بازار فارکس چیست و چگونه کار می‌کند؟
بازار فارکس، بازاری جهانی برای مبادله ارزهای خارجی است. این بازار بزرگترین بازار جهان است و معاملاتی که در آن انجام می‌شود بر قیمت بسیاری از کالاها اثرگذار است. در ادامه علاوه بر تعریف این بازار بین‌المللی، بازیگران مهم و نحوه معامله در آن تشریح شده است.
تعریف بازار فارکس
برای توصیف بازار فارکس به زبان ساده باید گفت که معاملات بازار فارکس مشابه صرافی‌هایی است که هنگام سفر به خارج از کشور نیازهای ارزی افراد را مرتفع می‌کند. در این بازار یک معامله‌گر، ارزی را می‌خرد و ارز دیگری را می‌فروشد، این در حالی است که نرخ ارز دائما بر اساس عرضه و تقاضا در نوسان است.
ارزها در بازار ارزی مبادله می‌شوند؛ یک بازار جهانی که از دوشنبه تا جمعه 24 ساعته باز است. تمام معاملات فارکس در خارج از بورس (OTC) انجام می‌شود، به این معنی که هیچ صرافی فیزیکی برای آن وجود ندارد (برخلاف سهام که کارگزاری‌های مرکزی و قانون‌گذار دارد). همچنین به جای یک صرافی مرکزی، یک شبکه جهانی از بانک‌ها و سایر موسسات مالی بر بازار فارکس نظارت دارند.
اکثر فعالیت‌های تجاری در بازار فارکس بین معامله‌گران نهادی، مانند افرادی که برای بانک‌ها، مدیران صندوق‌ها و شرکت‌های چند ملیتی کار می‌کنند، صورت می‌گیرد. این معامله‌گران لزوما قصد ندارند از معاملات ارزی کسب سود کنند و ممکن است صرفا با گمانه‌زنی در مورد نوسانات آتی نرخ از سرمایه خود محافظت کنند. البته در برخی مواقع نقش منافع شخصی و انتفاع سود نیز پررنگ می‌شود.
برای مثال، یک معامله‌گر فارکس که قصد تجارت در اروپا را دارد، در صورتی که معتقد باشد ارزش دلار در برابر یورو تقویت می‌شود، ممکن است دلار آمریکا را بخرد و یورو را بفروشد. در این حالت می‌تواند در آینده یورو بیشتری بخرد. این کار پوششی برای محافظت از سرمایه اولیه این معامله‌گر برای تجارت با اروپا است.
- مقاله پیشنهادی: بورس نیویورک
بازیگران اصلی بازار فارکس
هدف اصلی بازار فارکس تسهیل روند تجارت جهانی است. البته معامله‌گران خرد جهت انتفاع از سودی که ماحصل اسپرد دو نرخ است، در بازار فارکس معامله می‌کنند. چندین گروه متمایز از معامله‌گران دارد که در ادامه آورده شده است:
بانک‌ها: بزرگترین گروه معامله‌گران بازار های فارکس از نظر کل ارزش دلاری معاملاتی، بانک‌های تجاری و سرمایه‌گذاری هستند. بانک‌ها برای تسهیل روند تجارت مشتریان خود حجم و ارزش زیادی از معاملات ارزی را از طرف آنها انجام می‌دهند. آنها همچنین به عنوان سازندگان و معامله‌گران بزرگ این بازار شناخته می‌شوند.
دولت‌ها: دولت‌ها از طریق بانک‌های مرکزی از دیگر بازیگران اصلی بازار جهانی فارکس هستند. بانک مرکزی یک کشور معمولا برای حفظ ارزش نسبی پول و کنترل تورم یا بهبود تراز تجاری کشور همواره در تلاش است. مداخلات بانک مرکزی در بازار ارز کاملا سیاست‌محور است.
شرکت‌ها: شرکت‌های بزرگی که در سطح بین‌المللی فعالیت می‌کنند نیز به طور قابل‌توجهی در معاملات فارکس مشارکت دارند و سالانه تا صدها میلیارد دلار معامله می‌کنند. شرکت‌ها می‌توانند از بازار های فارکس برای محافظت از عملیات تجاری اولیه خود در کشورهای خارجی استفاده کنند. برای مثال، اگر یک شرکت مستقر در ایالات متحده بخواهد معاملات تجاری بزرگی را به دلار سنگاپور انجام دهد، ممکن است با خرید این جفت ارز، سرمایه اولیه خود را در برابر کاهش ارزش نسبی دلار سنگاپور محافظت کند.
معامله‌گران خرد: آخرین گروه، معامله‌گران خرد فارکس هستند، معامله‌گرانی که جهت کسب سود در بازار فارکس سرمایه‌گذاری می‌کنند. از مدیران حرفه‌ای صندوق‌های سرمایه‌گذاری گرفته تا سرمایه‌گذاران کوچک فردی با سطوح بسیار متفاوتی از مهارت، دانش و منابع به فارکس می‌آیند و با استراتژی‌های متفاوت معامله می‌کنند.
اهمیت فارکس در تجارت چیست؟
در حالی که یک سرمایه‌گذار خرد به دلیل ریسک بالای بازار فارکس بهتر است در این بازار فعالیت نکند، اما معامله در بازار فارکس برای مسافران، صادرکنندگان، واردکنندگان و به طور کلی تمامی تاجرها بسیار حائز اهمیت است. بازار جهانی فارکس تجارت را تسهیل و مشکلات ارزی که به دلیل نوسانات قیمتی ایجاد می‌شود، را برطرف می‌کند.
برای مثال، اگر ارزش دلار آمریکا نسبت به یورو تقویت شود، سفر به خارج از کشور (دلارهای آمریکا می‌تواند یورو بیشتری بخرد) و کالاهای وارداتی (از ماشین گرفته تا لباس) ارزان‌تر خواهد بود. از طرف دیگر، وقتی دلار تضعیف شود، سفر به خارج از کشور و واردات کالا گران‌تر خواهد بود اما شرکت‌هایی که کالا به خارج صادر می‌کنند، سود خواهند برد.
اصطلاحات مهم در بازار فارکس
هر بازاری زبان مخصوص به خود را دارد. در ادامه اصطلاحاتی که در بازار فارکس رایج است، تشریح شده است:
جفت ارز: تمام معاملات فارکس شامل یک جفت ارز است. علاوه بر ارزهای رایج، ارزهای کشورهای در حال توسعه نیز معامله می‌شوند. جفت ارز در واقع معامله دو ارز متفاوت با یکدیگر است که قیمت یک ارز در مقابل ارزی دیگر مشخص می‌شود.
پیپ: پیپ به کوچکترین تغییر قیمت ممکن در یک جفت ارز اشاره دارد. از آنجایی که قیمت‌های فارکس حداقل تا چهار رقم اعشار محاسبه می‌شود، در نتیجه یک پیپ برابر با 0.0001 است.
اسپرد پیشنهاد و درخواست: مانند سایر دارایی‌ها (سهام و…)، نرخ‌های مبادله بر اساس حداکثر مبلغی که خریداران مایل به پرداخت برای یک ارز هستند (پیشنهاد) و حداقل مقداری که فروشندگان برای فروش نیاز دارند، تعیین می‌شود. تفاوت بین این دو مقدار و معاملات ارزشی که نهایتا در آن انجام می‌شود، اسپرد قیمت پیشنهادی است.
لات (Lot): بازار فارکس توسط چیزی که به عنوان lot شناخته می‌شود یا یک واحد استاندارد ارز معامله می‌شود. اندازه لات معمولی 100,000 واحد ارز است، اگرچه لات‌های خرد (1,000) و مینی (10,000) نیز برای معامله در دسترس هستند.
اهرم و مارجین: با توجه به حجم بالای معاملات، برخی از معامله‌گران گاهی حاضر نیستند که پول زیادی برای انجام یک معامله بگذارند. اهرم، به عنوان اصطلاح دیگر برای استقراض پول، به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا بدون پول مورد نیاز در بازار فارکس شرکت و میزان سود خود را بیشتر کنند. در این بین طبیعتا میزان زیان نیز بیشتر خواهد شد. معامله‌گران برای استفاده از اهرم مالی باید مقداری پول را به عنوان سپرده (وجه تضمین) یا آنچه به عنوان مارجین شناخته می‌شود، در حسابی مشخص ذخیره کنند.
نحوه معامله ارزها در بازار فارکس
در بازار جهانی فارکس به همه ارزها یک کد سه حرفی بسیار شبیه به نماد سهام اختصاص داده می‌شود. در حالی که بیش از 170 ارز در سراسر جهان وجود دارد، دلار آمریکا (USD) در اکثر معاملات فارکس دخیل است، بنابراین دانستن کد آن بسیار حائز اهمیت است. دومین ارز محبوب در بازار فارکس، یورو (EUR) است، ارزی که در 19 کشور اتحادیه اروپا پذیرفته شده است. سایر ارزهای اصلی، به ترتیب محبوبیت شامل ین ژاپن (JPY)، پوند بریتانیا (GBP)، دلار استرالیا (AUD)، دلار کانادا (CAD)، فرانک سوئیس (CHF) و دلار نیوزیلند (NZD) هستند.
تمام معاملات بازارهای فارکس به صورت ترکیبی از دو ارز در حال مبادله بیان می‌شود. هفت جفت ارز زیر حدود 75 درصد از حجم بازار فارکس را از نظر معاملات تشکیل می‌دهند:
EUR/USD
USD/JPY
GBP/USD
AUD/USD
USD/CAD
USD/CHF
NZD/USD
نحوه قیمت‌گذاری ارزها در بازار فارکس
هر جفت ارز نشان‌دهنده نرخ فعلی مبادله دو ارز است. در ادامه نحوه تفسیر این اطلاعات با استفاده از EUR/USD (نرخ مبادله یورو به دلار ) به عنوان مثال آورده شده است:
EUR/USD
واحد پول سمت چپ (یورو) ارز پایه و واحد پول سمت راست (دلار آمریکا) ارز مظنه است. نرخ مبادله نشان‌دهنده این است که چه مقدار از ارز مظنه برای خرید 1 واحد از ارز پایه مورد نیاز است. در نتیجه، ارز مبنا همیشه به صورت 1 واحد بیان می‌شود، در حالی که ارز مظنه بر اساس بازار فعلی و میزان مورد نیاز برای خرید 1 واحد از ارز پایه متفاوت است. اگر نرخ مبادله این دو ارز 1.2 باشد، به این معنی است که 1 یورو توانایی خرید 1.20 دلار آمریکا را دارد یا به عبارت دیگر، خرید 1 یورو 1.20 دلار هزینه دارد.
وقتی نرخ مبادله افزایش می‌یابد، به این معنی است که ارزش ارز پایه نسبت به ارز مظنه افزایش یافته است، زیرا 1 یورو دلار بیشتری می‌خرد و برعکس، اگر نرخ مبادله کاهش یابد، به این معنی است که ارزش ارز پایه کاهش یافته است.
نکته مهم آن است که جفت ارزها معمولا ابتدا با ارز پایه و در مرحله دوم با ارز مظنه ارائه می‌شوند، اگرچه یک قرارداد تاریخی برای نحوه بیان برخی از جفت ارزها وجود دارد. به عنوان مثال، تبدیل USD به EUR به عنوان EUR/USD ذکر شده است، اما USD/EUR درست نیست.
اهمیت اهرم در بازار فارکس
یکی از جذابیت‌های بزرگ در معاملات بازار جهانی فارکس، استفاده از اهرم است. اهرم در معاملات فارکس به این صورت است که معامله‌گران با وام گرفتن از یک کارگزار، می‌توانند موقعیت‌های بزرگ‌تری را با یک ارز ایجاد کنند. در نتیجه، اهرم بازده ناشی از حرکت‌های قیمتی مطلوب در نرخ مبادله ارز را افزایش می‌دهد. با این حال، اهرم یک شمشیر دو لبه است، به این معنی که می‌تواند ضررها را نیز افزایش دهد. بنابراین بسیار مهم است که معامله‌گران فارکس یاد بگیرند که چگونه اهرم را مدیریت کنند و از استراتژی‌های مدیریت ریسک برای کاهش ضررهای فارکس استفاده کنند.
انواع اصطلاحات اهرمی
مارجین یک حساب نزد کارگزاران است که معامله‌گر می‌تواند اعتبار مورد نیاز خود را دریافت کند. برای استفاده از اهرم در معاملات، مارجین اولیه مورد نیاز هر کارگزار بسته به اندازه معامله ممکن است که متفاوت باشد. اگر سرمایه‌گذار 100,000 دلار جفت ارز EUR/USD بخرد، ممکن است از او خواسته شود که 1000 دلار را به عنوان مارجین در حساب نگه دارد. به عبارت دیگر، مارجین مورد نیاز 1 درصد یا (1000/100,000 دلار) خواهد بود.
نسبت‌های اهرمی نشان می‌دهد که اندازه معامله در نتیجه مارجین سپرده شده توسط کارگزار تا چقدر بزرگ می‌شود. با استفاده از مثال بالا، نسبت اهرم برای معامله برابر با 100:1 (100000 دلار / 1000 دلار) خواهد بود. به عبارت دیگر، برای یک سپرده 1000 دلاری، یک سرمایه‌گذار می‌تواند 100،000 دلار در یک جفت ارز خاص معامله کند.
در تصویر ذیل نمونه‌هایی از الزامات مارجین و نسبت‌های اهرمی در بازار فارکس آورده شده است:
انواع بازار های فارکس
عمده معاملات بازار فارکس با هدف مبادله ارز برای تجارت انجام نمی‌شود، بلکه مانند معاملات سهام ممکن است با هدف کسب سود از اختلاف قیمت‌های برآورده شده با نرخ‌های فعلی باشد. مشابه معامله‌گران سهام، معامله‌گران فارکس تلاش می‌کنند ارزهایی را خریداری کنند که تصور دارند، ارزش آنها نسبت به سایر ارزها افزایش می‌یابد یا از شر ارزهایی که بر اساس پیش‌بینی‌ها قدرت خرید آنها را کاهش می‌دهد، خلاصی یابند.
سه بازار برای معامله در بازار فارکس وجود دارد که معامله‌گران با اهداف متفاوت را در خود جای می‌دهد:
بازار نقدی: بازار نقدی، بازار اصلی فارکس است که در آن جفت ارزها مبادله می‌شوند و نرخ‌های مبادله بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند.
بازار فوروارد: معامله‌گران فارکس می‌توانند به جای انجام یک معامله در زمان حاضر، با انعقاد قراردادی خصوصی با معامله‌گر دیگر و توافق بر مقدار و نرخ ارز در تاریخ آینده، معامله کنند. این قراردادها قابل تنظیم هستند و اغلب برای معاملات سفارشی استفاده می‌شوند.
بازار آتی: در این بازار به طور مشابه با بازار فوروارد، معامله‌گران می‌توانند با انعقاد یک قرارداد استاندارد برای خرید یا فروش (حجم، ارزش و… به صورت از قبل تعیین شده است) در تاریخی در آینده معامله کنند.
بازارهای آتی و فوروارد عمدتا توسط معامله‌گران بازار فارکس استفاده می‌شود که می‌خواهند از اختلاف قیمت آتی یک ارز با قیمت فعلی کسب سود کنند. نرخ ارز در این بازارها بر پایه قیمت‌ها در بازار نقدی مشخص می‌شود.
استراتژی‌های معاملاتی در بازار فارکس
دو رویکرد استراتژیک تحلیل بنیادی و تکنیکال برای معامله در بازار جهانی فارکس وجود دارد که در ادامه تشریح شده است:
استراتژی تحلیل بنیادی در معاملات فارکس
معاملات تحلیل بنیادی عموما مورد علاقه معامله‌گران با دید بلندمدت است؛ کسانی که خرید (یا فروش) می‌کنند و یک جفت ارز را برای مدت زمان طولانی نگه می‌دارند. تحلیل بنیادی تحلیلی است که بر پایه شرایط اقتصادی، هم در کشورهای خاص و هم در سطح جهانی استوار است. در اکثر روزهای معاملاتی، گزارش‌های اقتصادی مختلفی از کشورهای مختلف جهان منتشر می‌شود که نشانه‌های مثبت یا منفی که از چنین گزارش‌هایی به دست می‌آیند، محرک اصلی تغییرات عمده در نرخ جفت ارزها هستند. به عنوان مثال، اگر چندین گزارش مثبت در مورد اقتصاد بریتانیا در یک بازه زمانی سه ماهه منتشر شود، احتمالاً ارزش پوند را در برابر سایر ارزها مانند یورو و دلار افزایش می‌دهد.
در میان مهم‌ترین گزارش‌های اقتصادی منتشر شده، گزارش‌هایی که بیشترین تاثیر را بر بازار ارز دارند، می‌توان به تولید ناخالص داخلی (GDP)، شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI)، شاخص قیمت تولیدکننده (PPI)، گزارش‌های مختلف اشتغال و اعتماد مصرف‌کننده و تصمیمات سیاستی بانک‌های مرکزی اشاره کرد.
نرخ‌های بهره که توسط بانک مرکزی یک کشور تعیین می‌شود، عامل اصلی در تعیین ارزش نسبی یک ارز است. اگر سرمایه‌گذاران بتوانند از پول نگهداری شده در حساب‌های بهره‌دار در ایالات متحده سود بیشتری نسبت به حساب‌های بهره‌دار در سایر کشورها دریافت کنند، در این صورت دلار آمریکا جذاب‌تر می‌شود و بنابراین احتمالا ارزش آن را نسبت به سایر ارزها افزایش می‌دهد.
استراتژی تحلیل تکنیکال در معاملات فارکس
بسیاری از معامله‌گران بازار فارکس از تحلیل تکنیکال در تعیین موقعیت‌های معاملاتی استفاده می‌کنند. تحلیل تکنیکال، تجزیه و تحلیل نرخ‌ها بر اساس نمودارها و با کمک شاخص‌های فنی مختلف است که بیشتر مورد توجه معامله‌گران با نگاه کوتاه‌مدت یا روزانه است، اگرچه معامله‌گران بلندمدت نیز ممکن است از تحلیل تکنیکال استفاده کنند.
تحلیل تکنیکال، تحلیلی بر اساس حرکت قیمت گذشته یک دارایی و رفتار بازار (مانند حجم یا نوسانات) برای برآورد قیمت آن دارایی در آینده است. شاخص‌های تکنیکال شامل ابزارهای روند مانند میانگین متحرک‌ها یا شاخص‌هایی مانند اندیکاتور قدرت نسبی (RSI) است.
چه عواملی بر بازار فارکس اثرگذارند؟
نکته‌ای که در آموزش بازار فارکس باید بدان توجه داشت، شناخت عوامل اثرگذار و نحوه اثرگذاری آن بر این بازار است. همچون بسیاری از بازارها قیمت‌ها در بازار فارکس بر اساس عرضه و تقاضای فروشندگان و خریداران تعیین می‌شود. با این حال، متغیرهای کلان دیگری نیز در این بازار نقش دارند. تقاضا برای ارزهای خاص می‌تواند تحت تاثیر نرخ بهره، سیاست‌های بانک مرکزی، سرعت رشد اقتصادی و محیط سیاسی یک کشور قرار گیرد.
بازار فارکس 24 ساعت شبانه روز و پنج روز هفته (آخر هفته‌ها معاملات بسیار اندکی انجام می‌شود و عمق بازار بسیار کم است) باز است که این امر به معامله‌گران این فرصت را می‌دهد تا نسبت به اخبار اثرگذار واکنش نشان دهند. از آنجایی که بسیاری از معاملات ارز بر روی سفته‌بازی یا پوشش ریسک متمرکز است، برای معامله‌گران مهم است که از عواملی که بر بازار اثرگذار است و می‌تواند باعث افزایش قیمت ارزها شود، آگاه باشند.
ریسک‌های معاملات در بازار فارکس
بازار فارکس به خودی خود ریسک چندانی ندارد، اما با توجه به این‌که معاملات فارکس نیاز به اهرم دارد و معامله‌گران از مارجین استفاده می‌کنند، ریسک معاملات در این بازار افزایش می‌یابد. قیمت ارزها دائما در حال نوسان است و استفاده از اهرم در این شرایط همچون شمشیر دو لبه است، زیرا می‌تواند سود را افزایش دهد. با این حال، می‌تواند زیان‌ها را حتی از مبلغ اولیه وام گرفته شده بیشتر کند. علاوه بر این، اگر ارزش یک ارز بیش از حد کاهش یابد، کاربران اهرمی خود را در معرض تماس‌های مارجین قرار می‌دهند که ممکن است آنها را مجبور کند اوراق بهادار خریداری شده خود را با وجوه استقراضی با ضرر بالا بفروشند.
علاوه بر همه این‌ها، باید به خاطر داشت که کسانی که ارزهای خارجی را معامله می‌کنند، همچون ماهی‌های کوچکی هستند که در حوضچه‌ای از معامله‌گران ماهر و حرفه‌ای شنا می‌کنند، بنابراین همواره باید محتاط بود. کمیسیون بورس و اوراق بهادار در مورد کلاهبرداری بالقوه یا اطلاعاتی که می‌تواند برای معامله‌گران جدید گیج‌کننده باشد، همواره هشدار می‌دهد.
نکته بسیار خوب آن است که تجارت در بازار فارکس در بین سرمایه‌گذاران فردی نسبت به نهادی چندان رایج نیست. در واقع، تجارت خرده‌فروشی (معمولا تجارت توسط افراد غیرحرفه‌ای) تنها 5.5 درصد از کل بازار جهانی فارکس را تشکیل می‌دهد. ارقام DailyForex نشان می‌دهند، برخی از کارگزاران آنلاین بزرگ معاملات فارکس را ارائه نمی‌دهند.
علاوه بر این، از معدود معامله‌گران خرده‌فروشی که در معاملات فارکس شرکت می‌کنند، اکثر آنها برای کسب سود با فارکس تلاش می‌کنند. بنابراین تجارت فارکس نیازمند یک استراتژی است که بهتر است به متخصصان واگذار شود.
تفاوت بازار کریپتو و فارکس
معامله در بازار های فارکس با بازار کریپتو تفاوت‌های کلیدی با یکدیگر دارد که در ادامه مختصرا تشریح شده است:
ریسک: معامله در بازار کریپتو با ریسک بالاتری نسبت به معاملات فارکس همراه است.
قدمت: بازار فارکس قدیمی‌تر از کریپتو است.
حجم معاملات: حجم معاملات بازار فارکس بیشتر از بازار کریپتو است.
نقدشوندگی: بازارهای فارکس با حجم معاملات زیاد و اسپردهای محدود، نقدشوندگی بالاتری نسبت به بازار کریپتو دارند.
مقررات: فارکس به شدت تحت نظارت است، در حالی که نظارت بر بازار کریپتو کمتر است.
ساعات معاملاتی: بازارهای فارکس 24 ساعت 5 روز در هفته باز هستند، در حالی که بازارهای ارز دیجیتال در تمام روزهای هفته 24 ساعته دایر هستند.
میزان نوسانات: بازارهای کریپتو نسبت به بازارهای فارکس نوسان بیشتری دارند.
ماهیت دارایی: در بازار فارکس روی جفت‌ارزها معامله انجام می‌شود اما در بازار کریپتو یک دارایی همچون ارز دیجیتال خریداری می‌شود.
نتیجه‌گیری
بازار فارکس یکی از جذاب‌ترین بازارها برای تجار و معامله‌گران است. البته به رغم آنکه هدف این بازار تسهیل تجارت است، اما معامله‌گران خرد برای کسب سود در این بازار معامله می‌کنند. «کسب آسان پول» از معاملات فارکس می‌تواند فریبنده باشد. واقعیت این است که اکثر معامله‌گران فارکس ضرر می‌کنند و تنها درصد کمی از معامله‌گران برنده ثابت بازار معاملات ارزی هستند. کلید موفقیت در معاملات فارکس نه تنها یک استراتژی خوب و صحیح معاملاتی، بلکه نظم و انضباط معاملاتی، صبر و مدیریت ریسک است. لازم به توضیح است که معامله در بازار فارکس در کشور ایران غیرقانونی و نامشروع است، اما در سایر کشورها منعی برای معامله در این بازار وجود ندارد.
