حواله ارزی چیست؟ معرفی انواع و شرایط آن

انتقال ارز برای انجام امور مختلف مانند معاملات بین‌المللی، تراکنش‌های شخصی، خرید و سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر استفاده می‌شود. حواله ارزی یک روش انتقال ایمن بین کشورها است که شخص یا موسسه فرستنده می‌تواند مبلغ مورد نظر خود را به حساب شخص یا موسسه گیرنده در خارج از کشور ارسال کند. در این مقاله به معرفی حواله ارزی، جزئیات، انواع، مدارک لازم و کارمزد این روش پرداخته شده است.

تعریف حواله ارزی

حواله ارزی (Payment Order) روشی برای انتقال ارز از یک کشور به کشور دیگر است. در این روش کارگزار به درخواست مشتری، ارز را به یک کارگزار در کشور مقصد ارسال می‌کنند. حواله ارزی یک شیوه ایمن و کاربردی برای انتقال ارز در سطح بین‌الملل است. این روش برای خرید کالا، پرداخت اقساط، ارسال ارز برای شخص یا تامین مالی نزدیکان، سرمایه‌گذاری در خارج از کشور و انجام معاملات بین‌المللی کاربرد دارد.

حواله ارزی تحت نظارت قوانین بانکی و ارزی در کشورها (کشور مبدا و مقصد) انجام می‌شود. افراد می‌توانند ارز مد نظر خود را در این روش از طریق موسسات مالی، بانک‌ها و صرافی‌ها را ارسال یا دریافت کنند. همچنین معمولا یک یا دو موسسه یا بانک واسطه نیز وجود دارد و پس از بررسی و طی شدن مراحل، ارز توسط واسطه به موسسه مقصد ارسال می‌شود. به ارسال ارز در این شیوه، حواله ارزی صادره گفته می‌‌شود و همچنین دریافت آن نیز حواله ارزی وارده نام دارد.

انواع حواله ارزی بر اساس روش انتقال

حواله ارزی از طریق بانک‌ها، موسسات مالی، صرافی و همچنین پلتفرم‌های اینترنتی انجام می‌شود که در ادامه هر یک از این موارد شرح داده شده می‌شود.

حواله ارزی بانکی: در حواله ارزی بانکی (Bank Transfer) ارز از حساب بانکی شخص فرستنده به حساب گیرنده در بانک واریز می‌شود. تمامی مراحل نیز تحت قوانین بانکی انجام می‌شود.

حواله ارزی اینترنتی: در این روش مبلغ مورد نظر از طریق پلتفرم‌های آنلاین، از طرف فرستنده به مشخصات گیرنده ارسال می‌شود. یکی از معروف‌ترین پلتفرم‌های اینترنتی حواله ارزی PayPal است.
حواله ارزی با موسسات مالی: برای حواله ارزی می‌توان از طریق شرکت‌های مالی واسطه (Money Remittance Companies) اقدام کرد. این موسسات از طریق شبکه‌‌ای که دارند، انتقال ارز را انجام می‌دهند. یکی از موسسات معروف برای حواله ارزی وسترن یونیون است.

حوالی ارزی با صرافی: یکی از روش‌های رایج‌های حواله ارزی در ایران، حواله با صرافی است. فرستنده می‌تواند ارز را به صرافی تحویل دهد و گیرنده نیز با مراجعه به شعبه صرافی در کشور مقصد ارز خود را دریافت کند.

انواع حواله ارزی بر اساس سرعت انتقال

• حواله ارزی مستقیم (Telegraphic Transfer)

حواله ارزی مستقیم یا T/T سریع‌ترین روش انتقال ارز است که بین 1 تا 3 روز کاری طول می‌کشد و وجه به صورت الکترونیکی به حساب گیرنده منتقل می‌شود. این روش از طریق شبکه سوئیفت انجام می‌شود و سرعت بالایی دارد. سوئیفت (SWIFT) یا جامعه جهانی ارتباطات بین بانکی، یک شبکه ارتباطی پیشرفته است و بانک‌های سراسر جهان را از طریق کد سوئیفت یا کد شناسایی به یک‌دیگر متصل می‌کند. امکان حواله ارزی مستقیم از طریق این شبکه وجود دارد. حواله ارزی مستقیم مناسب خرید فوری کالا یا خدمات خارجی و معاملات سریع کاربرد بسیار بالایی دارد و کارمزد بیشتری نسبت به سایر روش‌ها دارد.

• حواله ارزی غیر مستقیم (Demand Draft)

حواله ارزی به روش غیر مستقیم یا D/D حدود 4 تا 7 روز زمان می‌برد و مناسب پرداخت‌هایی است که ضرورت زمانی برای آن‌ها وجود ندارد. این روش از طریق چک‌های بین‌المللی انجام می‌شود و گیرنده باید آن چک را در بانک کشور مقصد نقد کند. در این روش مراجعه حضوری گیرنده به بانک الزامی است و کارمزد کمتری نسبت به روش مستقیم دارد.

انواع حواله ارزی بر اساس مکان

حواله ارزی بر اساس اینکه انتقال در داخل یا خارج کشور انجام شود، به دورش روش داخلی و خارجی تقسیم‌بندی می‌شود که در ادامه هر مورد توضیح داده می‌شود.

حواله ارزی داخلی: حواله ارزی داخلی به صورت انتقال وجه داخل کشور انجام می‌شود و معمولا برای معاملات داخلی کاربرد دارد. این نوع حواله نیازی به انتقال بانکی ندارد و به همین جهت فرایند انتقال پول سریع‌تر انجام می‌شود. این روش مناسب معاملات داخلی است که بر اساس یک واحد ارزی انجام می‌شوند.

حواله ارزی خارجی: حواله ارزی خارجی یک روش برای انتقال وجه به خارج از کشور است که معمولا با ارز کشور مقصد یا ارز بین‌المللی (دلار یا یورو) انجام می‌شود. این روش بیشتر برای پرداخت شهریه دانشگاهی، معاملات بین‌المللی یا خرید کالاهای خارجی کاربرد دارد.

نکات مهم برای آشنایی بیشتر با حواله ارزی

برای آشنایی بیشتر با حواله ارزی لازم است که جزئیات این روش بررسی شود که در ادامه به هر یک از این موارد پرداخته می‌شود.

رسید پرداخت حواله ارزی

رسید پرداخت در حواله ارزی سند انتقال وجه است. این رسید به شکل آنلاین یا سوئیفت به افراد تحویل داده می‌شود. رسید آنلاین اطلاعات مختصری دارد و در برخی موارد شماره پیگیری ندارد که این مسئله فرایند پیگیری تراکنش را برای افراد دشوار می‌کند. در صورتی که رسید حواله ارزی به صورت سوئیفت صادر شود دارای شماره پیگیری یا رفرنس است و همچنین اطلاعات تفصیلی بیشتری نسبت به رسید آنلاین دارد. در این رسید جزئیات دقیق تراکنش، اطلاعات فرستنده و گیرنده و همچنین وضعیت انتقال قید می‌شود.

شماره رفرنس در حواله ارزی چیست؟

هر حواله ارزی یک شماره منحصر به فرد دارد که به آن شماره رفرنس یا پیگیری گفته می‌شود. شماره رفرنس در رسید حواله ثبت می‌شود و امکان پیگیری وضعیت تراکنش از طریق آن وجود دارد. برای پیگیری وضعیت تراکنش لازم است که از طریق این شماره به موسسه، بانک یا صرافی که حواله ارزی را انجام داده است مراجعه شود. در صورت از دست رفتن یا گم کردن این شماره امکان اطلاع از وضعیت تراکنش ناممکن است و باید در حفظ و نگهداری آن توجه داشت.

مدارک لازم برای حواله ارزی

برای انتقال وجه به شیوه حواله ارزی لازم است که افراد مدارک هویتی و مالی مربوط به این تراکنش را به موسسه، بانک یا صرافی مد نظر خود ارائه دهند. در ادامه مدارک لازم برای حواله ارزی نام برده شده است.

مدارک احراز هویت: ارائه کارت ملی یا شناسنامه فرستنده و گیرنده برای ارسال و تحویل ارز الزامی است. همچنین ممکن است که پاسپورت فرد برای ارسال ارز به کشور دیگر نیز لازم باشد.

مدارک مالی: برای ارسال و دریافت ارز از طریق حواله ارزی، تحویل دادن اطلاعات و مدارک مربوط به حساب بانکی مبدا و مقصد تراکنش لازم است.

مدرک مبتنی بر درخواست حواله ارزی: برای ثبت درخواست حواله ارزی لازم است که فرم درخواست یا مدارک مربوط موسسه، بانک یا صرافی انجام دهنده توسط فرد فرستنده و گیرنده تهیه شود.

مدارک مربوط به منبع وجوه: با توجه به هدف فرد از حواله ارزی باید مدارک مبتنی بر آن ارائه شود. به طور مثال مدارک مربوط به معامله یا خرید یک کالا در خارج از کشور یا سند قرارداد باید توسط افراد به محل مربوطه تحویل داده شود.

لازم به ذکر است که این مدارک بر اساس شرایط تعیین شده برای هر نوع حواله ارزی متفاوت است و همچنین باید قبل از اقدام برای تراکنش از مدارک و شرایط لازم هر موسسه نیز اطلاع کسب کرد.

کارمز و نرخ حواله ارزی

هر حواله‌ای دارای نرخ تبدیل ارز است که به معنی اختلاف مبلغی است که پول از ارز داخل کشور به ارز مقصد تبدیل می‌کند. این نرخ توسط بانک‌ها یا صرافی‌ها بر اساس شرایط بازار تعیین می‌شود. درواقع وقتی افراد از این شیوه استفاده می‌کنند، باید هزینه خدمات ارائه شده شامل کارمزد و نرخ تبدیل را پرداخت کنند. به طور کلی کارمزد حواله ارزی 0.5 تا 2 درصد از مبلغ ارز را شامل می‌شود. نرخ تبدیل ارز نیز مقدار ثابتی نیست و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در ادامه به شرایط تاثیر گذار بر مقدار کارمزد و نرخ حواله ارزی پرداخته می‌شود.

شرایط موثر بر نرخ حواله ارزی:

• نوع ارز
• نرخ مصوب بانک یا موسسه
• نوسانات بازار و تغییرات قیمتی ارز مد نظر
• شرایط و محدودیت‌های خرید و فروش ارز در کشور مبدا یا مقصد

عوامل تاثیرگذار بر مبلغ کارمزد حواله ارزی:

• نوع حواله بر مقدار کارمزد تاثیرگذار است. به طور مثال کارمزد حواله ارزی مستقیم بیشتر از غیر مستقیم است.
• کارمزد با توجه به مبلغ حواله افزایش پیدا می‌کند.
• ارزهای مختلف کارمزد متفاوتی دارند.
• مقدار کارمزد هر کشور مبلغ متفاوتی است.
• موسسات، بانک‌ها و صرافی‌ها نرخ کارمزدهای مختلفی با یک دیگر دارند.

لازم به ذکر است که در ایران حواله‌های ارزی تحت نظارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سازمان‌های مربوطه انجام می‌شود و بهتر است که از قوانین و مقررات تعیین شده برای این روش اطلاع کسب کرد.

جمع‌بندی

حواله ارزی یک شیوه برای انتقال بین‌المللی ارز بین طرف فرستنده و گیرنده است. در این شیوه شخص فرستنده از طریق موسسات مالی، بانک، صرافی یا پلتفرم‌های آنلاین برای ارسال ارز اقدام می‌کند و گیرنده نیز با مراجعه به این مراکز یا پلتفرم می‌تواند مبلغ را در کشور مقصد دریافت کند. حواله ارزی برای تامین مالی، تراکنش‌های شخصی (به طور مثال پرداخت شهریه)، معاملات و سرمایه‌گذاری کاربرد دارد. این روش به افراد کمک می‌کند که مبلغ ارزی مورد نظر خود را در بستر امن و تحت نظارت قوانین به مقصد ارسال کنند.