اندیکاتور ای دی ایکس (ADX) چیست؟ + شناسایی سیگنال‌های آن

اندیکاتورها یا شناساگرها در تحلیل تکنیکال به عنوان شاخص‌هایی عمل می‌کنند که با انجام محاسبات ریاضی بر روی داده‌های قیمتی، سیگنال‌های زیادی در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند. می‌توان گفت که اندیکاتورها به طور کلی به معامله‌گران در خصوص برگشت روند هشدار می‌دهند تا بتوانند بر اساس آن استراتژی معاملاتی خود را طراحی کرده و به سود حداکثری دست یابند. یکی از این اندیکاتورها، اندیکاتور ADX است که بیشتر در خصوص قدرت روند و تغییر آن اطلاعات مفیدی به تحلیلگران بازار می‌دهد. در این مقاله، به آموزش اندیکاتور ای دی ایکس پرداخته می‌شود.

مقاله‌ی پیشنهادی: «تحلیل تکنیکال چیست؟»

اندیکاتور ای دی ایکس چیست؟

اندیکاتور شاخص میانگین حرکت جهت‌دار (Average Directional Index) یا به اختصار ADX یکی از اندیکاتورهای روندی در بازارهای مالی است. این اندیکاتور توسط J.Welles Wilder (مبدع اندیکاتور RSI) طراحی شده است. اندیکاتور ADX به‌طور خاص برای شناسایی قدرت روند طراحی شده است. این اندیکاتور می‌تواند در شناسایی روندهای قوی و ضعیف به معامله‌گران کمک کند، بدون آن که نیازی به پیش‌بینی جهت روند (صعودی یا نزولی) باشد. بر خلاف بسیاری از اندیکاتورها که فقط به جهت روند می‌پردازند، ADX تمرکز خود را بر روی قدرت روند قرار می‌دهد. در ادامه اندیکاتور ای دی ایکس قابل مشاهده است.

فرمول محاسبه اندیکاتور ADX

اندیکاتور ای دی ایکس معمولا در بازه ۰ تا ۱۰۰ نوسان می‌کند. این اندیکاتور به‌ تنهایی جهت روند را نشان نمی‌دهد، بلکه فقط قدرت آن را مشخص می‌کند. اندیکاتور ADX به‌طور کلی از سه خط تشکیل شده است که شامل موارد زیر هستند:

• خط ADX: نشان‌دهنده قدرت روند است که هرچه بالاتر باشد، روند قوی‌تر است.
• خط +DI: نشان‌دهنده قدرت خریداران است که وقتی بالاتر از DI- باشد، یعنی بازار صعودی است.
• خط -DI: نشان‌دهنده قدرت فروشندگان است که وقتی بالاتر از DI باشد، یعنی بازار نزولی است.

برای محاسبه شاخص‌های DI+ و DI- که جهت و قدرت روند را نمایش می‌دهند، ابتدا باید DM+ و DM- را محاسبه کرد. DM (Directional Movement) به تغییرات قابل توجه در قیمت‌های بالا و پایین بازار اشاره دارد که جهت حرکت صعودی (DM+) یا نزولی ( DM-) بازار را مشخص می‌کند. DM مبنای تمام محاسبات برای تعیین قدرت و جهت روند بازار است. بدون این مقادیر، نمی‌توان شاخص‌های DI+ یا DI- و در نهایت ADX را به‌دست آورد. حال محاسبه‌ی DM+ و DM- با فرض مثبت بودن مقادیر به شرح زیر است:

وقتی DM+ (حرکت صعودی) بزرگ‌تر از DM- (حرکت نزولی) باشد، یعنی در بازار بیشتر قیمت‌ها افزایش پیدا کرده‌اند. در این شرایط، قدرت خریداران بیشتر از فروشندگان است. بنابراین، مقدار DI+ که نشان‌دهنده قدرت روند صعودی است، برابر با مقدار DM+ قرار می‌گیرد. از آن‌جایی که قدرت فروشندگان کمتر است، مقدار DI- که نشان‌دهنده قدرت روند نزولی است، صفر می‌شود. این کار باعث می‌شود که روند صعودی بازار مشخص شود. برعکس، اگر DM- بزرگ‌تر از DM+ باشد، یعنی در بازار بیشتر قیمت‌ها کاهش یافته‌اند. در این حالت، قدرت فروشندگان بیشتر از خریداران است. به همین دلیل، مقدار DI- که نشان‌دهنده قدرت روند نزولی است، برابر با مقدار DM- در نظر گرفته می‌شود. چون روند صعودی ضعیف بوده، مقدار DI+ صفر می‌شود.

این روش به ما کمک می‌کند تا جهت واقعی حرکت قیمت‌ها را تشخیص دهیم و بتوانیم روندهای صعودی و نزولی بازار را بهتر شناسایی کنیم. در نهایت، این مقادیر DI+ و DI- به تحلیلگران کمک می‌کند تا قدرت روند و جهت بازار را دقیق‌تر اندازه‌گیری کنند. حال برای محاسبه ADX می‌بایست از طریق فرمول زیر باید اقدام کرد.

مقدار اولیه ADX برابر است با میانگین DX در یک بازه زمانی مشخص که معمولا 14 روزه است. حال اگر مقدار ADX بالای ۲۵ باشد، روند قوی در بازار وجود دارد و اگر مقدار ADX زیر ۲۰ باشد بازار در حالت بدون روند است. در کل هر چه عدد ADX بالاتر باشد روند چه صعودی و چه نزولی قوی تر است.

بهترین تنظیمات اندیکاتور ADX

تنظیمات اندیکاتورها به استراتژی هر معامله‌گری ربط خواهد داشت اما در خصوص اندیکاتور ای دی ایکس تحلیلگران زیادی در دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که این اندیکاتور روی دوره 14 روزه تنطیم شود. زیرا این دوره برای بسیاری از تحلیلگران و معامله‌گران در بازارهای مالی کارآمد است و به نوعی به عنوان یک استاندارد در تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود. انتخاب دوره ۱۴ روزه به این دلیل است که معمولا این بازه زمانی برای مشاهده روندهای میان‌مدت و تعیین قدرت آنها کافی است. این تنظیمات به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که سیگنال‌هایی معقول و قابل اعتمادی برای ارزیابی روند بازار دریافت کنند.

در خصوص ترکیب ADX با اندیکاتور RSI باید در نظر داشت که استفاده از دوره ۱۴ روزه برای هر دو اندیکاتور به دلیل هم‌راستایی بین آن‌ها الزامی است. اندیکاتور RSI قدرت حرکت قیمت را در یک دوره زمانی خاص اندازه‌گیری می‌کند و معمولا دوره ۱۴ روزه برای آن نیز انتخاب می‌شود. هنگامی که این دو اندیکاتور با تنظیمات مشابه استفاده می‌شوند، تحلیل‌گران می‌توانند سیگنال‌هایی دقیق‌تر دریافت کنند که نه تنها جهت روند را نشان می‌دهد، بلکه قدرت آن را نیز ارزیابی می‌کند.

استراتژی معاملاتی برای اندیکاتور ای دی ایکس

افراد بر اساس استراتژی معاملاتی خود دست به معامله می‌زنند. این استراتژی بر اساس اهداف آن‌ها از معامله تعریف شده است. برخی از سیگنال‌هایی که ممکن است در خرید یا فروش دارایی و چیدن استراتژی به تحلیلگران کمک کند، در ادامه آمده است:

سیگنال خرید و فروش: از آن‌جایی که مقادیر بالای 20 در اندیکاتور ADX نشان‌دهنده قدرت روند هستند، طبیعتا مقادیر بالای 40 قدرت بسیار بالاتری دارند. بنابراین، در روندهای صعودی، می‌تواند فرصت خوبی برای خرید یک دارایی باشد و برعکس، قدرت بالا در روند نزولی باعث می‌شود برخی از معامله‌گران اقدام به فروش یک دارایی کنند.

همان‌طور که قبلا بیان شد، بالا بودن خط DI+ نشانه‌ای از بازار صعودی و بالاتر بودن خط DI- به معنای بازار نزولی است. حال اگر خط DI+ خط DI- را به بالا قطع کند، به معنای تایید بازار صعودی بوده و اگر خط DI- بتواند خط DI+ را رو به بالا قطع کند، تایید روند نزولی است. در این راستا، این برخورد با عبور خط ADX از مقدار ۲۵ به این معناست که روند قیمت، قدرت خوبی دارد. به همین منظور در بازار صعودی دست به خرید و در بازار نزولی دست به فروش زده می‌شود. در ادامه این متن به تصویر زیر دقت شود.

لازم به ذکر است که نباید صرفا بر اساس سیگنال یک ابزار مانند اندیکاتور ADX دست به معامله زد. برای دستیابی به معامله‌ای کم‌ریسک‌تر، باید از سایر ابزارها مانند اندیکاتور RSI و میانگین متحرک نیز استفاده کرد. در ادامه ترکیب اندیکاتور ADX با میانگین متحرک نمایش داده شده است.

در تصویر زیر ترکیب اندیکاتور RSI و ADX قابل مشاهده است.

استراتژی معاملاتی مبتنی بر واگرایی (Divergence)

واگرایی در اندیکاتور ADX به عنوان یکی از سیگنال‌های معتبر برای شناسایی تغییرات روند بازار محسوب می‌شود. این واگرایی زمانی رخ می‌دهد که جهت حرکت قیمت و اندیکاتور ADX با هم مخالف باشند، به عبارت دیگر، در حالی که قیمت در حال ایجاد سقف‌ها یا کف‌های جدید است، اندیکاتور ADX روند متفاوتی را نشان می‌دهد. این وضعیت معمولا به عنوان نشانه‌ای از احتمال تغییر روند و معکوس شدن آن تلقی می‌شود.

انواع واگرایی در اندیکاتور ای دی ایکس به شرح زیر است:

واگرایی صعودی: این نوع واگرایی زمانی ایجاد می‌شود که قیمت در حال کاهش (کف جدید) باشد، اما اندیکاتور ADX در حال افزایش است. به این معنی که در حالی که قیمت پایین‌تر می‌رود، قدرت روند در حال افزایش است. مشاهده این واگرایی معمولا به تحلیل‌گران سیگنال خرید می‌دهد.

واگرایی نزولی: این نوع واگرایی زمانی رخ می‌دهد که در انتهای یک روند صعودی، قیمت به سقف‌های جدید می‌رسد، اما اندیکاتور ADX در حال کاهش است. به این معنا که قدرت روند در حال ضعیف شدن است و احتمال معکوس شدن روند وجود دارد. مشاهده این واگرایی معمولا به تحلیل‌گران سیگنال فروش می‌دهد.

در نتیجه، شناسایی واگرایی در اندیکاتور ADX می‌تواند به تحلیل‌گران کمک کند تا زمان‌های مناسب برای ورود یا خروج از بازار را تشخیص دهند و تصمیمات معاملاتی خود را بر اساس این سیگنال‌ها اتخاذ کنند. در ادامه نمونه‌ای از واگرایی نزولی قابل مشاهده است.

کاربردها و محدودیت‌های اندیکاتور ADX

اندیکاتور ای دی ایکس دارای مزایا و کاربردهایی است که شامل موارد زیر می‌شوند:

1. شناسایی روند بازار: وقتی مقدار ADX کمتر از ۲۰ باشد، این نشان‌دهنده آن است که بازار در وضعیت خنثی قرار دارد. معامله‌گران در این زمان در می‌یابند که نباید به بازار ورود کنند.

2. تشخیص زمان مناسب برای ورود به معامله: زمانی که اندیکاتور ADX شروع به افزایش می‌کند و به سطح ۲۵ یا بالاتر می‌رسد، معمولا نشان‌دهنده آغاز یک روند جدید است. این امر می‌تواند فرصتی برای ورود به بازار ایجاد کند.

3. استفاده از ADX به عنوان فیلتر: ADX معمولا در ترکیب با سایر اندیکاتورها مانند MACD یا RSI برای فیلتر کردن سیگنال‌های معاملاتی استفاده می‌شود. این ترکیب به تحلیل‌گران کمک می‌کند تا تنها به سیگنال‌های معتبر توجه کنند و قدرت روند را همراه با جهت آن ارزیابی نمایند.

در ادامه محدودیت های اندیکاتور ADX نوشته شده است که شامل موارد زیر هستند:

1. تاخیر داشتن یا (Lagging) اندیکاتور ADX: از آنجایی که ADX مبتنی بر میانگین‌های متحرک است، به طور طبیعی دارای تاخیر است. این ویژگی ممکن است باعث شود برخی از فرصت‌های معاملاتی از دست بروند.

2. عدم پیش‌بینی تغییر روند بازار: این اندیکاتور نمی‌تواند به طور دقیق زمان یا نقاط بازگشت بازار را پیش‌بینی کند، بلکه فقط قدرت روند موجود را نشان می‌دهد.

3. محدودیت در تحلیل روندهای بلندمدت: با توجه به اینکه ADX به طور عمده برای تحلیل روندهای کوتاه‌مدت طراحی شده است، ممکن است در تحلیل بازارهای بلندمدت کارایی کمتری داشته باشد و برای این نوع تحلیل‌ها نیاز به ابزارهای دیگر باشد.

در کل اندیکاتور ADX ابزاری قدرتمند برای شناسایی قدرت روند و تشخیص زمان‌های مناسب برای ورود به بازار است. این اندیکاتور به معامله‌گران کمک می‌کند تا روندهای قوی را شناسایی کرده و تصمیمات بهتری در معاملات خود اتخاذ کنند.