آشنایی با اساسنامه شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری
شرکت‌ها کلیه خط مشی‌های خود مثل اهداف، نحوه فعالیت و… را در اساسنامه شرکت ثبت می‌کنند. همچنین یکی از مدارک مورد نیاز سازمان بورس و اوراق بهادار برای پذیرش شرکت‌ها و صندوق‌ها در سازمان، دریافت اساسنامه و امیدنامه (تکمیل‌کننده اطلاعات اساسنامه) آن‌ها است. افراد می‌توانند با مطالعه‌ی اساسنامه در خصوص شرکت‌های بورسی و فرابورسی یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری اطلاعات کسب کنند که در این مطلب به جزئیات آن پرداخته شده است.
اساسنامه چیست؟
اساسنامه شرکت‌ها: نوشتن اساسنامه برای تاسیس یک شرکت الزامی و یکی از مهم‌ترین ارکان آن است. بنابراین تهیه‌ی آن برای کلیه شرکت‌های سهامی عام یا سهامی خاص ضروری خواهد بود. در این سند خط مشی، اهداف و نحوه‌ی فعالیت شرکت، حدود وظایف هر یک از اعضای شرکت، هیئت مدیره و… نوشته می‌شود. اساسنامه باید موافق نظر موسسین و اکثریت دارندگان سهام و در خصوص پذیرش در سازمان بورس نیز باید مطابق اساسنامه نمونه شرکت‌های پذیرفته شده در آن دسته باشد.
اساسنامه صندوق‌ها: صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز ملزم به نوشتن اساسنامه و ارائه اطلاعاتی مانند روش جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران، نحوه اختصاص سود به سرمایه‌گذاران و… هستند. همچنین به تمامی مواردی که از سوی سازمان بورس تحت مواد قانونی صندوق‌های سرمایه‌گذاری ارائه شده، ملزم به رعایت آن‌ها هستند. تمامی این مواد قانونی در اساسنامه‌ی صندوق‌ها درج می‌شود تا مسیر فعالیت آن‌ها برای سرمایه‌گذاران شفاف باشد و ابهامی برای آنان باقی نماند. برای مثال در ماده سوم تمام اساسنامه‌های صندوق مواردی مثل هدف تشکیل صندوق، جمع‌آوری وجوه از سرمایه‌گذاران، نحوه اختصاص منابع به خرید انواع اوراق بهادار و… بیان شده است. در بند چهارم نیز در تمامی اساسنامه‌ها موضوع فعالیت صندوق مطرح می‌شود.
موارد ارائه شده در اساسنامه
موارد ارائه شده در اساسنامه شرکت‌ها شامل موارد زیر هستند:
- بخش اول شامل نام شرکت، موضوع آن، مدت ثبت شرکت، آدرس (شهر، خیابان، کوچه، شماره و کدپستی) مرکز اصلی شرکت و شعب آن است.
- بخش دوم شامل میزان سرمایه صاحبان سهام، پرداخت مابقی مبلغ اسمی سهام، امضای اوراق سهام و کلیه سهام شرکت توسط مدیران شرکت، صدور گواهینامه موقت سهام، غیر قابل تقسیم بودن سهام شرکت‌های سهامی خاص، انتقال سهام با نام با موافقت هیئت مدیره شرکت و وابستگی مسئولیت صاحبان سهام به مبلغ اسمی سهام آن‌ها است.
- بخش سوم شامل کاهش یا افزایش سرمایه شرکت و حق تقدم در خرید سهام جدید است.
- بخش چهارم شامل ذکر مقررات مشترک بین مجامع عمومی، شرایط مورد نیاز برای داشتن حق حضور و حق رای در مجامع عمومی، محل انعقاد مجامع عمومی و نحوه دعوت به آن، دستور و صورت جلسه‌ها، وکالت و نمایندگی قانونی شرکت، اسامی اعضای هیئت رئیسه مجمع عمومی در اساسنامه، اثر تصمیمات نمایندگان عمومی سهامداران، مجمع عمومی عادی و حد نصاب آن، تصمیمات و اختیارات مجمع عمومی عادی، تعداد سهام تضمینی پرداختی مدیران به صندوق، تعداد بازرس و نحوه انتخاب آن‌ها، تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت و موعد تنظیم ترازنامه، حساب سود زیان و تسلیم آن به بازرسان و مجمع عمومی سالانه و نحوه‌ی انحلال اختیاری شرکت، در آخر نیز چگونگی تغییر اساسنامه است.
موارد ارائه شده در اساسنامه‌ی صندوق‌ها شامل موارد زیر هستند:
اساسنامه‌ی صندوق‌ها شامل معرفی صندوق (مانند نام صندوق، داشتن مجوز برای ثبت شرکت، موضوع فعالیت و هدف اصلی از تشکیل صندوق)، واحدهای سرمایه‌گذاری، قیمت و تشریفات ابطال و صدور آن‌ها، اسامی موسسان، زمان پذیره‌نویسی اولیه، حداقل و حداکثر مبلغ مشارکت در صندوق (مانند حق تملک متولی، حسابرس و اشخاص وابسته به صندوق)، حساب‌های بانکی صندوق، ترکیب دارایی‌های آن و چگونگی استفاده از سرمایه‌ی جمع شده، مجمع صندوق شامل (زمان برگزاری مجمع و نحوه تعیین مدیر آن)، مدیران صندوق (مانند مواردی مثل متولی صندوق، حسابرس، کارگزاران)، تشریفات معاملات اوراق بهادار و مشارکت صندوق در تعهد پذیره‌نویسی، هزینه‌های صندوق (مانند کارمزد مدیر، مالیات فروش اوراق بهادار صندوق)، همچنین زمان اطلاع‌رسانی وقایع در سایت توسط مدیر صندوق و تعیین تکلیف پایان دوره یا تمدید فعالیت شرکت است.
در ادامه، فهرست نمونه اساسنامه‌ی یکی از صندوق‌های پذیرفته شده در سازمان بورس قابل مشاهده است:
تفاوت امیدنامه با اساسنامه
امیدنامه و اساسنامه دو سند بسیار مهم و لازم برای شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند و شباهت‌های زیادی با هم دارند. اما تفاوت‌هایی نیز دارند از جمله امیدنامه مکمل اساسنامه است و جزئیات بیشتری در آن ذکر می شود. امیدنامه بیشتر شبیه به نقشه‌ی راه یک شرکت یا صندوق است، که اما اساسنامه بیشتر ابعاد قانونی آن نهاد را نشان می‌دهد. همچنین برای سرمایه‌گذاران مطالعه امیدنامه از لحاظ دقت بیشتر آن نسبت به اساسنامه، اهمیت بیشتری دارد. چرا که اساسنامه‌ی صندوق‌ها طبق پیروی از اصول و قوانین سازمان بورس تا حد زیادی با هم شباهت دارند. در نهایت می‌توان به این صورت جمع‌بندی کرد که اساسنامه شامل قوانین و ارکان کلی است و امیدنامه شخصی‌سازی شده‌تر از آن تدوین می‌شود.
برای درک بهتر تفاوت امیدنامه با اساسنامه مطالعه مقاله «امیدنامه» پیشنهاد می‌شود.
جمع‌بندی
اساسنامه و امیدنامه دو گزارش مهم هستند که در اختیار افراد قرار می‌گیرند و اطلاعات لازم را در خصوص آن شرکت یا صندوق می‌دهند. در این مقاله به صورت اختصاصی به مفهوم اساسنامه و الزام داشتن آن برای تمامی شرکت‌ها و صندوق‌ها پرداخته شد. همچنین موارد ذکر شده در آن مانند خط مشی، اهداف، نحوه فعالیت و… توضیح داده شد. در آخر افراد برای دسترسی به امیدنامه یا اساسنامه هر صندوق و یا شرکت کافیست نام آن موسسه را با کلمه‌ی امیدنامه یا اساسنامه سرچ و پی دی اف آن را مطالعه کنند. همچنین تمامی این اطلاعات در سامانه کدال قابل دسترس هستند.
