تحلیل بازار چیست؟ آشنایی با انواع روش‌های تحلیل بازار سرمایه

تحلیل بازار یکی از مهم‌ترین اقدامات سرمایه‌گذاران پیش از ورود به بازار سرمایه یا حتی خرید یک سهم یا یک کالا است. سرمایه‌گذاران برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب و کاهش ضررهای احتمالی لازم است پیش از اقدام به انجام معاملات خود به درک و فهم درستی از آن برسند و آن هدف مربوطه را تحلیل و ارزیابی کنند. روش‌های مختلفی برای تحلیل بازار سرمایه وجود دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، تابلوخوانی و… اشاره کرد. در این مقاله سعی شده است اطلاعات جامع و کاملی در خصوص مفهوم تحلیل بازار و انواع روش‌های تحلیل در بازارهای مالی به خصوص تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال ارائه شود.

تحلیل بازار چیست؟

یکی از اقدامات مهم پیش‌ از سرمایه‌گذاری، ارزیابی و تحلیل آن است، زیرا این کار موجب شناخت بهتر آن و همچنین شناسایی پتانسیل‌های سودآوری و ریسک‌های احتمالی موجود در آن می‌شود. همچنین یک معامله‌گر پس از انجام معامله خود باید همواره در حال تحلیل بازار و بررسی رفتارهای قیمت و سایر پارامترهای تاثیر‌گذار باشد تا بتواند به درستی نقاط ورود و خروج را شناسایی و بالاترین بازدهی را کسب کند. همانطور که گفته شد سرمایه‌گذاران و معامله‌گران برای تحلیل بازار روش‌های مختلفی را با توجه به نیاز خود در نظر می‌گیرند که در ادامه به آن‌ها پرداخته شده است.

انواع روش‌های تحلیل بازار سرمایه

یکی از عواملی که در توسعه پایدار سرمایه سرمایه‌گذار در بازار بورس بسیار تاثیرگذار است، آشنایی با روش‌های تجزیه و تحلیل بورس است. همانطور که بیان شد، دو روش اصلی برای تحلیل سهام در بازار سرمایه، روش‌های تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی هستند. اما در کنار این دو روش، روش‌های دیگری مانند روان‌شناسی مالی رفتاری بازار و تابلوخوانی نیز به سرمایه‌گذاران بسیار کمک می‌کنند.

تحلیل بنیادی بورس

یکی از مهم‌ترین روش‌هایی که معامله‌گران برای تحلیل بازارهای مالی استفاده می‌کنند، تحلیل بنیادی یا فاندامنتال نام دارد. این روش، جزو بهترین و مطمئن‌ترین روش‌های تحلیل بازار بورس است. از آن‌جایی که معامله‌گران برای هر سهم ارزش ذاتی در نظر می‌گیرند، تحلیل بنیادی روشی بر مبنای محاسبه ارزش ذاتی است و هر تحلیلگر درک متفاوتی از ارزش ذاتی یک سهم دارد. بنابراین در این روش تحلیلگران به محاسبه ارزش ذاتی هر سهم از طریق بررسی عوامل موثر بر آن از جمله صنعت، وضعیت صورت‌های مالی و میزان سودآوری شرکت، محصولات و شرکت‌های تامین‌کننده مواد مورد نیاز، اقتصاد و چشم‌انداز بازار و… می‌پردازند.

برای انجام تحلیل بنیادی دو رویکرد بالا به پایین (کل به جزء) و پایین به بالا وجود دارد. همچنین متدهای مختلفی برای محاسبه ارزش‌ ذاتی سهم وجود دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره شده است:

1. ارزش‌گذاری مبتنی بر دارایی‌ها
2. ارزش‌گذاری با استفاده از ضرایب
3. ارزش‌گذاری مبتنی بر تنزیل جریان وجوه نقد
4. ارزش‌گذاری مقایسه‌ای

مزایا و معایب تحلیل بنیادی

یکی از مهم‌ترین مزایای این روش، دقیق‌بودن آن است. باتوجه به این که تحلیل بنیادی بر اساس اعداد و ارقام و فرمول‌های مشخصی انجام می‌شود، از این رو دقیق بوده و بسیار مورد توجه تحلیلگران قرار می‌گیرد. همچنین این تحلیل برای سرمایه‌گذارانی که دارای سرمایه‌های زیاد هستند، بسیار کاربردی است.

هر روش تحلیلی در کنار مزیت‌هایی که دارد، معایبی را نیز خواهد داشت. از معایب این روش به زمان‌بر بودن و همچنین دشوار بودن محاسبات آن می‌توان اشاره کرد. همچنین برای انجام این تحلیل، افراد نیازمند اطلاعات مالی هستند که بررسی آن‌ها به دانش زیاد و تسلط کافی نیازمند است. بنابراین عموما تحلیل بنیادی برای کسانی مفید است که دانش و تخصص کافی داشته باشند.

برای آشنایی بیشتر با این روش و انواع رویکردهای آن، مطالعه مقاله تحلیل بنیادی در بورس چیست پیشنهاد می‌شود.

تحلیل تکنیکال بازار سرمایه

قیمت دارایی یا قیمت یک سهم همواره در حال تغییر است و ثابت نمی‌ماند، بنابراین بسیاری از تحلیلگران به دنبال بررسی تاریخچه قیمت و روند آن هستند. تحلیل تکنیکال یکی از روش‌های تحلیل بازار‌های مالی است که بر اساس مطالعه و بررسی قیمت و حجم معاملات در آن بازار است که به پیش‌بینی آینده قیمت می‌پردازد. در حالت کلی در میان تحلیلگران تکنیکال تفکری وجود دارد که می‌گوید برای هر چیزی که دارای قیمت و روند است، مانند نفت، می‌توان از تحلیل تکنیکال استفاده کرد. بنابراین روش نامبرده در تمامی بازارهای مالی از جمله بورس، ارز، فارکس و همچنین بازاهای بورس کالا قابل استفاده است.

در حالت کلی تحلیل تکنیکال بر سه اصل مهم بنا شده است که عبارت است از:

1. همه چیز در قیمت لحاظ شده است.
2. قیمت‌ها بر اساس روندها حرکت می‌کنند.
3. تاریخ تکرار می‌شود.

بر اساس سه اصل فوق، تکنیکالیست‌ها از نمودار قیمتی استفاده می‌کنند و از این طریق اطلاعات مانند روند تغییرات قیمت طی یک بازه زمانی، واکنش‌های قبل و بعد از رویدادهای مهم، قدرت نسبی یک سهم نسبت به کل بازار، میزان نوسانات در گذشته و حال و همچنین حجم و مبالغ معاملات تاریخی است، بدست می‌آورند. به عبارت ساده‌تر، تحلیل تکنیکال یک روش پیش‌بینی قیمت است که از نمودار قیمت‌های گذشته استفاده می‌کند.

همه تحلیلگران این روش معتقدند که تغییرات قیمت تابعی از عرضه و تقاضا است، بنابراین تحلیل تکنیکال را می‌توان یکی از روش‌های تحلیل بازار بورس برای بررسی عرضه و تقاضای سهام دانست.

مزایا و معایب تحلیل تکنیکال

استفاده از تحلیل تکنیکال دارای مزیت‌هایی است که در ادامه به آن اشاره شده است:

1. قابل استفاده در تمام بازارهای مالی
2. شناسایی زمان مناسب برای ورود یا خروج از معامله در کوتاه‌ترین زمان
3. نیاز به هزینه و زمان کم برای یادگیری

همچنین از معایب این روش تحلیلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. خطاهای بیشتر در مقایسه با تحلیل بنیادی
2. گسترده‌بودن نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال و سردرگم‌شدن تکنیکالیست

تابلوخوانی

یکی دیگر از روش‌های مهم در تحلیل بازار بورس، روش تابلوخوانی است. هر سرمایه‌گذاری که در بازار بورس فعالیت می‌کند باید قادر به خواندن تابلوی بورس باشد. هدف از انجام این روش، تجزیه و تحلیل معاملات انجام‌شده یک سهم مانند میزان خرید و فروش سهامداران حقیقی و حقوقی، حجم معاملات و… است. در واقع تابلوی بورس اطلاعات جامعی از یک سهم شامل قیمت سهم، وضعیت معامله حقیقی و حقوقی، ارزش بازار، حجم معاملات و… در اختیار سرمایه‌گذاران می‌گذارد. بنابراین با مشاهده و بررسی هر پارامتر این جدول می‌توان به دید نسبتا خوبی از آن سهم رسید. لازم به ذکر است آموزش تابلوخوانی نیاز به زمان زیادی ندارد و همه افراد به راحتی می‌توانند آن را فرا بگیرند.

• لازم به ذکر است معامله‌گران می‌توانند تابلو بورس را از طریق سایت TSE مشاهده کنند.

روانشناسی بازار

تحلیلگران بهتر است در کنار آموزش سایر روش‌های تحلیل بازار، به آموزش روانشناسی بازار نیز بپردازند. روانشناسی بازار به ارزیابی رفتار و تصمیم‌گیری معامله‌گران در بازار سرمایه می‌پردازد و تاثیر عوامل روانی، شناختی و هیجانی در تحلیل و پیش‌بینی قیمت‌ها و روندها را بررسی می‌کند. با توجه به اینکه یکی از تاثیرگذارترین عوامل بازار، رفتار معامله‌گران است، لازم است سرمایه‌گذاران نقشی که عواطف و احساسات افراد در بازارهای مالی می‌گذارند را مورد بررسی قرار دهند. مخصوصا زمانی که در صورت بروز دسته‌ای از اتفاقات، برخی از سرمایه‌گذارانی که به تازگی وارد بازار بورس شده‌اند و تجربه کافی در زمینه خرید و فروش سهام ندارند، از روی هیجان و احساسات تصمیماتی می‌گیرند که بر بازار اثرات بسیار زیادی خواهد داشت. بنابراین با استفاده از این روش ابتدا تحلیلگران به توصیف الگوهای رفتاری معامله‌گران می‌پردازند و با توجه به توصیف خود، رفتارهایی که ممکن است در زمان‌های مختلف بروز دهند را پیش‌بینی می‌کنند. در نتیجه می‌توان گفت رفتن به سراغ روانشناسی بازار و درک رفتارهای مالی تاثیر بسیار زیادی بر روی موفقیت افراد دارد.

تحلیل کمی

آخرین روش بررسی‌شده در این مقاله، تحلیل کمی نام دارد. این روش که به اختصار به آن QA نیز گفته می‌شود، مجموعه‌ای از فرمول‌های آماری و تکنیک‌های ریاضی است که با استفاده از آن‌ها می‌توان رفتارهای بازار را مدل‌سازی و ارزیابی کرد. ارزش‌گذاری اوراق مشتقه، بهینه‌سازی پرتفو و معاملات الگوریتمی از روش‌های تحلیل کمی در بازار‌های مالی هستند.

سخن آخر

در این مقاله توضیح داده شد که تحلیل بازار بورس یکی از اقدامات مهم سرمایه‌گذاران پیش از معامله است. تحلیل تکنیکال، بنیادی، روانشناسی بازار، تابلوخوانی و تحلیل کمی مهم‌ترین روش‌های تحلیل بازار سرمایه هستند. برای رسیدن به نتیجه مطلوب، بهترین راه این است که معامله‌گران به طور هم‌زمان از تحلیل‌های مختلف بهره‌مند شوند و در نهایت بااستفاده از روانشناسی بازار، سرمایه‌گذاری کنند. زیرا با بهره‌گیری از هر یک از این روش‌ها، اطلاعات مهمی را می‌توان دریافت.