اندیکاتور Chaikin Money Flow (CMF) چیست؟ + کاربردهای آن

اندیکاتورها ابزارهای بسیار مهمی در تحلیل تکنیکال به شمار می‌روند، زیرا معامله‌گران با استفاده از این ابزارها، داده‌های قیمتی و حجمی را با دقت بیشتری تحلیل و بررسی می‌کنند. یکی از اندیکاتورهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال، اندیکاتور (Chaikin Money Flow) CMF است. معامله‌گران از این اندیکاتور برای اندازه‌گیری جریان حجم پول در یک دوره زمانی مشخص استفاده می‌کنند. مؤسسات مالی بزرگ با حجم بالای معاملات خود بر روند قیمت‌ها تاثیر بسیار زیادی دارند. به همین منظور درک این الگوهای معاملاتی با کمک اندیکاتورها، به‌ویژه اندیکاتور CMF، امکان شناسایی روندهای صعودی و نزولی را برای تحلیلگران فراهم می‌کند. این موضوع در نهایت منجر به تحلیل عمیق‌تری از بازار مالی می‌شود. در این مقاله، مفهوم اندیکاتور CMF، کاربردهای آن و فرمول محاسبه این اندیکاتور بیان می‌شود.

اندیکاتور CMF چیست؟

اندیکاتور Chaikin Money Flow (CMF) یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال است که توسط مارک چایکین در دهه 1980 معرفی شد. از آن زمان، معامله‌گران از این ابزار برای تشخیص میزان جریان نقدینگی در یک دوره زمانی مشخص استفاده کرده‌اند. به زبان ساده، از اندیکاتور CMF برای تشخیص بیشتر بودن فشار خرید یا فروش استفاده می‌شود. این ابزار بر پایه این فرض عمل می‌کند که اگر قیمت پایانی یک سهم به بالاترین قیمت روز نزدیک باشد، فشار خرید بیشتر است. همچنین نشان‌دهنده انباشت سهم (خرید یا جمع‌آوری سهم‌ها توسط خریداران) است. در مقابل، اگر قیمت پایانی یک سهم به پایین‌ترین قیمت روز نزدیک‌تر باشد، فشار فروش غالب بوده و نشان‌دهنده توزیع سهم (فروش سهم‌ها توسط فروشندگان) است.

همچنین می‌توان گفت که CMF به‌عنوان یک نوسانگر (Oscillator) عمل می‌کند که در بالا و پایین خط صفر نوسان دارد. این ویژگی به تحلیل‌گران کمک می‌کند تا تعادل میان فشار خرید و فروش را ارزیابی کنند. علاوه بر این، عبور اندیکاتور از خط صفر می‌تواند به‌عنوان سیگنالی برای تغییر روند بازار مورد استفاده قرار گیرد. در نمودار زیر، اندیکاتور CMF به صورت خط سبز زیر شاخص آبی‌رنگ شرکت ایران‌خودرو نمایش داده شده است.

معامله‌گران معمولا از CMF برای اهداف مختلفی از جمله تأیید روند، ارزیابی قدرت آن، شناسایی جریان نقدینگی و احتمال بازگشت یا شکست روند استفاده می‌کنند.

کاربردهای اندیکاتور CMF در معاملات

جریان نقدینگی چایکین (CMF) به‌عنوان یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال می‌تواند به روش‌های مختلفی در معاملات مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه، کاربردهای مهم این اندیکاتور شرح داده می‌شود:

تایید روند

اندیکاتور CMF در دسته اندیکاتورهای مومنتوم قرار می‌گیرد و از این رو برای تشخیص قدرت و جهت روند کاربرد فراوانی دارد. این اندیکاتور می‌تواند به تأیید روند کنونی بازار کمک کند. به این صورت که، اگر قیمت در حال افزایش باشد و CMF بالای خط صفر قرار گیرد، نشان‌دهنده تایید روند صعودی در بازار است. همچنین، اگر قیمت در حال نزول باشد و CMF نیز در زیر خط صفر قرار گیرد، نشان از تأیید روند نزولی خواهد بود.

جریان نقدینگی

به کمک واگرایی بین حرکت قیمت و اندیکاتور CMF می‌توان فشار خرید یا فروش و احتمال بازگشت قیمت را پیش‌بینی کرد. به این صورت که اگر قیمت در حال کاهش و CMF در حال افزایش باشد، نشان از افزایش فشار خرید و احتمال بازگشت روند قیمتی به سمت صعودی شدن است. همچنین، اگر قیمت‌ در حال افزایش و CMF در روند نزولی باشد، نشان از افزایش فشار فروش است و احتمال بازگشت قیمت به سمت نزولی شدن ‌می‌رود.

سیگنال‌های خرید و فروش

CMF می‌تواند به معامله‌گران در تشخیص زمان خرید یا فروش کمک کند. زمانی که CMF از زیر صفر به بالای صفر عبور کند، می‌توان آن را به‌عنوان سیگنالی برای خرید در نظر گرفت. همچنین اگر CMF از بالای صفر به زیر صفر حرکت کند، برای معامله‌گران نشانه‌ای از فروش یک دارایی و زمان خروج از بازار خواهد بود.

لازم به ذکر است که هرچه مدت زمان باقی‌ماندن CMF در محدوده منفی بیشتر باشد، سیگنال فروش قوی‌تر خواهد بود. همچنین اگر مقدار CMF کمتر از 0.1- باشد، سیگنال‌های فروش از دقت و اعتبار بیشتری برخوردار خواهند بود. در مقابل، هرچه مدت زمان باقی‌ماندن CMF در منطقه مثبت بیشتر باشد، سیگنال خرید، قوی‌تر می‌شود. در چنین شرایطی، سیگنال‌های خرید از دقت و اعتبار بالاتری برخوردار خواهند بود.

سیگنال خرید و فروش در حالت انباشتگی و توزیع

در حالتی که سهم در فاز انباشتگی قرار دارد، CMF یک سیگنال طولانی خرید صادر می‌کند. همچنین در این صورت، اگر مقدار CMF بیشتر از 0.1 باشد، سیگنال خرید صادرشده از اعتبار بیشتری برخوردار خواهد بود. در مقابل، زمانی که سهم در فاز توزیع قرار دارد، CMF سیگنال فروش ارسال می‌کند. در این صورت، اگر مقدار CMF کمتر از 0.1- باشد، سیگنال فروش صادرشده از اعتبار بالاتری برخوردار خواهد بود.

از CMF مانند دیگر ابزارهای تحلیل تکنیکال نباید به‌تنهایی استفاده کرد. برای افزایش دقت تحلیل، می‌توان آن را با ابزارهای دیگر مانند میانگین‌های متحرک (MA) یا شاخص قدرت نسبی (RSI) ترکیب کرد.

فرمول محاسبه اندیکاتور Chaikin Money Flow

تنظیمات پیش‌فرض CMF معمولاً بر پایه یک بازه زمانی 20 یا 21 روزه است، اما این مقدار بر اساس نیاز و استراتژی معامله‌گر قابل تغییر است. در ادامه، به فرمول محاسبه اندیکاتور Chaikin Money Flow پرداخته می‌شود.

«باید توجه داشت منظور از “close” قیمت بسته شدن یک دارایی و “low” نیز قیمت پایانی آن است.»

محدوده نوسان اندیکاتور CMF بین 1 تا 1- است. هر چند که به ندرت به این مقادیر حداکثری می‌رسد و معمولاً بین 0.5- و 0.5+ نوسان دارد. در این راستا، هرچه مقادیر به 1 نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده فشار خرید و تمایل بازار به صعودی شدن است. در مقابل، هر چه مقدار CMF به 1- نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده فشار فروش و تمایل بازار به نزولی شدن روند قیمتی است.

مزایا و معایب استفاده از اندیکاتور CMF

اندیکاتور CMF به معامله‌گران کمک می‌کند تا قدرت و جهت یک روند را تایید کنند. همچنین استفاده از اندیکاتور CMF به کمک واگرایی به معامله‌گران هشدار تغییرات روند را نیز می‌دهد.

در مقابل، اندیکاتور CMF مانند دیگر ابزارهای تحلیل تکنیکال ممکن است سیگنال‌های نادرستی ارائه دهد. بنابراین باید در کنار ابزارهای دیگر تحلیل تکنیکال به کار گرفته شود. همچنین، از آنجا که CMF بر اساس داده‌های تاریخی محاسبه می‌شود، ممکن است نسبت به تغییرات لحظه‌ای قیمت تأخیر در واکنش داشته باشد. به همین دلیل، این اندیکاتور برای تحلیل‌های میان‌مدت و بلندمدت مناسب‌تر است.

تفاوت اندیکاتور CMF با اندیکاتور MFI

اندیکاتور CMF (Chaikin Money Flow) و اندیکاتور MFI (Money Flow Index) هر دو ابزارهایی برای تحلیل جریان پول در بازار هستند، اما باهم تفاوت‌هایی دارند که در ادامه توضیح داده می‌شود. اندیکاتور CMF بر اساس ترکیب حجم معاملات و قیمت بسته شدن یک دارایی محاسبه می‌شود. در مقابل، اندیکاتور MFI که ترکیبی از قیمت و حجم است، به شناسایی شرایط اشباع خرید یا فروش می‌پردازد. MFI معمولا در یک بازه ۱۴ روزه محاسبه می‌شود و مقادیر آن بین ۰ تا ۱۰۰ نوسان در نوسان است. به طوری که مقادیر بالای ۸۰ به معنای اشباع خرید و مقادیر زیر ۲۰ نشان‌دهنده اشباع فروش هستند.

به طور کلی CMF بیشتر برای تایید روند و تحلیل جریان پول در بازار کاربرد دارد و MFI برای شناسایی شرایط اشباع خرید یا فروش و پیش‌بینی برگشت‌ روندهای قیمتی مفید است.

در پایان

اندیکاتور CMF (Chaikin Money Flow) ابزاری است که برای اندازه‌گیری جریان پول در یک بازه زمانی مشخص طراحی شده است. این اندیکاتور با ترکیب قیمت و حجم معاملات، به تحلیلگران این امکان را می‌دهد که قدرت روند بازار را ارزیابی کنند. ویژگی قابل توجه CMF این است که فشار خرید و فروش را به وضوح نشان می‌دهد. با بررسی مقادیر این اندیکاتور، می‌توان تشخیص داد که روند موجود در بازار پایدار و قوی است یا نشانه‌هایی از ضعیف شدن آن وجود دارد.