اندیکاتور Choppiness index چیست؟ + کاربردهای آن

در تحلیل تکنیکال استفاده از ابزارهای مختلف برای تحلیل بازار امری ضروری است. اندیکاتورها یکی از این ابزارهایی هستند که نقش مهمی در تسهیل فرآیند تحلیل دارند. یکی از اندیکاتورهای کاربردی Choppiness Index است که توسط E.W.Dreiss «معامله‌گر استرالیایی» توسعه یافت. اندیکاتور Choppiness Index به اختصار CHOP نامیده می‌شود. این اندیکاتور روندیاب است و به معامله‌گران در خصوص تعیین میزان نوسان و تحلیل بازارهای بدون روند کمک می‌کند. همچنین CHOP به معامله‌گران کمک می‌کند تا استراتژی‌های معاملاتی خود را بر اساس تغییرات وضعیت بازار تنظیم کنند. در این مقاله به آموزش اندیکاتور Choppiness index پرداخته شده است.

تعریف اندیکاتور Choppiness index

Choppiness Index (CI) یک ابزار تحلیل تکنیکال است که برای تعیین وضعیت روند بازار استفاده می‌شود. این اندیکاتور به معامله‌گران کمک می‌کند تا بازارهایی که در حال حرکت در یک روند مشخص یا خنثی هستند را شناسایی کنند. لازم به ذکر است که CHOP به طور خاص جهت روند را مشخص نمی‌کند، بلکه میزان «خنثی بودن» بازار را نشان می‌دهد. در واقع چیزی که این اندیکاتور می‌تواند تعیین کند این است که آیا بازار در حالت «Choppy» به معنای متلاطم و بدون جهت است یا در یک روند قوی و مشخص حرکت می‌کند. در ادامه تصویری از روند قیمتی یک سهم به همراه اندیکاتور CHOP نمایش داده شده است.

اندیکاتور Choppiness index در محدوده‌ای بین 0 تا 100 نوسان می‌کند. مقادیر نزدیک به 100 نشان‌دهنده‌ی بازار خنثی یا بی‌جهت است. همچنین مقادیر نزدیک به صفر نشان‌دهنده‌ی یک روند قوی و جهت‌دار است. با توجه به تصویر بالا می‌توان دریافت سهم در وضعیت 55 و میانه قرار دارد. CHOP در واقع ابزار جهت‌داری نیست و نمی‌تواند پیش‌بینی کند که قیمت‌ها به کدام سمت حرکت خواهند کرد. همانطور که گفته شد این ابزار بیشتر برای تحلیل وضعیت بازار کاربرد دارد. اندیکاتور CI یا CHOP به معامله‌گران کمک می‌کند تا از داشتن استراتژی‌های معاملاتی اشتباه بر اساس نوسانات بی‌جهت جلوگیری کنند.

برای تحلیل دقیق‌تر مقادیر Choppiness Index، می‌توان از نسبت‌های دنباله‌ی فیبوناچی نیز بهره گرفت. معامله‌گران برای درک بهتر شرایط بازار دو سطح کلیدی را بر اساس نسبت‌های فیبوناچی تعیین کرده‌اند که به تفسیر وضعیت روند یا نوسان قیمت کمک می‌کند. به این صورت که محدوده پایین این اندیکاتور معمولا ۳۸.۲ درصد در نظر گرفته می‌شود، درحالی‌ که محدوده بالا روی ۶۱.۸ درصد تنظیم شده است. هنگامی که مقدار CHOP به کمتر از ۳۸.۲ برسد، نشان‌دهنده کاهش نوسانات و افزایش قدرت روند است. در مقابل، عبور مقدار CHOP از ۶۱.۸ به سمت بالا، نشانه‌ای از نبود روند مشخص و حرکت قیمت در یک دامنه رنج خواهد بود. در ادامه تصویری از یک روند قیمتی در محدوده کمتر از ۳۸.۲ قابل مشاهده است.

زمانی که CI در محدوده متوسط یا میانه یعنی بین 38.2 و 61.8 قرار بگیرد، بازار به طور نسبی متلاطم یا نوسانی است. در این شرایط نوسانات قیمتی افزایش می‌یابد که به معنای ریسک بیشتر بازار است. در این وضعیت بازار روند مشخصی نداشته و قیمت‌ها در یک محدوده نوسان می‌کنند بدون آن که جهت مشخصی داشته باشند. معامله‌گران در چنین شرایطی باید محتاط باشند، زیرا پیش‌بینی جهت قیمت می‌تواند دشوار باشد. در ادامه تصویری از یک روند قیمتی در وضعیت نوسانانی قابل مشاهده است. همانطور که مشخص است مقدار CI روی عدد 50 قرار داد.

زمانی که مقدار اندیکاتور Choppiness index از ۶۱.۸ درصد بیشتر باشد، نشان‌دهنده خنثی بودن بازار است. به این معنا که بازار در یک وضعیت رنج یا جانبی قرار دارد. این ویژگی به معامله‌گران کمک می‌کند تا بهتر تشخیص دهند که آیا باید در یک روند فعال وارد شوند یا منتظر باشند تا وضعیت بازار مشخص‌تر شود. طبق تصویر زیر مقدار CHOP بالای 61 درصد بوده و بازار پس از آن به یکباره روند نزولی را تجربه کرده است.

نحوه محاسبه و کاربردهای اندیکاتور CHOP

برای محاسبه اندیکاتور Choppiness Index از تفاوت میان بالاترین و پایین‌ترین قیمت‌ها در یک بازه زمانی مشخص استفاده می‌شود. در واقع محاسبات این اندیکاتور به‌طور خودکار توسط بیشتر پلتفرم‌های معاملاتی انجام می‌شود و نیازی به محاسبه دستی ندارد. تنها کافی است که این اندیکاتور را روی نمودار اضافه کرده تا نتایج آن به‌ طور اتوماتیک نمایش داده شوند. در بسیاری از مواقع، معامله‌گران از مقادیر بالاتر یا پایین‌تر این اندیکاتور برای شناسایی زمان‌های مناسب ورود یا خروج از بازار استفاده می‌کنند.

استفاده از اندیکاتورها در تحلیل بازارهای مالی به معامله‌گران کمک می‌کند تا وضعیت فعلی بازار را ارزیابی کرده و روندهای آتی را پیش‌بینی کنند. اندیکاتور Choppiness Index یکی از ابزارهایی است که برای تعیین میزان روند یا نوسانی بودن بازار به کار می‌رود. در ادامه، دو کاربرد مهم این اندیکاتور بررسی می‌شود.

1. تایید وضعیت فعلی بازار
شناسایی روندهای خنثی در نمودارهای قیمتی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. این روندها ساختاری متفاوت دارند و برای تشخیص آن‌ها معمولا به زمان بیشتری نیاز است. در چنین شرایطی اندیکاتور Choppiness Index می‌تواند به تحلیلگران کمک کند تا میزان روند یا نوسانی بودن بازار را شناسایی کنند. در ادامه تصویری از روند قیمتی میانه نمایش داده شده است.

مقدار کمتر از ۳۸.۲ درصد مطابق تصویر زیر نشاندهنده‌ی ادامه یک روند قوی است.

2. پیش‌بینی تغییرات احتمالی در روند
Choppiness Index علاوه بر تایید وضعیت بازار در پیش‌بینی تغییرات روند نیز کاربرد دارد. معمولا دوره‌های طولانی نوسان جانبی با روندهای قوی همراه می‌شوند و برعکس آن نیز صادق است. هنگامی که مقدار این اندیکاتور از سطح ۶۱.۸ عبور کند، احتمال ورود بازار به یک دوره نوسانی بیشتر می‌شود. از سوی دیگر، کاهش مقدار این اندیکاتور به کمتر از ۳۸.۲ نشان‌دهنده شکل‌گیری یک روند قوی است. این اطلاعات به معامله‌گران کمک می‌کند تا استراتژی‌های معاملاتی خود را متناسب با شرایط بازار تنظیم کنند.

استراتژی‌های معاملاتی Choppiness Index

یکی از کاربردهای اندیکاتور Choppiness Index، شناسایی نقاط شکست یا بریک‌اوت (breakout) در بازار است. معمولا پیشنهاد می‌شود که پس از مشاهده شکست سطح 38.2 درصدی اصلاحی، اقدام به خرید یا فروش کنید. لازم به ذکر است اگر یک سهام برای مدت طولانی در بالای سطح 61.8 درصد روند صعودی باشد، احتمالا نشان‌دهنده این است که بازار از حالت یکنواخت خارج شده و هنوز وارد روند جدید نشده است. بنابراین به جای خرید یا فروش تنها بر اساس شکست سطح 38.2 درصدی، بهتر است منتظر کاهش قیمت‌ها به زیر سطح اصلاحی 61.8 درصد بود تا روند جدید آغاز شود. در تصویر زیر تغییر روند به درستی نمایش داده شده است.

با استفاده از اندیکاتور Choppiness Index می‌توان موقعیت‌ها را در سهام‌هایی که در یک روند قوی قرار دارند، حفظ کرد. به این صورت که اگر شاخص نشان دهد که قیمت سهام بیش از 61.8 درصد اصلاح نشده و روند هنوز ادامه دارد، می‌توان سهام خود را نگه داشت و منتظر حرکت بازار ماند. این روش به معامله‌گران کمک می‌کند تا سیگنال‌های اشتباهی که از نوسانات کوچک قیمت داده می‌شوند را نادیده بگیرند. چرا که این تغییرات کوچک تاثیر زیادی روی روند اصلی ندارند. برای موفقیت در این روش، معامله‌گران باید توانایی شناسایی دقیق زمان شروع روندهای قوی سهام را داشته باشند. چون اگر نتوانند روندهای درست را شناسایی کنند، ممکن است تصمیمات اشتباهی بگیرند.در تصویر زیر، مقدار CHOP به بیش از ۶۱.۸ رسیده است که نشان‌دهنده کاهش قدرت روند و ورود بازار به فاز نوسانی است. این وضعیت می‌تواند هشداری برای احتمال پایان روند صعودی و صدور سیگنال فروش باشد.

محدودیت‌های اندیکاتور Choppiness

شاخص Choppiness ممکن است به اشتباه به عنوان سیگنال قطعی برای تبدیل بازار متلاطم به بازار روندی یا برعکس تفسیر شود. این شاخص تنها یک ابزار است و باید همراه با سایر شاخص‌ها استفاده شود. همچنین در شرایط خاص بازار مانند نوسانات شدید ممکن است عملکرد ضعیفی داشته باشد. به همین منظور معامله‌گران باید استراتژی‌های خود را متناسب با این محدودیت‌ها تنظیم کنند. برای تجزیه و تحلیل دقیق‌تر می‌توان شاخص Choppiness را با سطوح حمایت و مقاومت، میانگین متحرک ترکیب کرد. این ترکیب به شناسایی نقاط ورود در بازار روندی کمک کرده و حجم معاملات می‌تواند سیگنال‌های تایید بیشتری برای شکست‌ها ارائه دهد.

در نهایت، استفاده موثر از شاخص Choppiness نیازمند دقت و هماهنگی با سایر ابزارهای تحلیل است تا از تفسیرهای نادرست و تصمیمات معاملاتی غلط جلوگیری شود.

در انتها می‌توانید در مقاله انواع اندیکاتور، با سایر اندیکاتورها و کاربرد هر یک بیشتر آشنا شوید.