کیف پول الکتروم چیست؟ بررسی ویژگی‌ها و نحوه نصب آن
کیف پول الکتروم (Electrum Wallet) یک کیف پول نرم‌افزاری است که در دسته کیف پول‌های گرم قرار دارد. این کیف پول به طور خاص برای ذخیره‌سازی بیت کوین (BTC) طراحی و توسعه یافته است و از آلت‌کوین‌ها یا سایر فورک‌های بیت کوین پشتیبانی نمی‌کند. الکتروم در سال ۲۰۱۱، دو سال پس از راه‌اندازی بلاک‌چین بیت کوین، عرضه شد و به این ترتیب یکی از قدیمی‌ترین کیف پول‌های موجود در بازار ارز دیجیتال محسوب می‌شود که بیش از یک دهه سابقه فعالیت دارد. این کیف پول به دلیل سابقه طولانی، به عنوان یکی از گزینه‌های مورد اعتماد برای نگهداری بیت کوین به حساب می‌آید. الکتروم با محیط کاربری ساده و امکانات متعدد، هم برای کاربران مبتدی و هم برای افراد حرفه‌ای مناسب است.
لازم به ذکر است که کیف پول الکتروم به دلیل ماهیت منبع‌باز و غیرحضانتی بودن، برای کاربران ایرانی نیز در دسترس قرار دارد. در این مقاله به معرفی کیف پول الکتروم، ویژگی‌ها، نحوه نصب و راه‌اندازی، نحوه دریافت و ارسال بیت کوین، کارمزد، مزایا و معایب آن پرداخته شده است.
پیشنهاد می‌شود برای آشنایی بیشتر با کیف پول‌های ارز دیجیتال و انواع آن، مقاله کیف پول ارز دیجیتال چیست؟ مطالعه شود.
ویژگی‌های کیف پول الکتروم
کیف پول الکتروم دارای ویژگی‌های متعددی است که آن را به ابزاری محبوب در میان کاربران بیت کوین تبدیل کرده است. در بخش زیر به معرفی هر یک از ویژگی‌های این کیف پول پرداخته می‌شود.
تک ارزی بودن: الکتروم تنها از ارز دیجیتال بیت کوین پشتیبانی می‌کند. به این ترتیب اگر کاربری قصد نگهداری ارزهای دیجیتال دیگری را داشته باشد، باید از کیف پول دیگری استفاده کند.
سبک و سریع بودن: این کیف پول نیازی به دانلود کامل بلاک‌چین بیت کوین ندارد و با اتصال به سرورهای الکتروم، اطلاعات مورد نیاز را به سرعت دریافت و همگام‌سازی می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود حجم برنامه کم باشد و بتواند با سرعت بالا کار کند.
منبع باز (Open-Source): کد منبع کیف پول الکتروم عمومی و قابل بررسی است. این شفافیت به افزایش امنیت و اعتماد کاربران کمک می‌کند و افراد دارای تجربه برنامه‌نویسی می‌توانند در بهبود آن مشارکت کنند.
غیر حضانتی (Non-Custodial): در کیف پول الکتروم، کلیدهای خصوصی بیت کوین‌ها در پایگاه داده کیف پول ذخیره نمی‌شود. کلیدهای خصوصی فقط بر روی رایانه یا دستگاه تلفن همراه کاربر ذخیره شده و تیم توسعه‌دهنده به آنها دسترسی ندارد. این امر کنترل کامل دارایی‌ها را به کاربر واگذار می‌کند.
پشتیبانی از پلتفرم‌های مختلف: این کیف پول برای ویندوز، لینوکس، مک او اس و اندروید توسعه یافته است. نسخه موبایلی کیف پول الکتروم برای تلفن همراه آیفون (iOS) در دسترس نیست.
پشتیبانی از عبارات بازیابی (Seed Phrase): این عبارت معمولا شامل دوازده کلمه است که برای بازیابی کیف پول در صورت از بین رفتن نرم‌افزار یا سخت‌افزار استفاده می‌شود. عبارت بازیابی باید به صورت آفلاین و در مکانی امن یادداشت و نگهداری شود.
امنیت بالا : کیف پول الکتروم تدابیر امنیتی متعددی برای حفاظت از دارایی کاربران دارد. کیف پول الکتروم از احراز هویت دو مرحله‌ای پشتیبانی می‌کند و امکان امضای تراکنش‌ها به‌صورت آفلاین و رمزگذاری کلیدهای خصوصی را فراهم می‌کند. همچنین فعالیت کاربران ناشناس است و نیازی به احراز هویت ندارد، که امنیت و کنترل کامل دارایی‌ها را تضمین می‌کند.
پشتیبانی از سگویت (SegWit): این ویژگی از کیف پول الکتروم به کاهش کارمزدها و افزایش سرعت پردازش تراکنش‌ها کمک می‌کند. کاربران می‌توانند بین آدرس‌های لگاسی (Legacy) و سگویت انتخاب کنند.
حریم خصوصی پیشرفته: قابلیت اتصال به شبکه‌های امنیتی چندلایه‌ای مانند Tor برای حفظ حریم خصوصی بیشتر در تراکنش‌ها در این کیف پول در دسترس است. همچنین امکان اتصال به سرورهای اختصاصی برای جلوگیری از ردیابی الگوهای تراکنش‌ها و آدرس‌های IP نیز در الکتروم وجود دارد.
مدیریت کارمزد تراکنش‌ها: کاربران می‌توانند در کیف پول الکتروم میزان کارمزد تراکنش‌ها را بر اساس اولویت خود برای سرعت انجام تراکنش (کم، معمولی، زیاد) تنظیم کنند.
پشتیبانی از شبکه لایتنینگ (Lightning Network): این شبکه در کیف پول الکتروم، انجام ریزتراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر را در الکتروم امکان‌پذیر می‌سازد.
نصب و راه‌اندازی کیف پول الکتروم
در این بخش به مراحل نصب و راه‌اندازی کیف پول الکتروم پرداخته شده است.
1.دانلود نرم‌افزار
در ابتدا باید نرم‌افزار از وبسایت رسمی Electrum.org یا فروشگاه Google Play برای نسخه اندروید دانلود شود. دانلود از منابع دیگر به دلیل خطر فیشینگ و بدافزار توصیه نمی‌شود. تصویر زیر بخش مربوط به دانلود این کیف پول را در وبسایت الکتروم نشان می‌دهد.
2. اجرای فایل نصب و نامگذاری کیف پول
پس از دانلود فایل با پسوند exe روی کامپیوتر دسکتاپ یا لپ‌تاپ، برنامه اجرا می‌شود. در این بخش مطابق تصویر، لازم است که کاربر نامی برای کیف پول انتخاب کند.
3. انتخاب نوع کیف پول الکتروم
طبق تصویر زیر باید نوع کیف پول الکتروم توسط کاربر انتخاب شود. برای بیشتر کاربران، گزینه استاندارد (Standard Wallet) مناسب است. گزینه‌های دیگر شامل کیف پول با احراز هویت دو مرحله‌ای، کیف پول چند امضایی و بازیابی دارایی از طریق کلید خصوصی هستند.
4. ایجاد یا بازیابی کیف پول
مطابق تصویر زیر برای ایجاد کیف پول جدید، باید گزینه Create New Seed توسط کاربر انتخاب شود. در صورت بازیابی کیف پول قدیمی، عبارت بازیابی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین اگر دارایی در کیف پول سخت‌افزاری ذخیره شده باشد، کیف پول الکتروم می‌تواند به عنوان رابط کاربری با آن هماهنگ شود.
5. انتخاب نوع آدرس
کاربر می‌تواند بین Legacy یا Segwit انتخاب کند. Segwit برای کاهش هزینه تراکنش‌ها مناسب است، اما اگر با صرافی‌هایی کار می‌شود که فقط آدرس لگاسی پشتیبانی می‌کنند، Legacy انتخاب بهتری است. این بخش در کیف پول الکتروم مطابق تصویر زیر نمایش داده می‌شود.
6. عبارت بازیابی
عبارت بازیابی به شکل زیر در کیف پول نمایش داده می‌شود. عبارت بازیابی ایجاد شده در کیف پول الکتروم باید با حفظ ترتیب روی کاغذ یادداشت و در مکانی امن نگهداری شود. نگهداری دیجیتالی یا گرفتن اسکرین‌شات توصیه نمی‌شود، زیرا دسترسی به این کلمات کنترل کامل دارایی را به فرد می‌دهد.
مطابق تصویر زیر برای اطمینان از ثبت صحیح عبارت بازیابی، کاربر یک بار کلمات را وارد می‌کند.
7. تعیین رمز عبور
مطابق تصویر زیر کاربر باید یک رمز عبور برای کیف پول الکتروم خود انتخاب کند. لازم به ذکر است که در صورت فراموشی رمز عبور، تنها راه بازیابی دارایی، استفاده از عبارت بازیابی است.
در نهایت با فعال شدن گزینه Encrypt Wallet File، کلیدهای خصوصی در فایل رمزنگاری شده و در صورت هک شدن سیستم این کیف پول برای دیگران در دسترس قرار نمیگیرد.
ارسال، دریافت و بررسی تاریخچه تراکنش‌ها در کیف پول الکتروم
برای انتقال بیت کوین با کیف پول الکتروم، کاربر باید با بخش‌های مختلف برنامه آشنا باشد. به طور کلی، سه فرایند اصلی شامل ارسال، دریافت و بررسی تاریخچه تراکنش‌ها وجود دارد که در ادامه هر یک توضیح داده می‌شود.
ارسال بیت کوین: کاربر برای ارسال بیت کوین باید وارد بخش Send کیف پول الکتروم شود و آدرس مقصد را وارد کند. این آدرس شامل رشته‌ای طولانی از حروف و اعداد است که گیرنده ارائه می‌دهد. سپس مقدار بیت کوین مورد نظر برای ارسال مشخص می‌شود. کاربر می‌تواند کارمزد تراکنش را تنظیم کند. کارمزد بالاتر تراکنش را سریع‌تر انجام می‌دهد و کارمزد پایین ممکن است باعث تاخیر در تایید تراکنش شود.
دریافت بیت کوین: برای دریافت بیت کوین، کاربر وارد بخش Receive می‌شود. کیف پول الکتروم به طور خودکار یک آدرس جدید ایجاد می‌کند که می‌تواند به صورت متن یا کد QR نمایش داده شود. کاربر همچنین می‌تواند مقدار مورد انتظار، توضیح برای تراکنش و تاریخ انقضا برای آدرس ایجاد شده را تعیین کند تا مدیریت بهتری روی تراکنش‌های دریافتی داشته باشد.
تاریخچه تراکنش‌ها: تمام تراکنش‌های انجام شده، اعم از ارسال یا دریافت، در بخش History کیف پول الکتروم برای کاربر قابل مشاهده است. این تاریخچه شامل مبلغ تراکنش، آدرس‌های مبدا و مقصد، کارمزد پرداختی و وضعیت تایید تراکنش در بلاک‌چین است و به کاربر امکان پیگیری تراکنش‌های گذشته و اطلاع از وضعیت دارایی‌ها را می‌دهد.
کارمزد کیف پول الکتروم
کیف پول الکتروم نرم‌افزاری رایگان است و هزینه‌ای برای نصب یا استفاده از آن دریافت نمی‌شود، اما برای هر تراکنش بیت کوین کارمزد محاسبه می‌شود. این کارمزد به صورت ساتوشی در هر بایت پرداخت می‌شود و هر بیت کوین معادل ۱۰۰ میلیون ساتوشی است. کاربران بر میزان کارمزد و سرعت تراکنش کنترل دارند و می‌توانند بر اساس اولویت خود، تراکنش‌ها را سریع یا اقتصادی انجام دهند.
در کیف پول الکتروم امکان انتخاب بین کارمزدهای استاتیک، ممپول و ETA وجود دارد که به ترتیب ثابت، وابسته به ازدحام شبکه و متناسب با زمان تخمینی تایید تراکنش هستند. کاربر با استفاده از نوار لغزنده در کیف پول الکتروم می‌تواند سرعت تایید تراکنش را تعیین کند. کارمزد پایین تایید در چند ساعت، کارمزد معمولی در حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه و کارمزد بالا سریع‌تر از ۱۰ دقیقه انجام می‌شود. به طور کلی حداقل کارمزد در کیف پول الکتروم معمولا یک ساتوشی در هر بایت است، هرچند سرعت تراکنش به شرایط شبکه بستگی دارد.
الکتروم برای کاربران ایرانی
کیف پول الکتروم به دلیل ماهیت منبع‌باز و غیرحضانتی بودن، برای کاربران ایرانی قابل استفاده است و هیچ محدودیت جغرافیایی یا تحریمی برای نصب و استفاده از آن وجود ندارد. ویژگی غیرحضانتی در کیف پول‌ها یعنی کلیدهای خصوصی و کنترل کامل دارایی‌ها در اختیار خود کاربر است و هیچ نهادی به آنها دسترسی ندارد، به این معنا که حتی توسعه‌دهنده کیف پول یا صرافی نمی‌تواند دارایی‌ها را مسدود یا کنترل کند.
از آنجا که کلیدهای خصوصی در دستگاه کاربر ذخیره می‌شود، حتی اگر در آینده تحریم‌هایی اعمال شود، دارایی‌ها در خطر از دست رفتن قرار نمیگیرد و با استفاده از نرم‌افزارهای تغییر آی‌پی می‌توان به فعالیت در کیف پول الکتروم ادامه داد. با این حال توصیه می‌شود که با توجه به وجود جایگزین‌های چندارزی مناسب‌تر مانند تراست والت یا کوینومی که قابلیت‌های بیشتری برای استیکینگ و تعامل با پروژه‌های دیفای فراهم می‌کنند، ممکن است این کیف پول بهترین انتخاب نباشد، مگر اینکه کاربر صرفا هدف نگهداری بیت کوین به تنهایی را داشته باشد.
مشکلات رایج کیف پول الکتروم و نظرات کاربران درباره آن
کاربران درباره کیف پول الکتروم نظرات متفاوتی دارند. بسیاری از آنها این کیف پول را گزینه‌ای سریع، ایمن و کاربردی می‌دانند، اما در عین حال برخی مشکلات نیز گزارش شده است. از جمله این مشکلات می‌توان به عدم کارکرد آدرس‌های الکتروم در کیف پول‌های دیگر، خطا در بازیابی کیف پول با استفاده از عبارت بازیابی، بالا بودن کارمزد انتقال، عدم همگام‌سازی یا کار نکردن نسخه اندروید، مشکل در امکان برداشت و ارسال بیت کوین اشاره کرد.
برخی کاربران کیف پول الکتروم همچنین با مشکل صفر نشان دادن موجودی، تاخیر در به‌روزرسانی دارایی، و قطعی یا عدم اتصال به شبکه مواجه شده‌اند. برای رفع مشکلات اتصال در کیف پول الکتروم، توصیه می‌شود گزینه Select Server Automatically غیرفعال شود و سرورها به صورت دستی بررسی شوند تا سروری که پاسخگو است انتخاب شود.
مزایای کیف پول الکتروم
کیف پول الکتروم به دلیل ویژگی‌های امنیتی و فنی خود یکی از گزینه‌های محبوب برای مدیریت بیت کوین است. در ادامه، مزایای اصلی این کیف پول ذکر شده و بررسی می‌شود:
- امنیت بسیار بالا با قابلیت‌های 2FA، چند امضایی و امضای آفلاین
- سرعت بالا در تراکنش‌ها و راه‌اندازی
- کم حجم و قابل استفاده بر روی سیستم‌های معمولی
- کنترل کامل کلید خصوصی توسط کاربر و عدم دسترسی تیم توسعه‌دهنده
- فعالیت ناشناس و بدون نیاز به احراز هویت
- امکان کنترل و تعیین نرخ کارمزد بر اساس سرعت
- متن‌باز بودن برنامه
- پشتیبانی از شبکه لایتنینگ
معایب کیف پول الکتروم
با وجود مزایا، برخی محدودیت‌ها و نکات منفی نیز وجود دارد که کاربر باید از آنها آگاه باشد. در ادامه، معایب این کیف پول مورد بررسی قرار گرفته است:
- این کیف پول فقط از بیت کوین پشتیبانی می‌کند و تک ارزی است.
- امنیت این کیف پول در مقایسه با کیف پول‌های سخت‌افزاری پایین‌تر است.
- کیف پول الکتروم از سیستم عامل iOS پشتیبانی نمی‌کند.
- رابط کاربری کیف پول الکتروم ممکن است برای مبتدیان پیچیده یا قدیمی به نظر برسد.
- پشتیبانی مشتری در این کیف پول محدود است و کاربران برای راهنمایی باید از انجمن‌ها کمک بگیرند.
- احتمال استفاده از نسخه‌های جعلی به دلیل حملات فیشینگ در گذشته، یک ریسک و خطر جدی برای کاربران کیف پول الکتروم محسوب می‌شود.
جمع‌بندی
کیف پول الکتروم یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین کیف پول‌های نرم‌افزاری بیت کوین است. این کیف پول به دلیل حجم کم، امنیت بالا، معماری غیرحضانتی و قابلیت‌هایی مانند احراز هویت دو مرحله‌ای، چند امضایی بودن و پشتیبانی از کیف پول‌های سخت‌افزاری در بین کاربران خود محبوبیت دارد. این کیف پول تنها از بیت کوین پشتیبانی می‌کند و برای کاربرانی که به دنبال یک کیف پول تک ارزی برای بیت کوین هستند، گزینه مناسبی به حساب می‌آید.
