صرافی بیترکس چیست و چه جایگاهی داشت؟ تاریخچه و تحلیل کامل Bittrex

صرافی بیترکس (Bittrex) یک پلتفرم متمرکز بین‌المللی برای مبادله ارزهای دیجیتال بود که در سال ۲۰۱۴ بنیان‌گذاری شد. این پلتفرم به دلیل امنیت بالا، سرعت پردازش تراکنش‌ها و تنوع گسترده ارزهای پشتیبانی‌شده، شهرت یافته بود. بیترکس در سال ۲۰۲۳ ورشکست شد و از تاریخ چهارم دسامبر 2023 تنها برداشت دارایی‌ها برای کاربران امکان‌پذیر بوده و ثبت‌نام جدید یا انجام معاملات دیگر در این صرافی انجام نمی‌شود. لازم به ذکر است صرافی بیترکس مانند کوین‌بیس و دیگر پلتفرم‌های مشابه، به دلیل تحریم‌ها، برای کاربران ایرانی قابل استفاده نبود.

ویژگی‌های صرافی بیترکس چه بود؟

صرافی بیترکس مجموعه‌ای از ویژگی‌های فنی داشت که آن را از سایر پلتفرم‌های معاملاتی متمایز می‌کرد. در ادامه ویژگی‌های این صرافی نوشته شده است:

1. امنیت ساختاری: تیم موسس بیترکس با سابقه طولانی در حوزه امنیت و توسعه نرم‌افزار، ساختاری ایجاد کرده بود که به دلیل استحکام بالای آن، صرافی در برابر حملات سایبری محافظت می‌شد. استفاده اجباری از احراز هویت دو عاملی برای همه تراکنش‌ها، چندین لایه امنیتی و به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته، سطح حفاظت دارایی‌ها و اطلاعات کاربران را در حد قابل‌قبول نگه می‌داشت. با این حال، پروتکل‌های سخت‌گیرانه گاهی دسترسی کاربران به حساب‌هایشان را دشوار می‌کرد. بیترکس همچنین یک تیم تخصصی امنیت سایبری داشت و بر اساس ارزیابی پلتفرم موزیلا، سطح امنیت آن در رتبه “B” قرار داشت که رضایت‌بخش محسوب می‌شد.

2. زیرساخت معاملاتی: Bittrex از فناوری elastic computing برای پردازش سریع تراکنش‌ها و مدیریت حجم بالای معاملات استفاده می‌کرد. سه بازار اصلی بیت‌کوین، اتریوم و تتر در این صرافی وجود اشت. امکان ثبت سفارش‌های Limit و Conditional فراهم بود. در سفارش Limit، کاربر قیمت مشخصی برای خرید یا فروش تعیین می‌کرد، در حالی که سفارش Conditional تنها پس از رسیدن قیمت به سطح تعیین‌شده در دفتر سفارشات نمایش داده می‌شد. این قابلیت به سرمایه‌گذاران بزرگ اجازه می‌داد معاملات خود را بدون تاثیر مستقیم بر بازار انجام دهند. همچنین، تقسیم‌پذیری بالای ارزهای دیجیتال در Bittrex امکان خرید و فروش مقادیر بسیار کوچک رمزارزها را نیز فراهم می‌کرد.

3. پشتیبانی از رمزارزها و ارزهای فیات متنوع: بیترکس از تنوع گسترده‌ای از رمزارزها پشتیبانی می‌کرد. این صرافی در آغاز تنها مبادلات رمزارز به رمزارز را ارائه می‌داد و امکان معامله با ارزهای فیات مانند دلار آمریکا وجود نداشت، اما در ادامه شرایطی فراهم شده بود که برخی کاربران خارج از ایالات متحده و چند ایالت این کشور توانسته بودند معاملات دلاری انجام دهند.

4. ساختار کارمزد: کارمزد پایه معاملات در بیترکس ۰.۲۵ درصد بود. ساختار کارمزد به‌گونه‌ای طراحی شده بود که بر اساس حجم معاملات ماهانه، نرخ متفاوتی برای «تیکر» و «میکر» لحاظ می‌شد. واریز رمزارز رایگان بود، اما برداشت شامل کارمزد می‌شد که بسته به نوع ارز دیجیتال تفاوت داشت. همچنین واریز از طریق کارت ویزا مشمول ۳ درصد کارمزد بود.

5. فرایند احراز هویت و مدیریت حساب: ایجاد حساب کاربری در بیترکس نیازمند ثبت‌نام با نام و ایمیل بود و برای تکمیل مراحل فعالیت، ارائه اطلاعات شخصی و مدارک شناسایی الزامی به شمار می‌رفت. احراز هویت باعث می‌شد سقف برداشت روزانه از ۰.۴ بیت‌کوین به ۱۰۰ بیت‌کوین افزایش یابد. برای این منظور، بیترکس از سرویس Jumio استفاده کرده بود که توانایی بررسی و تایید اطلاعات بیش از ۱۰۰ میلیون نفر در ۲۰۰ کشور جهان را داشت.

6. نقش در صنعت بلاک‌چین: بیترکس علاوه بر نقش صرافی، به‌عنوان یک انکوباتور بلاک‌چین نیز شناخته می‌شد. این پلتفرم با همکاری گروه‌ها و پروژه‌های مختلف به توسعه رمزارزهای جدید کمک می‌کرد و بستری برای ترویج نوآوری در این حوزه فراهم می‌آورد.

کاربردهای صرافی Bittrex در دنیای دیجیتال

صرافی بیترکس نقش مهمی در دنیای مبادلات ارزهای دیجیتال ایفا می‌کرد و خدمات متنوعی را در اختیار کاربران قرار می‌داد. این پلتفرم به‌عنوان بستری مطمئن، امکان تبادل طیف وسیعی از رمزارزها را فراهم می‌ساخت و خرید و فروش ارزهای دیجیتال را ساده‌تر می‌کرد. کاربران می‌توانستند بیت‌کوین یا اتریوم خریداری‌شده از صرافی‌های محلی را به بیترکس واریز کرده و از آن‌ها به‌عنوان ارز پایه برای دسترسی به آلت‌کوین‌های مختلف استفاده کنند.

مهم‌ترین کاربرد بیترکس ایجاد محیطی امن برای انجام معاملات رمزارزی بود. این صرافی به دلیل برخورداری از امنیت بالا شهرت یافت و در طول فعالیت خود هرگز هک نشد. در ابتدا تنها امکان مبادلات رمزارز به رمزارز وجود داشت، اما در ادامه شرایطی فراهم شد که برخی کاربران بتوانند مبادلات دلاری نیز انجام دهند. به‌طور کلی، بیترکس گزینه‌ای مناسب برای معامله‌گران تازه‌کار و حرفه‌ای محسوب می‌شد.

با این حال، همان‌طور که پیش‌تر گفته شد بیترکس علاوه بر نقش صرافی، به‌عنوان یک «انکوباتور بلاک‌چین» نیز فعالیت می‌کرد. این پلتفرم با پروژه‌ها و گروه‌های مختلف همکاری داشت تا بستر توسعه رمزارزهای جدید را فراهم آورد. چنین نقشی به ترویج نوآوری در مقیاس جهانی کمک می‌کرد و پتانسیل تغییر در ساختار مدیریت منابع، ارائه خدمات و ایجاد فرصت‌های شغلی را در عرصه اقتصاد دیجیتال در بر داشت.

حساب کاربری در صرافی بیترکس

ایجاد حساب کاربری در صرافی بیترکس روندی ساده داشت و تنها به یک ایمیل نیاز بود. برای ثبت‌نام ابتدا باید به سایت صرافی بیترکس به آدرس http://bittrex.com مراجعه می‌شد. در صفحه اصلی، گزینه Signup در سمت راست قرار داشت که با انتخاب آن صفحه جدیدی باز می‌شد. در این بخش لازم بود اطلاعاتی مانند ایمیل و رمز عبور وارد شود. همچنین نوع حساب، یعنی حساب شخصی برای معاملات فردی یا حساب تجاری برای فعالیت‌های شرکتی، باید مشخص می‌شد. در پایان با کلیک روی گزینه Create Account مراحل ثبت‌نام تکمیل و حساب کاربری ایجاد می‌شد.

در صفحه جدید لازم بود اطلاعات مربوط به آدرس در فیلدهای مشخص وارد شود. امکان استفاده از آدرس غیرواقعی وجود داشت، اما این اقدام در آینده می‌توانست دردسرساز شود.

پس از تکمیل مراحل، فرایند ثبت‌نام با موفقیت پایان می‌یافت و امکان استفاده از خدمات صرافی و انجام معاملات فراهم می‌شد.

نحوه خرید و فروش ارزهای دیجیتال در صرافی بیترکس

فرایند خرید ارزهای دیجیتال در صرافی بیترکس (Bittrex) شامل مراحلی بود که هم برای معامله‌گران تازه‌کار و هم حرفه‌ای طراحی شده بود. در گام نخست، کاربران باید ارز پایه مانند بیت‌کوین (BTC) یا اتریوم (ETH) را از یک صرافی محلی خریداری می‌کردند. این ارزها به‌عنوان دروازه ورود به بازار آلت‌کوین‌ها عمل می‌کردند و در این میان اتریوم به دلیل سرعت بالاتر و کارمزد کمتر نسبت به بیت‌کوین مزیت بیشتری داشت.

قیمت ارزهای دیجیتال در صرافی بیترکس معمولا با ارزهای پایه مانند دلار آمریکا، بیت‌کوین یا اتریوم نمایش داده می‌شد. در ادامه، کاربران باید مراحل احراز هویت را تکمیل می‌کردند. این مرحله شامل ارسال اطلاعات شخصی و مدارک شناسایی بود و باعث می‌شد سقف برداشت روزانه از ۰.۴ بیت‌کوین به ۱۰۰ بیت‌کوین افزایش یابد. سپس، ارز پایه خریداری‌شده به حساب کاربری در بیترکس واریز می‌شد. واریز رمزارز رایگان بود و کاربران باید بر اساس نوع ارز پایه، یکی از سه بازار اصلی بیترکس شامل بیت‌کوین، اتریوم یا تتر را انتخاب می‌کردند. پس از انتخاب بازار، ثبت سفارش خرید از بخش «Buy» انجام می‌گرفت. در این بخش مانند تصویر زیر، جزئیاتی همچون تعداد واحد رمزارز، قیمت پیشنهادی (Bid)، نوع سفارش و مبلغ کل وارد می‌شد.

فرایند فروش ارزهای دیجیتال در کیف پول صرافی بیترکس (Bittrex) شامل چند مرحله مشخص بود که کاربران برای انجام معاملات خود آن را دنبال می‌کردند. ابتدا ارز دیجیتال مورد نظر در بخش معاملاتی انتخاب می‌شد و سپس کاربر با ورود به بخش Sell مراحل فروش را ادامه می‌داد. مانند تصویر زیر در این بخش مقدار کوینی که قرار بود فروخته شود، وارد می‌‌شد. با توجه به قابلیت تقسیم‌پذیری بالای رمزارزها، امکان فروش مقادیر بسیار کوچک نیز وجود داشت.

پس از تعیین مقدار، قیمت پیشنهادی فروش برای هر واحد ارز دیجیتال (Ask) مشخص می‌شد. در پایان، صرافی مبلغ کل ارز پایه (برای مثال بیت‌کوین) را که کاربر پس از فروش دارایی خود دریافت می‌کرد، نمایش می‌داد.

محدودیت‌ها و وضعیت کاربران ایرانی در صرافی بیترکس

صرافی بیترکس (Bittrex) به دلیل تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران، امکان دسترسی مستقیم کاربران ایرانی را فراهم نمی‌کرد. این پلتفرم که در سیاتل آمریکا مستقر بود، ملزم به رعایت قوانین مبارزه با پول‌شویی و مقررات ضد کلاهبرداری ایالات متحده بود و به همین دلیل آی‌پی‌های ایران را مسدود کرد. در برخی موارد نیز حساب‌های کاربران ایرانی بدون اطلاع قبلی مسدود شد. لازم به ذکر است بیترکس در ابتدا با سرمایه‌گذاران و معامله‌گران ایرانی همکاری می‌کرد، اما با شدت گرفتن محدودیت‌های بین‌المللی، این همکاری متوقف شد. در شرایط فعلی، امکان ثبت‌نام و ایجاد حساب کاربری جدید در این صرافی چه برای افراد داخل ایران چه خارج ایران وجود ندارد.

در گذشته، برای حساب‌های مسدودشده، بیترکس اقداماتی را جهت آزادسازی دارایی‌ها اعلام کرد. در همین راستا، ایمیلی برای کاربران ایرانی ارسال شد که شرایط برداشت دارایی‌های مصادره‌شده را توضیح می‌داد. بر اساس این دستورالعمل‌ها، مشتریان موظف بودند دارایی‌های خود را به یک صرافی یا کیف پول دیگر منتقل کنند؛ با این شرط که مقصد نباید در کشورهایی مانند ایران یا سوریه قرار داشته باشد. مراحل بازیابی دارایی‌ها به این صورت تعریف شده بود:

• ایجاد حساب کاربری جدید در یک صرافی یا کیف پول خارج از حوزه تحریم‌های ایالات متحده
• ساخت حساب در وب‌سایت support.bittrex.com با استفاده از همان ایمیلی که حساب اصلی بیترکس با آن ایجاد شده بود.
• ورود به منوی اصلی و انتخاب گزینه OFAC Withdraw Request
• دریافت و تکمیل فرم انتقال دارایی‌ها با درج مشخصات فردی و اطلاعات صرافی یا کیف پول مقصد
• ارسال فرم تکمیل‌شده از طریق بخش تیکت پشتیبانی

بیترکس هشدار داده بود که اجرای فرایند برداشت ممکن است به بررسی‌ها و تایید هویت اضافی نیاز داشته باشد. برخی از کاربران ایرانی موفق شدند دارایی‌های خود را آزاد کنند، اما عده‌ای دیگر با وجود پیگیری‌های متعدد به نتیجه نرسیدند و سرمایه‌شان بازگردانده نشد.

تفاوت‌های صرافی بیترکس با سایر صرافی‌ها

صرافی بیترکس (Bittrex) در مقایسه با بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال دیگر ویژگی‌های متمایزی داشت. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها، وضعیت فعالیت آن بود؛ چرا که بیترکس گلوبال در تاریخ چهارم دسامبر ۲۰۲۳ تمام فعالیت‌های معاملاتی خود را متوقف کرد. این توقف پس از اعلام ورشکستگی بیترکس در ایالات متحده و بروز چالش‌های نظارتی رخ داد و آن را از دیگر صرافی‌های فعال جدا ساخت.

از نظر امنیت نیز جایگاه ویژه‌ای داشت؛ تیم موسس با سابقه طولانی در زمینه امنیت، ساختاری طراحی کرده بودند که بیترکس را در برابر حملات سایبری مقاوم می‌ساخت. در حالی که صرافی‌هایی همچون کوین‌چک، یوبیت، OKEx و حتی بایننس سابقه هک شدن داشتند، بیترکس هرگز مورد نفوذ قرار نگرفت و با الزام به استفاده از احراز هویت دو عاملی در تمامی تراکنش‌ها، سطح امنیتی بالایی را اعمال می‌کرد. این سخت‌گیری‌ها البته گاهی مانع سهولت دسترسی کاربران به حساب‌هایشان می‌شد. از نظر تنوع رمزارزهای پشتیبانی‌شده، بیترکس یکی از صرافی‌های پیشرو محسوب می‌شد. البته کارمزدهای معاملاتی در بیترکس کمی بالاتر از میانگین بازار بود.

لازم به ذکر است سرعت بالای پردازش تراکنش‌ها یکی دیگر از نقاط قوت بیترکس بود. این صرافی با استفاده از فناوری elastic computing توانایی مدیریت حجم بالای معاملات را داشت و همین امر موجب شد در مقاطعی به‌عنوان یکی از سریع‌ترین پلتفرم‌های معاملاتی شناخته شود. همچنین از منظر حجم معاملات نیز بیترکس در دوره‌ای جزو بزرگ‌ترین صرافی‌ها به‌شمار می‌رفت و حجم روزانه آن بیش از یک میلیارد دلار گزارش شده بود. با این حال، پیش از توقف فعالیت‌ها، حجم معاملات روزانه به ۵.۱ میلیون دلار کاهش یافت که نشان‌دهنده افت چشمگیر موقعیت آن در بازار بود.

معایب صرافی بیترکس

معایب صرافی بیترکس (Bittrex) شامل موارد زیر بودند:

• محدودیت‌های امنیتی شدید: سخت‌گیری‌های امنیتی گاهی دسترسی کاربران به حساب‌هایشان را دشوار می‌کرد و برخی حساب‌ها به دلیل الزامات امنیتی مسدود می‌شد.

• پشتیبانی ضعیف از ارزهای فیات در ابتدا: بیترکس در آغاز عمدتا مبادلات رمزارز به رمزارز را انجام می‌داد و امکان خرید با ارزهای دولتی مانند دلار آمریکا یا یوان چین را ارائه نمی‌کرد. این محدودیت بعدها برای برخی کاربران خارج از ایالات متحده کاهش یافت.

• خدمات مشتریان نامطلوب: پاسخ‌دهی کند و خدمات ضعیف مشتریان باعث نارضایتی کاربران می‌شد و افرادی که تازه وارد دنیای رمزارزها بودند، با مشکل بیشتری مواجه می‌شدند.

• آسیب‌پذیری در برابر کلاهبرداری پامپ و دامپ: تنوع بالای ارزها می‌توانست زمینه‌ساز این نوع کلاهبرداری‌ها شود، که خرید و افزایش مصنوعی قیمت یک رمزارز و سپس فروش ناگهانی توسط گروه اولیه را شامل می‌شد.

جمع‌بندی

صرافی بیترکس (Bittrex) یک پلتفرم متمرکز بین‌المللی بود که در سال ۲۰۱۴ تاسیس شد و به دلیل امنیت بسیار بالا، سرعت تراکنش‌ها و تنوع رمزارزهای پشتیبانی شده شهرت یافت. این صرافی هرگز هک نشد و توانست اعتماد کاربران را جلب کند. با این وجود، بیترکس گلوبال تمام فعالیت‌های معاملاتی خود را در تاریخ چهارم دسامبر ۲۰۲۳ متوقف کرد؛ این توقف به دنبال چالش‌های نظارتی و اعلام ورشکستگی بیترکس در ایالات متحده رخ داد. چشم‌اندازی برای ادامه فعالیت عملیاتی بیترکس وجود ندارد و این پلتفرم به طور کامل تعطیل شده است.