بود، بهره‌برداری کند و یک مدل درآمدی نوآورانه مبتنی بر مالکیت واقعی دارایی‌های دیجیتال، برای کاربران خود ایجاد کند.
پلتفرم فرگمنت چگونه کار می‌کند؟
فرگمنت یک بازار کاملا مبتنی بر بلاک‌چین است که تمامی تراکنش‌ها در آن به صورت شفاف، امن و بدون واسطه انجام می‌شود. عملکرد این پلتفرم بر پایه چند جزء کلیدی استوار است.
تمام عملیات‌ها در فرگمنت بر روی بلاک‌چین TON اجرا می‌شود. این بلاک‌چین لایه ۱ به دلیل معماری مبتنی بر شاردینگ پویا (Dynamic Sharding)، قادر به پردازش حجم بسیار بالایی از تراکنش‌ها با سرعت زیاد و کارمزد پایین است. تمام معاملات، از ثبت پیشنهاد در حراج گرفته تا انتقال نهایی مالکیت، به صورت آنچین (On-chain) ثبت می‌شوند که شفافیت و تغییرناپذیری آن‌ها را تضمین می‌کند. برای تعامل با این پلتفرم، کاربران نیازمند یک کیف پول سازگار با رمزارز تون‌کوین مانند کیف پول تون کیپر (Tonkeeper) یا کیف پول داخلی تلگرام (@wallet) هستند.
فرایند معامله دارایی‌های کلکسیونی در فرگمنت
لازم به ذکر است که این بخش، به طور مشخص به نحوه معامله دارایی‌های کلکسیونی (مانند نام کاربری) بین کاربران می‌پردازد. خرید مستقیم خدمات تلگرام (مانند استارز) فرایند ساده‌تری دارد که تنها به پرداخت از طریق کیف پول محدود می‌شود.
- تامین موجودی و اتصال کیف پول: کاربر ابتدا کیف پول تون (Ton) خود را با رمزارز تون‌کوین شارژ کرده و سپس آن را به همراه حساب تلگرام خود به پلتفرم فرگمنت متصل می‌کند.
- شرکت در حراج یا خرید مستقیم: پس از اتصال، کاربر می‌تواند برای دارایی مورد نظر خود در حراج پیشنهاد قیمت ثبت کند یا آن را با قیمت ثابت به صورت مستقیم خریداری کند.
- تسویه خودکار توسط قرارداد هوشمند: پس از موفقیت در معامله، قرارداد هوشمند به طور خودکار مالکیت NFT را به خریدار و مبلغ تون‌کوین را (پس از کسر کارمزد) به فروشنده منتقل می‌کند.
- تخصیص دارایی به تلگرام: در نهایت، دارایی جدید خریداری شده در بخش «My Assets» در فرگمنت نمایش داده می‌شود و کاربر می‌تواند آن را به پروفایل، کانال یا گروه تلگرامی مورد نظر خود اختصاص دهد.
دارایی‌ها و خدمات قابل معامله در فرگمنت
فرگمنت یک سبد متنوع از دارایی‌ها و خدمات دیجیتال را ارائه می‌دهد که آن را به مرکز اقتصادی تلگرام تبدیل کرده است. این خدمات یک چرخه اقتصادی خودکفا ایجاد می‌کنند که در آن، کاربر می‌تواند با فروش یک نام کاربری، تون‌کوین به دست آورد و سپس از آن برای خرید اشتراک پرمیوم یا اجرای کمپین تبلیغاتی استفاده کند.
| سرویس/دارایی | نوع | عملکرد | روش معامله |
|---|---|---|---|
| نام‌های کاربری کلکسیونی | توکن غیرمثلی (NFT) | هویت دیجیتال، برندسازی، سرمایه‌گذاری | حراج عمومی یا فروش مستقیم |
| شماره‌های مجازی ناشناس | توکن غیرمثلی (NFT) | افزایش حریم خصوصی، ثبت‌نام بدون سیم‌کارت | فروش مستقیم (در گذشته) یا بازار ثانویه |
| تلگرام پرمیوم | اشتراک ویژه | دسترسی به ویژگی‌های پیشرفته تلگرام | خرید مستقیم با تون‌کوین |
| تبلیغات تلگرام | اعتبار تبلیغاتی | اجرای کمپین‌های تبلیغاتی در کانال‌ها | واریز بودجه کمپین با تون‌کوین |
| استارز تلگرام | ارز درون‌برنامه‌ای | پرداخت به ربات‌ها و مینی اپلیکیشن‌ها | خرید با تون‌کوین یا تبدیل درآمد (استارز) به تون‌کوین |
نام‌های کاربری کلکسیونی (Collectible Usernames)
فرگمنت می‌تواند نام‌های کاربری تلگرام را به توکن‌های غیرمثلی (NFT) تبدیل کند و از این طریق آن‌ها را از یک شناسه ساده به یک دارایی دیجیتال قابل معامله با مالکیت قطعی تبدیل می‌کند. مالکان می‌توانند این نام‌ها را به پروفایل شخصی، کانال‌ها یا گروه‌های عمومی خود اختصاص دهند. روش اصلی فروش، حراج عمومی است که معمولا ۷ روز طول می‌کشد. پلتفرم ۵ درصد کارمزد از قیمت نهایی فروش دریافت می‌کند. با این حال، برای اولین فروش یک نام کاربری معمولی، ۵ تون‌کوین هزینه تبدیل یک‌باره کسر می‌شود.
شماره‌های مجازی ناشناس (Anonymous Numbers)
در دسامبر ۲۰۲۲، تلگرام شماره‌های مجازی با پیش‌شماره +888 را معرفی کرد. این شماره‌ها که به صورت NFT در فرگمنت فروخته می‌شوند، به کاربران اجازه می‌دهند بدون نیاز به سیم‌کارت فیزیکی، یک حساب تلگرام ایجاد کنند و حریم خصوصی خود را به شکل چشمگیری افزایش دهند. این شماره‌ها صرفا برای ثبت‌نام و دریافت کدهای ورود در تلگرام کاربرد دارند. اگرچه فروش اولیه آن‌ها توسط تلگرام متوقف شده است، اما همچنان در بازار ثانویه فرگمنت بین کاربران معامله می‌شوند.
خدمات و ارز مجازی تلگرام
فرگمنت به‌عنوان پلتفرم رسمی و اصلی برای پرداخت‌های داخل اکوسیستم تلگرام عمل می‌کند.
- تلگرام پرمیوم: در فرگمنت، کاربران می‌توانند اشتراک پرمیوم را برای خود یا دیگران با استفاده از تون‌کوین خریداری کنند. این روش، محدودیت‌های پرداخت در برخی مناطق را دور می‌زند.
- تبلیغات تلگرام: برای انجام تبلیغات در تلگرام، تبلیغ‌کنندگان هزینه تبلیغات خود را با رمزارز تون‌کوین پرداخت می‌کنند. این پرداخت به صورت رسمی و مستقیم از طریق پلتفرم فرگمنت انجام می‌شود.
- استارز تلگرام (Telegram Stars): این ارز مجازی برای پرداخت‌های خرد درون ربات‌ها و مینی اپلیکیشن‌ها استفاده می‌شود. کاربران می‌توانند استارز را با تون‌کوین بخرند و توسعه‌دهندگان نیز درآمد استارز خود را از طریق فرگمنت به تون‌کوین تبدیل کنند.
جمع‌بندی
در پایان، می‌توان گفت فرگمنت بیش از یک بازار ساده، یک نوآوری استراتژیک از سوی تلگرام است. این پلتفرم دو نقش کلیدی را ایفا می‌کند: از یک سو، به عنوان بازاری غیرمتمرکز، مالکیت واقعی دارایی‌های دیجیتال مانند نام‌های کاربری را برای کاربران امکان پذیر می‌کند و از سوی دیگر، زیرساخت پرداخت رسمی برای خدمات اکوسیستم تلگرام (مانند پرمیوم و تبلیغات) محسوب می‌شود. در نهایت، این پلتفرم با تبدیل هویت دیجیتال به یک دارایی قابل معامله، پایه‌های یک اقتصاد بومی و پویا را در یکی از بزرگترین شبکه‌های اجتماعی جهان بنا نهاده است.
